Çöl kirpisi (Paraechinus aethiopicus), kirpigiller ailesindendir. Çöllerin dayanıklı ve dikkat çekici canlılarındandır. Onları diğer kirpilerden ayıran en önemli özelliklerinden biri, sırtlarını kaplayan sert dikenlerinin görece daha kısa ve seyrek olmasıdır. Sivri dikenleri, tehlike anında en önemli savunma silahlarıdır.

^{Kumda yürüyen çöl kirpisi (Pexels)}

Renkleri Nasıldır?

Çöl kirpisinin diken ve kürk renkleri yaşadığı ortama uyum sağlayacak şekilde değişiklik gösterebilir.

Dikenleri: Genellikle açık kahverengi, sarımsı ya da gri tonlarında olur; uç kısımları ise koyu kahverengiye yakın renktedir.

Kürkleri: Vücudunun dikenli olmayan kısımları daha yumuşak tüylüdür ve soluk sarı, gri ya da kum rengindedir.

Türkiye’de görülmez; doğal yaşam alanı olan çöllerde rengi, kum ve kayalarla uyum sağlayarak kamuflaj görevi görür. Alt tarafı ise genellikle açık renkli, beyaza yakın tondadır.

Ne Kadar Büyürler?

Çöl kirpisinin vücut uzunluğu baştan kuyruğa kadar yaklaşık 14–29 cm arasındadır. Ağırlıkları ise 280–510 gram civarındadır.

^{Sarımsı dikenli çöl kirpisi (Flickr)}

Ne ile Beslenirler?

Çöl kirpileri doğada şunlarla beslenir:

Böcekler, küçük omurgasızlar, kertenkeleler ve kuş yumurtaları.

Ayrıca fırsat bulduklarında bitki tohumları ve meyveleri de yerler.

Nerelerde Yaşarlar?

Çöl kirpileri genellikle Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun kurak bölgelerinde yaşar. En çok:

• Sahra Çölü,
• Arap Yarımadası ve İran çevresinde görülürler.

Kaya oyukları, çalılık alanlar ve kumluk bölgeleri yaşam alanı olarak seçerler. Gündüzün sıcaklarından korunmak için genellikle mağara, yarık ya da kendi kazdıkları yuvalara sığınırlar.

^{Top gibi olarak kendini koruyan çöl kirpisi (Flickr)}

Ekosisteme Katkıları

Çöl kirpileri, beslendikleri böcekleri ve diğer küçük canlıları azaltarak doğal dengeyi korurlar. Böylece zararlı böceklerin aşırı çoğalmasını engellerler. Ayrıca dışkılarıyla çevreye bıraktıkları tohumlar, yeni bitkilerin filizlenmesine yardımcı olur. Bu sayede çöl ekosisteminin devamlılığına katkı sağlarlar.

Koruma Durumu

Çöl kirpileri, Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından “Asgari Endişe” (Least Concern) türler arasında gösterilmiştir. Bu da doğadaki sayılarının şimdilik tehlikede olmadığını, ancak yaşam alanlarının korunmasının önemli olduğunu gösterir.