Taş Devri, insanlık tarihindeki en uzun dönemdir ve insanların yazıyı henüz kullanmadığı, temel yaşam becerilerini geliştirdiği bir çağ olarak kabul edilir. Adını, bu dönemde alet yapımında yaygın olarak kullanılan taş malzemeden alır. Avcılık ve toplayıcılık temel geçim yollarıydı. Bu dönem, insan evrimi, teknolojik ilerleme ve toplumsal yapının oluşumu açısından kritik öneme sahiptir.

Taş Devri

Dönemsel Sınıflandırma

Taş Devri üç ana evreye ayrılır:

Paleolitik (Eski Taş Çağı)

• Yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlar, MÖ 10.000'e kadar sürer.
• İnsanlar mağaralarda veya kaya sığınaklarında yaşar.
• Taş aletlerin ilk kez üretildiği dönemdir.
• Ateşin kontrollü kullanımı bu çağda öğrenilmiştir.
• Sanatın ilk örnekleri olarak mağara resimleri ortaya çıkar.

Mezolitik (Orta Taş Çağı)

• MÖ 10.000–MÖ 8.000 arası.
• Küçük yerleşim alanları görülmeye başlar.
• Mikrolit adı verilen daha küçük ve işlevsel taş aletler yapılır.
• Avcılık ve toplayıcılığın yanı sıra balıkçılık gelişir.

Neolitik (Yeni Taş Çağı)

• MÖ 8.000 civarında başlar.
• Tarım ve hayvancılığın keşfiyle yerleşik yaşama geçilir.
• İlk köyler ve topluluklar ortaya çıkar (örneğin: Çatalhöyük).
• Seramik üretimi, dokumacılık ve mimari gibi yeni beceriler gelişir.

Taş Devri

Yaşam Tarzı ve Toplumsal Yapı

• Toplumlar genellikle küçük gruplar hâlinde yaşardı.
• Cinsiyete dayalı iş bölümü yaygındı: erkekler avlanır, kadınlar bitki toplardı.
• Barınma, doğa koşullarına göre şekillenir; mağaralar, kulübeler veya çamurdan yapılar kullanılırdı.
• Giyimde hayvan postları ve bitkisel liflerden yapılan ilkel giysiler tercih edilirdi.
• Mağara resimleri ve taş heykelcikler, dini ritüel ya da sembolik anlatım olarak kabul edilir.

Bilimsel ve Arkeolojik Önemi

Kazılar aracılığıyla taş aletler, kemikler ve yerleşim kalıntıları incelenir.Bu döneme ait buluntular, insanın çevresiyle kurduğu ilişkiyi, toplumsal örgütlenmesini ve bilişsel gelişimini ortaya koyar.Sanat, teknoloji ve dini düşünceye dair ilk izler bu çağda görülür.

Örneğin: Fransa’daki Lascaux ve İspanya’daki Altamira mağaraları, paleolitik dönemin sanatsal üretimini temsil eder.

Ek Bilgilerle Taş Devri'nin Derinlikleri

İlk evcil hayvan: Köpek, Taş Devri’nde evcilleştirilmiştir. İlk aletler: Taş dışında kemik, ahşap ve fildişinden de yapılmıştır. İlk “takı”: Delinmiş deniz kabukları ve hayvan dişleri, süs eşyası olarak kullanılmıştır. İklim değişiklikleri, bu dönemde göç hareketlerini ve tarıma geçişi doğrudan etkilemiştir.