Mardin, taş evleri ve dar sokaklarıyla ünlü, eski bir şehirdir. Bu şehirde yaşamış insanlar için su çok önemliydi. Bu yüzden, şehrin farklı yerlerinde pek çok çeşme yapılmıştır. Ceviz Çeşmesi (Bazen Ayn'Cevz veya Babessor Çeşmesiolarak da geçer), Mardin'deki o eski ve önemli çeşmelerden biridir. Suyun insanlar için ne kadar değerli olduğunu ve eskiden bu suların nasıl ulaştırıldığını gösteren güzel bir yapıdır.

^{Mardin Ceviz Çeşmesi (Kültür Portalı)}

Zaman Yolculuğu ⌛️

Bu çeşme, yaklaşık 800 yıl önce, yani 13. yüzyılda yapılmıştır. O zamanlar bu bölgede Artuklular denilen bir devlet hüküm sürüyordu. Artuklu hükümdarları, çeşmeler, medreseler (okullar) ve camiler gibi pek çok eser yaptırmışlardır. Ceviz Çeşmesi de Artuklu döneminden günümüze ulaşan önemli bir eserdir.

Nasıl Yapıldı ve Ne İşe Yarar? 🪨

Ceviz Çeşmesi, bölgede kolayca bulunabilen düzgün kesme taşlardan yapılmıştır. Tek bir yüzü, yani ön cephesi, sivri kemerli olarak tasarlanmıştır.

• Çeşmenin üzerinde, onu süsleyen ve güzel gösteren kabartmalı taş desenler ve üzüm salkımı kabartmaları yer alır. Bu kabartmalar, Artuklu döneminin taş işçiliğini gösterir.
• Bu çeşme, adını suyunun tatlı ve içilebilir olmasından almıştır. Mardin'de çeşmeler, suyun tadına göre sınıflandırılırdı (tatlı, tuzlu, acı gibi). Ceviz Çeşmesi, o tatlı su kaynaklarından birini mahalle halkına ulaştırırdı.

^{Mardin Ceviz Çeşmesi (Kültür Portalı)}

Nereden Beslenir? 🏞️

Mardin'in su kaynakları, genellikle Mardin Kalesi'nin altındaki kayalıklara açılan tünellerden elde edilirdi. Bu tünellerde, sular damlama yöntemiyle biriktirilir ve ardından özel kanallar aracılığıyla mahallelerdeki çeşmelere ulaştırılırdı. Ceviz Çeşmesi de suyunu bu eski ve özel su sistemi sayesinde alır. Yani, çeşmeler sadece su içme yeri değil, aynı zamanda şehrin gelişmiş su mühendisliğini gösteren yapıtlardır.