Urfa Lebenisi
Serinleten Yöresel Çorba
Urfa Lebenisi, Şanlıurfa mutfağının en tanınmış soğuk çorbalarından biridir. Yazın sıcak günlerinde içeni serinleten bu çorba, hem besleyici hem de kolay sindirilir. Adı, Arapçada “süt” anlamına gelen leben kelimesinden gelir. Yoğurt, dövme (aşurelik buğday) ve nohut ile yapılır. Geleneksel tarifte, yoğurt mutlaka İvesi ırkı koyunların sütünden elde edilir; bu da çorbaya kendine özgü kıvam ve tat verir.
Kökeni ve Kültürel Önemi
Urfa Lebenisi, nesiller boyunca aile sofralarında, özellikle yaz aylarında ve misafir ağırlarken ikram edilen bir yemektir. Şanlıurfa’da düğünlerde, bayramlarda ve kalabalık sofralarda mutlaka yer bulur. Sıcak yaz günlerinde soğuk içilmesi, hem ferahlatıcı hem de enerji verici olmasını sağlar.
Bölgede “lebeni” kelimesi, sadece bu çorbayı değil, yoğurtla yapılan başka serinletici yemekleri de çağrıştırır.
Malzemeler
Geleneksel ölçülerle:
- 100 g nohut
- 500 g dövme (aşurelik buğday)
- 2 kg tam yağlı yoğurt
- Tuz
Ev ölçülerine uyarlanmış (4 kişilik):
- Yarım su bardağı nohut
- 1 su bardağı dövme
- 5 su bardağı su
- 1 kg yoğurt
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 yumurta (yoğurdun kesilmemesi için)
- 1 çay kaşığı nane
- 1 çay kaşığı pul biber
Adım Adım Yapılışı
- Malzemeleri Hazırlama: Nohut ve dövme, bir gece önceden bol suyla ıslatılır. Bu, pişerken daha yumuşak olmalarını sağlar.
- Haşlama: Ertesi gün, ıslatılan nohut ve dövme tencereye alınır, üzerini geçecek kadar su eklenir ve iyice yumuşayana kadar pişirilir. Geleneksel olarak büyük bakır tencerelerde odun ateşinde pişirilse de bugün çoğu kişi düdüklü tencere kullanır.
- Yoğurt Karışımını Hazırlama: Ayrı bir kapta yoğurt, tuz ve yumurta çırpılır. Yumurta, yoğurdun sıcak suyla temas ettiğinde kesilmesini engeller. Karışımın pürüzsüz olması önemlidir.
- Birleştirme ve Kaynatma: Pişen nohut ve dövmenin üzerine yoğurt karışımı yavaşça eklenir. Karıştırarak bir iki taşım kaynatılır. Bu aşamada sürekli karıştırmak, çorbanın kıvamını korur.
- Servis: Urfa Lebenisi genellikle soğutularak servis edilir. Soğuk servis yapılacaksa, kaynadıktan sonra oda sıcaklığında bekletilip ardından buzdolabına konur.
Sıcak yemek isteyenler, üzerine yağda kızdırılmış nane ve pul biber gezdirebilir.
Nerede ve Ne Zaman Yenir?
Urfa Lebenisi, yaz aylarında öğle yemeklerinde veya akşam sofralarında başlıca çorba olarak yer alır. Özellikle oruç tutulan dönemlerde, iftar sofralarında serinletici bir başlangıç olarak tercih edilir. Şanlıurfa’da misafir geldiğinde, yanında taze ekmek ve yeşilliklerle ikram edilmesi adettendir.
(Yapay zeka ile oluşturulmuştur)