Göktürkler Kimdir?

Göktürkler, Türk adını ilk kez bir devlet ismi olarak kullanan ve Orta Asya’da güçlü bir imparatorluk kuran bir Türk topluluğudur. Hem savaşçıydılar hem de yazıyı kullanarak kendi tarihlerini yazdılar.

Nerede ve Ne Zaman Kuruldular?

Göktürkler, 6. yüzyılda Orta Asya’da, Altay Dağları ile Orhun Nehri çevresinde kuruldu. 552 yılında Bumin Kağan önderliğinde Göktürk Devleti’ni kurdular. Başkentleri Ötüken’di. Bu coğrafya, Türklerin kutsal yurdu olarak kabul edilmiştir.

Neden “Göktürk” Denildi?

Göktürkler, "gök" kelimesini mavi gökyüzüne ve yüceliğe bir gönderme olarak kullanmışlardır. Bu yüzden “Göktürk” adı hem mavi göğü simgeler hem de “göğün çocukları” anlamına gelir.

(Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)

Ne Yaptılar?

- Çin ile mücadele ederek Orta Asya'da bağımsızlıklarını kazandılar.

- Demircilikte ustaydılar; zırh, silah ve araç-gereç yapımında çok ileriydiler.

- Göçebe yaşam tarzıyla geniş topraklara hükmettiler.

- Kendi alfabelerini kullandılar ve yazılı anıtlar bıraktılar.

Göktürk Alfabesi ve Yazıtları

Göktürkler, kendi yazılarını geliştirerek Orhun Yazıtları’nı oluşturmuşlardır. Bu taş yazıtlar, Bilge Kağan, Kültigin ve Tonyukuk’un hayatını ve devlet anlayışını anlatır. Yazıtlarda halkı korumak, adaletli olmak ve yöneticilere öğütler vermek gibi konular işlenir. Bu yazıtlar bugün bile okunabilir!

Ünlü Kişiler

- Bumin Kağan: Devletin kurucusudur.

- İstemi Kağan: Batı yönünü yönetmiştir.

- Bilge Kağan: Bilgeliği ve adaletiyle tanınan hükümdardır.

- Tonyukuk: Bilge bir danışmandır. Devletin aklı olarak anılır.

- Kültigin: Cesur bir komutandır. Ağabeyi Bilge Kağan ile birlikte devlet yönetmiştir.

Kaynakça :

- Özdamarlar, Metin. İlk Türk Devletleri. İstanbul: Timaş Yayınları, 2019.

- TDV İslam Ansiklopedisi, “Göktürkler” maddesi.

- Türk Tarih Kurumu. Orhun Yazıtları ve Türk Kültürü.