Şanlıurfa-Yeni Mahalle Kazısı: Taş Devrinden Bir Kapı Açmak

Hiç toprağın altına saklanmış eski bir hikâye duydun mu? Binlerce yıl önce insanlar nasıl yaşardı, neler yapardı merak ediyor musun? Arkeologlar, yani toprağın altındaki eski eşyaları ve evleri ortaya çıkaran bilim insanları, kazılar yaparak işte bu eski hikâyeleri gün yüzüne çıkarır.

Türkiye’nin Güneydoğu'sunda yer alan Şanlıurfa, bu hikâyelerden birçoğunu saklayan çok özel bir şehir. Bu şehrin tam da merkezinde, Balıklıgöl’e yakın bir yerde bulunan Şanlıurfa-Yeni Mahalle Höyüğü de bunlardan biri. Buradaki kazılar, Taş Devri'nden, yani insanların taşları alet olarak kullandığı çok eski bir zamandan kalma önemli bilgileri bizlere ulaştırdı.

^{(Yapay zeka ile üretilmiştir.)}

Zaman Yolculuğu: Yeni Mahalle'deki Taş Devri ⏳

Bundan yaklaşık 11 bin yıl önce, insanlar henüz topraktan çanak çömlek yapmayı bilmiyordu. Bu döneme, "Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem" deniyor. Bu dönemde insanlar, yiyeceklerini hâlâ avcılık ve doğadan toplama yoluyla buluyorlardı. Ancak bu göçebe hayatı yavaş yavaş bırakıp, tek bir yerde, yani yerleşik hayata geçmeye başlamışlardı. Şanlıurfa-Yeni Mahalle Höyüğü'nde bulunan kalıntılar, bu eski döneme ait.

Keşifler Nasıl Yapıldı? ✨

Şanlıurfa-Yeni Mahalle Höyüğü'nde ilk önemli keşif, 1993 yılında Balıklıgöl çevresinde yapılan düzenleme çalışmaları sırasında oldu. O zamanlar, neredeyse iki metre boyunda, insana benzeyen taştan bir heykel bulundu. Heykelin gözleri, parlayan obsidyen (bir tür volkanik cam taşı) taşlarından yapılmıştı.

1997 yılında ise, bir yol yapımı sırasında tesadüfen höyüğün bir bölümü ortaya çıktı ve arkeologlar hemen burayı kurtarmak için kazılara başladı. Bu kazılarda, Taş Devri'ne ait tam 13 farklı katman keşfedildi. Bu katmanlar, adeta bir tarih kitabı gibiydi; her katman, o dönemde yaşayan insanların hayatına dair yeni bir sayfa açıyordu.

^{(Yapay zeka ile üretilmiştir.)}

Evler ve Yaşam İzleri 🏡

Kazılarda ortaya çıkan en ilginç buluntulardan biri de yuvarlak planlı ev kalıntılarıydı. Bu evlerin tabanları, terrazzo adı verilen parlak ve sert bir malzemeyle kaplanmıştı. Arkeologlar, bu evlerin benzerlerini başka Neolitik yerleşimlerde de buldular. Bu durum, o dönemde insanların böyle yuvarlak evler yapmayı çok sevdiğini gösteriyor.

Kazılarda evlerin yanı sıra, özellikle ok başı gibi keskin uçlu birçok küçük taş alet de bulundu. Bu aletler, o dönemde yaşayan insanların avcılıkla uğraştığını ve bu aletleri hayvanları avlamak için kullandığını gösteriyor.