Mehmet Akif Ersoy kimdir?

(1873–1936)

İstiklâl Marşı’nın şairi, halk aydını, öğretmen ve örnek bir Müslüman

Yaşamı

Mehmet Akif Ersoy, 20 Aralık 1873’te İstanbul’un Fatih semtinde doğdu. Babası Arnavut asıllı Tahir Efendi, annesi ise Buharalı Emine Şerife Hanım’dı. Küçük yaşta babasını kaybetti, evleri yandı; ancak bütün zorluklara rağmen eğitiminden ve çalışmaktan asla vazgeçmedi.

Aslında Siyasal Bilgiler okumak istiyordu ama ailesinin geçimini üstlenmek zorunda kaldığı için maaşlı bir meslek edinebileceği Halkalı Ziraat ve Baytar Mektebine (Veteriner Okulu) yazıldı. Bu okulu birincilikle bitirdi. Mesleği gereği Anadolu’nun pek çok yerini dolaştı, köyleri ve halkı yakından tanıdı.

Mehmet Akif, eğitimci kimliğiyle de ön plana çıktı. Darülfünun’da (bugünkü İstanbul Üniversitesi) edebiyat öğretmenliği yaptı. Aynı zamanda çok iyi derecede Fransızca, Arapça ve Farsça bilirdi. Fransızca’yı altı yıl süren yoğun bir çalışmayla öğrendi. Dönemin önemli bilim insanlarından Louis Pasteur’e hayrandı ve onun portresi odasında asılıydı.

Hayatı boyunca sade yaşadı. Aynı kıyafetleri uzun süre kullandı, gösterişten uzak durdu. Çok yönlü bir kişiliğe sahipti: İyi bir yüzücüydü, güreş yapardı, gülle atma sporuyla ilgilenirdi. Ney çalmayı öğrenmek için Neyzen Tevfik’ten özel dersler aldı. Günde 16 saat çalışır, yolda yürürken bile cebindeki küçük not defterine şiir veya fikir notları yazardı.

İstiklâl Marşı ve Millî Mücadele

Millî Mücadele döneminde Anadolu’ya geçti, Burdur milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katıldı. Taceddin Dergâhı’ndaki mütevazı bir odada yaşadı. Camilerde yaptığı etkileyici konuşmalarla halkı Millî Mücadele’ye destek vermeye çağırdı. Ceketine sarınarak ısınmaya çalıştığı bu dönemde, cepheye gidip askerlerle birebir görüşmeler yaptı, moral verdi.

0.0 / 489.0 Bytes

1921’de açılan İstiklâl Marşı yarışmasına başlangıçta ödül olduğu için katılmadı. Yarışma ödülü kaldırıldığında, yalnızca iki lirası olmasına rağmen şiiri gönülden yazdı. Şiir TBMM tarafından 12 Mart 1921 tarihinde milli marş olarak kabul edildi. Mehmet Akif, ödül olan 500 lirayı kabul etmedi, parayı Darülmesai Dikiş Atölyesi’ne bağışladı.

Bu şiiri hiçbir zaman kişisel mülkiyeti olarak görmedi. İstiklâl Marşı’nı şiir kitabı Safahata da koymadı; "O benim değil, milletindir." diyerek bunu özellikle vurguladı.

Edebi Kişiliği ve Eserleri

Mehmet Akif’in edebiyat anlayışı, halkın diliyle yazmak ve toplum için yazmak temeline dayanır. Duygusal değil, akılcı ve öğretici şiirler kaleme almıştır. Din, ahlak, çalışkanlık, dayanışma ve vatan sevgisi onun başlıca konularıdır.

Şiirlerini topladığı Safahat, yedi kitaptan oluşur ve toplamda 11.000 beyit içerir. Bu eser, aynı zamanda bir dönemin sosyal ve kültürel fotoğrafını da sunar.

Safahat serisi kitapları:

• Safahat (1911)
• Süleymaniye Kürsüsünde (1912)
• Hakkın Sesleri (1913)
• Fatih Kürsüsünde (1914)
• Hatıralar (1917)
• Asım (1924)
• Gölgeler (1933)

Kaynakça

• Ersoy, Mehmet Akif. Safahat. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Türkiye Yazarlar Birliği. “Mehmet Akif Ersoy.” https://www.tyb.org.tr/mehmet-akif-ersoy-3998h.htm
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. “Mehmet Akif Ersoy.” Kültür Portalı. https://www.kulturportali.gov.tr
• Selma Argon. “Dedem Mehmet Akif.” TRT Belgesel, 2018.

İbrahim Halil Çelik. “İstiklal Marşı’nın Yazılış Hikâyesi.” Türk Düşünce Tarihi Dergisi, 2021.