Bir zamanlar Anadolu’nun bilge şehirlerinden biri olan Şereflikoçhisar’da, gönüllere ışık saçacak bir çocuk dünyaya geldi. Onun adı Aziz Mahmud Hüdâyî idi. Küçük yaşlardan itibaren hem bilgiyi hem de insanlara faydalı olmayı çok sevdi. Zamanla yalnızca çevresine değil, tüm Osmanlı coğrafyasına örnek olan bir bilge, şair ve mutasavvıf haline geldi.

🌱Doğumu ve Çocukluğu

Aziz Mahmud Hüdâyî, 1541 yılında (Hicri 948) Konya yakınlarındaki Şereflikoçhisar’da doğdu. O, İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) soyundan gelen bir seyyid idi. Bu nedenle çevresindekiler onu hem soyuyla hem de güzel ahlakıyla yüce bir kişi olarak görürdü. Ailesi onu güzel ahlakla yetiştirdi; ilim sevgisini küçük yaşta kalbine işledi.

_{1500'lü yıllarda Şereflikoçhisar, temsili (Görsel yapay zekâ ile oluşturulmuştur).}

Mahmud Hüdâyî Hazretleri, küçükken çok meraklıydı. Kur’an okumayı, ilim öğrenmeyi ve insanlara yardım etmeyi severdi. Çocuk yaşta bile sabırlı, saygılı ve paylaşmayı bilen biriydi. Bu özellikleri onun ileride nasıl bir bilge olacağının habercisiydi.

📚Eğitimi

İlk eğitimini doğduğu yerde aldıktan sonra, İstanbul’a giderek dönemin en önemli medreselerinde okudu. Ünlü âlim Nâzırzâde Ramazan Efendi’nin öğrencisi oldu. Başarılı dersleri sayesinde kısa sürede müderris (hoca) unvanını aldı.

Fakat zamanla kalbinde bir soru büyümeye başladı: “Bunca bilgi, eğer insanın kalbini aydınlatmıyorsa, acaba eksik midir?”

✍️Şairliği

Hüdâyî Hazretleri yalnızca bir bilgin değil, aynı zamanda duygulu bir şairdi. Şiirlerinde Allah sevgisini, insanın iç dünyasını ve manevî yolculuğunu anlatırdı. “Neylesin dünyâyı ârif, âhiret derdindedir.” diyerek, gerçek bilginin gönül aydınlığında olduğunu söylerdi.

🌿Tasavvuf Hayatı ve Üftâde Hazretleriyle Buluşması

Bir gün Aziz Mahmud Hüdâyî, kadı (yani hâkim) olarak görev yaparken, Bursa’da halkın çok sevdiği bir dervişin adını duyar: Mehmed Muhyiddin Üftâde Hazretleri. Onun hikmet dolu sözleri kalbine dokunur. Hüdâyî Hazretleri, bütün makam ve görevlerini bırakıp Üftâde Hazretleri’nin yanına gitmeye karar verir.

_{Bursa'ya doğru yola çıkan Aziz Mahmud Hüdâyî, temsili (Görsel yapay zekâ ile oluşturulmuştur).}

Üftâde Hazretleri onu hemen kabul etmez; önce sabrını ve alçakgönüllülüğünü sınar. Bir gün ona, “Git, pazarda ciğer sat!” der. O dönemin önemli bir hâkimi için bu çok zor bir sınavdır. Fakat Hüdâyî Hazretleri hiçbir gurur göstermeden, ciğerleri eline alır ve sokakta satar. İşte o anda kalbinde bir huzur doğar; “Artık ben nefsimi değil, Rabbimi dinleyeceğim.” der.

_{Aziz Mahmud Hüdâyî Bursa sokaklarında ciğer satarken, temsili (Görsel yapay zekâ ile oluşturulmuştur).}

Yıllar boyunca Üftâde Hazretleri’nin yanında hizmet eder, tasavvufun inceliklerini öğrenir. Üftâde Hazretleri, onun olgunlaştığını görünce, “Oğlum Hüdâyî, artık sen de insanlara yol gösterebilirsin.” der ve ona hilafet (irşad izni) verir.

Böylece Aziz Mahmud Hüdâyî, Celvetiyye Tarikatı’nın kurucusu olur. Bu yol, hem dünyadan uzaklaşmadan hem de insanlara hizmet ederek Allah’a yaklaşmayı öğütler.

🗺️Nerelerde Etkili Oldu?

Aziz Mahmud Hüdâyî, Üsküdar’da bir dergâh kurdu. Kısa zamanda burası, ilim, iyilik ve yardımlaşmanın kalbi haline geldi. I. Ahmed, II. Osman ve IV. Murad gibi Osmanlı padişahları onun sohbetlerine katıldı. Hüdâyî Hazretleri, sultanlara bile tevazuyu, adaleti ve hizmeti öğütledi. Üsküdar halkı onu “Gönül Sultanı” diye çağırmaya başladı. Günümüzde bunun yanında "Sultanlara Sultanlık eden Sultan" olarak da bilinir.

_{Aziz Mahmud Hüdâyî, Üsküdar’daki dergâhında, temsili (Görsel yapay zekâ ile oluşturulmuştur).}

📖 Eserleri

Aziz Mahmud Hüdâyî, hem Türkçe hem Arapça pek çok eser kaleme aldı. Bu eserlerinde insanlara gönül terbiyesi, sabır, hizmet ve Allah sevgisini anlatmıştır. Bazıları şunlardır:

📜Divan-ı Hüdâyî (şiirleri)

📜Vâkıât

📜Nefâisü’l-Mecâlis

📜Tarîkatnâme

📜Mecmûatü’l-Vezaif

🕊️Neler Yaptı?

Hüdâyî Hazretleri ömrü boyunca yardım, eğitim ve maneviyat için çalıştı. Üsküdar’daki dergâhında hem fakirlere yemek dağıtılır hem de ilim öğretilirdi. Sadece bir şeyh değil, aynı zamanda bir hizmet insanıydı. İstanbul’dan Bursa’ya kadar binlerce kişinin gönlünde yer etti.

_{Üsküdar'daki Aziz Mahmud Hüdâyî Külliyesi, temsili (Görsel yapay zekâ ile oluşturulmuştur).}

Bugün Üsküdar’daki türbesi, her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edilir. Aziz Mahmud Hüdâyî’nin öğretileri, “Hizmet insanı ol, kalbini temiz tut” sözüyle hâlâ yaşamaktadır.