Konya’da yer alan İnce Minareli Medrese, çok eski bir okul binasıdır. Bu medrese, Selçuklu döneminde hadis adı verilen dini bilgileri öğretmek için yapılmıştır. Medreseyi yaptıran kişi, Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali’dir. Yapının mimarı ise Abdullah oğlu Kelük’tür. Medrese, hem eğitim verilen bir yer hem de mimari süslemeleriyle dikkat çeken bir sanat eseridir.

^{İnce Minareli Medrese (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Medrese Nasıl Bir Yerdi?

Medrese, “kapalı avlulu” denilen bir plana sahiptir. Yani ortasında üstü kubbeyle örtülü bir avlu bulunur. Bu avlunun tam ortasında küçük bir havuz (şadırvan) yer alır. Avlunun çevresinde öğrencilerin kaldığı odalar, ders yapılan büyük bir salon (eyvan) ve öğretmenlerin odaları vardır. Eyvan, medresenin en geniş ve yüksek bölümüdür. Eyvanın iki yanında kare planlı, kubbeyle örtülü müderris odaları bulunur.

Avlunun üzerini örten kubbeye geçiş, pandantif adı verilen özel taş yapılarla sağlanmıştır. Kubbenin çevresinde, mavi ve turkuaz renkli çinilerle yazılmış “El-Mülkü Lillâh” yani “Mülk Allah’ındır” yazısı yer alır. Kapıların ve pencerelerin üst kısımlarında ise “Ayet-el Kürsi” yazılı süslemeler vardır. Bu yazılar, geometrik ve bitkisel desenlerle birlikte kullanılmıştır. İç süslemelerdeki şekiller, kilim motiflerini andırır ve çocukların dikkatini çekecek kadar renkli ve düzenlidir.

^{İnce Minareli Medrese (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Yapının aydınlatılması, mazgal ve dikdörtgen pencereler ile kubbenin tepesindeki aydınlık feneri sayesinde sağlanır. Eskiden bu fener, gün ışığını içeri alarak medreseyi aydınlatıyordu. Bugün bu bölüm camekânla kaplıdır.

Taçkapı

Medresenin en dikkat çekici bölümlerinden biri doğu cephesindeki taçkapıdır. Bu büyük giriş kapısı, Selçuklu taş işçiliğinin en güzel örneklerinden biridir. Kapı, dışa doğru taşan bir kütle üzerinde yer alır ve çok süslüdür. Üzerinde Fetih ve Yasin surelerinden ayetler, bitkisel desenler ve geometrik şekiller bulunur. Yazılar, Selçuklu sülüsü adı verilen özel bir yazı stiliyle yazılmıştır.

Kapının iki yanında kabartmalı sütunlar, enginar yaprakları ve düğüm motifleri yer alır. Bu süslemeler hem dini hem de sanatsal anlamlar taşır. Kapının üst kısmında, mimarın adı yazılı iki madalyon bulunur. Bu detaylar, kapının sadece bir giriş değil, aynı zamanda bir sanat eseri olduğunu gösterir.

^{Taçkapı (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Neden “İnce Minareli”?

Medreseye bu adı veren şey, yanındaki minaredir. Minare, tuğladan yapılmış ve turkuaz ile mor renkli çinilerle süslenmiştir. Sekiz köşeli olan bu minare, eskiden iki balkonluydu (şerefeli). Ancak 1901 yılında yıldırım düşmesiyle üst kısmı yıkılmıştır. Bugün sadece alt bölümü ayakta kalmıştır.

Minarenin kaidesi, yani alt bölümü, kesme taşla kaplıdır. Ön cephesinde akant yaprağı süslemeleri vardır. Gövdesi ise yarı piramit şeklinde üçgenlerle ve 12 köşeli olarak tasarlanmıştır. Bu bölümler, turkuaz mavi sırlı tuğlalarla bezenmiştir. Minarenin üzerindeki çiniler, zikzaklı ve kabartmalı şekilde yerleştirilmiştir. Bu desenler, hem göze hoş görünür hem de Selçuklu sanatının zarifliğini gösterir.

Medresenin Yanındaki Mescid

Eskiden medreseye bitişik bir mescid de bulunuyordu. Bu mescidin kare planlı olduğu ve üzerinin kubbeyle örtüldüğü bilinir. İç duvarları ve mihrabı çinilerle süslenmişti. Ancak 1901 yılında yıldırım düşmesi sonucu minare mescide zarar verdi. Mescid uzun süre tamir edilmeden ayakta kaldı, sonra 1929 yılında tamamen yıkıldı. Bugün sadece mihrabın bulunduğu kıble duvarı kalmıştır.

^{Minare (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Müze Olarak Kullanımı

Medrese, uzun yıllar eğitim için kullanıldıktan sonra 1956 yılında müzeye dönüştürülmüştür. Bugün burada Selçuklu, Karamanoğlu ve Osmanlı dönemlerine ait taş ve ahşap eserler sergilenmektedir. Müzedeki eserler arasında:

Oyma yazılarla süslenmiş taş ve mermer kitabeler.

Konya Kalesi’nden alınmış kabartma taşlar.

Ahşap kapı ve pencere kanatları.

Tavan süslemeleri.

Mezar taşları ve sandukalar.

Ayrıca Selçukluların sembolü olan çift başlı kartal ve kanatlı melek figürleri de bu müzede görülebilir. Bu figürler, mermer üzerine yüksek kabartma tekniğiyle işlenmiştir.

Sıbyan Mektebi

Eskiden medrese ile minare arasında küçük bir çocuk okulu (sıbyan mektebi) da bulunuyordu. Bu okulun cephesinde dikdörtgen iki pencere vardı ve medresenin avlusundan geçilerek ulaşılırdı. Ancak mescidin yıkılmasından sonra bu okul da ortadan kaldırılmıştır.

^{Medresenin İçeriden Görünümü (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Onarımlar ve Koruma

Medrese, 1876 ve 1899 yıllarında tamir edilmiştir. Cumhuriyet döneminde ise 1936’dan itibaren çeşitli onarımlar yapılmıştır. En kapsamlı tamir çalışması 2001–2002 yılları arasında gerçekleşmiştir. Bu sırada yıkılmış olan mescidin bazı bölümleri aslına uygun olarak yeniden yapılmıştır.

Nerede Bulunur?

İnce Minareli Medrese, Konya’nın Selçuklu ilçesinde yer alır. Bugün “Taş ve Ahşap Eserler Müzesi” adıyla ziyaretçilere açıktır. Hem tarihi bir yapı görmek hem de eski sanat eserlerini incelemek isteyen çocuklar için harika bir yerdir.