Ömer Seyfettin Kimdir?

(1884–1920)

Türk hikâyeciliğinin öncülerinden yazar ve öğretmen

Yaşamı

Ömer Seyfettin, 11 Mart 1884 tarihinde Balıkesir’in Gönen ilçesinde doğmuştur. Sessiz, içine kapanık ama gözlem yeteneği kuvvetli bir çocukluk geçirmiştir. Yazdığı birçok hikâyesinde, çocukluk yıllarının geçtiği Gönen ve çevresindeki köyleri konu edinmiştir. Kendi ifadesiyle bu topraklar onun için daima özlemle hatırladığı yerler olmuştur.

(Yapay zekâ ile oluşturulmuştur)

Eğitimi

İlk eğitimine Gönen’deki bir mahalle mektebinde başlamış, ancak babasının askerî görevi nedeniyle ailesiyle birlikte pek çok farklı şehirde yaşamıştır. Subay çocukları için açılan özel bir sınıfta eğitim almış ve burada Mehmet Akif Ersoy ile birlikte aynı sınıfta öğrenim görmüştür.

Eğitimine İstanbul’daki Kuleli Askerî İdadisi’nde devam eden Ömer Seyfettin, daha sonra Edirne Askerî İdadisi’ne geçmiştir. Edirne'de en yakın dostlarından biri olacak Enis Avni ile tanışmış; ilk şiirini de burada, henüz 16 yaşındayken yazmıştır. Her ne kadar askeri okullarda öğrenim görmüş olsa da asıl tutkusu yazmak ve öğretmenlik yapmaktır. Subay olarak görev yaptıktan sonra kendi isteğiyle askerlik mesleğinden ayrılarak Selanik’e yerleşmiştir. Burada edebiyatçı arkadaşları Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp ile birlikte Genç Kalemler dergisini çıkarmış, 1911 yılında yayımladığı “Yeni Lisan” başlıklı makalesiyle Türk edebiyatında Millî Edebiyat Döneminin başlamasında etkili olmuştur.

Daha sonra İstanbul’a gelerek Kabataş Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yapmış, bu görevini hayatının sonuna kadar sürdürmüştür. 1915 yılında Cahide Hanım ile evlenmiş, bu evlilikten Fahire Üner adını verdikleri bir kız çocukları olmuştur. Ancak evlilikleri 1918 yılında sona ermiştir.

Birinci Dünya Savaşı’nın yarattığı toplumsal yıkım ve özel hayatındaki zorluklar nedeniyle içine kapanan Ömer Seyfettin, bu süreçte Anadolu’ya seyahatler yaparak yazılarına yönelmiştir. Yalnızlığına rağmen üretkenliğini sürdürmüş ve Türk öykücülüğünün temellerini atan önemli eserler kaleme almıştır. 6 Mart 1920 tarihinde, henüz 36 yaşındayken İstanbul’da vefat etmiştir.

Edebi Kişiliği ve Eserleri

Ömer Seyfettin, Türk edebiyatının önde gelen hikâyecilerinden biridir. Hikâyelerinde genellikle sade bir dil kullanmış, halkın anlayabileceği Türkçe ile yazmayı tercih etmiştir. Bu anlayış, Yeni Lisan hareketiyle birlikte dönemin edebiyatında önemli bir değişimin öncüsü olmuştur.

Eserlerinde çocukluk anılarına, millî duygulara, tarihî olaylara ve bireysel gözlemlere sıkça yer vermiştir. Hikâyelerinde yalın, kısa ve sürükleyici anlatımıyla dikkat çeker. Aynı zamanda öğretmenlik yaptığı yıllarda da gençlere edebiyatı sevdirmek için büyük çaba göstermiştir.

Yazarın kaleme aldığı öyküler, sadece dönemin değil, günümüzün çocuk ve genç okuyucuları tarafından da ilgiyle okunmaktadır. 10 kadar kitap yayımlamış, 150'ye yakın hikâye yazmıştır. En çok bilinen hikâyelerinden bazıları şunlardır:

• Kaşağı
• Diyet
• Falaka
• Bomba
• Başını Vermeyen Şehit
• Forsa
• Pembe İncili Kaftan

(Yapay zekâ ile oluşturulmuştur)

Türk Edebiyatındaki Yeri

Ömer Seyfettin, Türk hikâyeciliğinin modern anlamda gelişmesini sağlamış öncü yazarlardandır. Yazdığı kısa hikâyeler, hem Millî Edebiyat akımını desteklemiş hem de çocuklara yönelik sade ve etkili bir anlatımın kapılarını aralamıştır.

Yalın dili, güçlü anlatımı ve ders verici temalarıyla hikâyeleri uzun yıllar okul kitaplarında da yer almıştır. Bu yönüyle hem edebiyat öğretmeni hem de hikâyeci kimliğiyle genç kuşaklar üzerinde kalıcı etkiler bırakmıştır.

Kaynakça:

• Karatay, Hasan. Ömer Seyfettin’in Hikâyeciliği. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2012.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. “Ömer Seyfettin.” Kültür Portalı. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/genel/kimkimdir/omerseyfettin
• Türkiye Yazarlar Birliği. “Ömer Seyfettin.” tyb.org.tr. https://www.tyb.org.tr/omer-seyfettin-3140h.htm
• Türk Dil Kurumu. “Ömer Seyfettin.” tdk.gov.tr. https://www.tdk.gov.tr/icerik/yazarlar/omer-seyfettin
• Seyfettin, Ömer. Seçme Hikâyeler. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1996.