Konum ve Önemi

Antalya il merkezine 17 kilometre uzaklıktaki Aksu ilçesinde yer alan Perge Antik Kenti, Anadolu’nun en önemli ve en iyi korunmuş antik şehirlerinden biridir. Akdeniz Bölgesi’nin bu kültürel hazinesi, sahip olduğu görkemli yapılar ve tarihî mirası ile UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almaktadır. Kent, hem geçmişte hem de günümüzde “planlı şehir” anlayışının örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Kuruluşu ve Tarihçesi

Perge’nin tarihi, Hititler dönemine kadar uzanır. Hitit yazıtlarında kentin adı “Parha” olarak geçmektedir. Arkeolojik buluntular, yerleşimin Erken Tunç Çağı’na kadar geriye gittiğini gösterir.

• Helenistik Dönem (MÖ 3. yüzyıl): Perge planlı bir kent olarak yeniden inşa edilmiştir. Şehir, kuzey-güney yönünde ana bir cadde ve onu kesen doğu-batı caddesi üzerine yerleşmiştir. Helenistik surlar ve kuleler bu dönemin simgesidir.
• Roma İmparatorluğu Dönemi (MS 2–3. yüzyıllar): Kent, “Pax Romana” yani Roma Barışı döneminde en parlak yıllarını yaşamış, zenginleşmiş ve görkemli yapılar inşa edilmiştir.
• Bizans Dönemi (MS 5–6. yüzyıllar): Hristiyanlığın etkisiyle dini yapılar öne çıkmış, kent Metropolit unvanı almıştır.

^{(Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Kent Planı ve Mimarisi

Perge’nin şehir planı, dönemin en gelişmiş kentsel tasarım anlayışını yansıtır.

• İki Ana Cadde: Doğu-batı ve kuzey-güney doğrultusunda uzanan, sütunlarla çevrili geniş caddeler
• Su Kanalı: Kentin ortasından geçen kanal, çeşmelere ve hamamlara su taşır.
• Sur Sistemi: Dış kent surları, kuleler ve kapılar hâlâ ayakta olup antik savunma mimarisi hakkında bilgi verir.
• Akropolis: Eski yerleşim alanı ve yönetim merkezidir.

Perge Tiyatrosu

• Kapasite: 13–15 bin izleyici
• Özellikleri: İki katlı, mermer süslemeli sahne binası; mitolojik sahnelerin betimlendiği kabartmalar
• Tarih: MS 2. yüzyılda inşa edilmiştir.
• Günümüzde: Bulunan heykeller, Antalya Müzesi Perge Tiyatrosu Salonu’nda sergilenmektedir.

Perge Stadyumu

• Kapasite: Yaklaşık 12 bin kişi
• Tarih: MÖ 2. yüzyılda yapılmıştır.
• Önemi: Türkiye’nin en iyi korunmuş antik stadyumlarından biridir. Yarışlar, atletizm etkinlikleri ve gösteriler burada yapılırdı.

Diğer Önemli Yapılar

• Agora: Dikdörtgen planlı ticaret ve sosyal alan
• Helenistik Kuleler: Şehrin savunma sembolleri
• Anıtsal Çeşmeler: Kestros ve Caracalla çeşmeleri gibi su yapıları
• Hamamlar: Sosyal ve kültürel yaşamın merkezleri
• Sütunlu Caddeler: Kentin estetik ve düzenli görünümünü sağlayan yollar

^{(Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Hristiyanlıkta Önemi

Aziz Paul, misyonerlik seyahatleri sırasında Aksu Nehri üzerinden Perge’ye gelmiş ve buradan Pisidia Antiocheia’ya geçmişti. İncil’de geçtiği için hem şehir hem de nehir, Hristiyanlar tarafından kutsal kabul edilir. Bizans döneminde büyük bazilikalar inşa edilmiş ve kent önemli bir dini merkez haline gelmiştir.

Kazılar ve Günümüzde Perge

• İlk Kazılar: 1946’da Ord. Prof. Dr. Arif Müfid Mansel tarafından başlatıldı.
• Devam Eden Çalışmalar: 1970’lerde Prof. Dr. Jale İnan, 1990’larda Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu ve 2012’den itibaren Antalya Müzesi başkanlığında yürütülüyor.
• Günümüzde: Ziyaretçiler tiyatro, stadyum, agora ve anıtsal caddeleri gezebiliyor.

UNESCO Dünya Mirası Adaylığı

Perge, planlı şehir yapısı, korunmuş mimarisi, su sistemi ve askeri savunma yapıları ile UNESCO Dünya Miras Listesi’ne aday gösterilmiştir. Bu özellikleriyle antik dönem şehircilik anlayışının önemli bir temsilcisidir.