Balıkesir, Türkiye’nin kuzeybatısında yer alan ve hem Marmara hem de Ege Denizi’ne kıyısı bulunan stratejik bir ildir. Tarih boyunca Misyalılar, Hititler, Frigler, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Selçuklular gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Balıkesir, Osmanlı döneminde de Karesi Beyliği’nin merkezi olmuştur.

Günümüzde, tarihi mirası, doğal güzellikleri ve zengin tarım ürünleriyle öne çıkan şehir; Ayvalık, Edremit, Bandırma ve Gönen gibi önemli ilçeleriyle turizm, sanayi ve tarım açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Kaz Dağları’nın eteklerinde yer alan Balıkesir, meşhur zeytinleri, höşmerim tatlısı, Susurluk ayranı ve Manyas Kuş Cenneti gibi doğal ve kültürel değerleriyle dikkat çeker. Ayrıca, 2012 yılında büyükşehir statüsü kazanarak yönetim yapısını genişletmiş olup modern belediyecilik anlayışıyla gelişmeye devam etmektedir.

Tarih

Balıkesir ve çevresi, tarih boyunca birçok medeniyetin hakimiyetine girmiş ve zengin bir tarihi geçmişe sahip olmuştur. Eski çağlarda bu bölgede Misyalılar yaşamış ancak bağımsız bir devlet kuramamışlardır. Misyalılar, sırasıyla Truva, Hitit, Frig, Pers, Büyük İskender ve Bergama Krallıkları’nın egemenliği altında varlıklarını sürdürmüştür.

Bergama Krallığı’nın M.Ö. 133 yılında Roma İmparatorluğu’na bırakılmasıyla bölge Romalıların eline geçmiş ve uzun yıllar Roma’nın Asya Eyaleti’ne dahil edilerek yönetilmiştir.

^{Taksiyarhis Müzesi}

M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasıyla beraber Balıkesir ve çevresi Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir. Bizans döneminde bölge, askeri ve ekonomik açıdan büyük önem taşımış, ancak zamanla Arap akınlarına maruz kalmıştır. İlk Emevi Halifesi Muaviye döneminde, M.S. 670-678 yılları arasında Müslüman Araplar, İstanbul’u fethetmek amacıyla düzenledikleri seferlerde bölgeyi kısa bir süre ellerinde tutmuşlardır. Ancak Bizans, bölgedeki hakimiyetini uzun yıllar devam ettirmiştir.

1071 yılında Malazgirt Meydan Muharebesi’yle Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış ve Kutalmışoğlu Süleyman Şah, Batı Anadolu’daki Misya şehirlerini Bizanslılardan alarak Selçuklu egemenliği altına sokmuştur. Ancak Haçlı Seferleri ve I. Kılıç Arslan’ın vefatından sonra Selçuklular Batı Anadolu’dan çekilmek zorunda kalmış, Misya şehirleri yeniden Bizans’ın kontrolüne girmiştir. Bizanslılar, bölgede Türk nüfusunun güçlenmesini engellemek için bazı yerlerde Türklere karşı toplu kıyım harekatları düzenlemişlerdir.

1206 yılından itibaren, Selçuklu uç beylerinden Türkmenler bölgeye akınlar düzenlemiş ve özellikle Edremit Körfezi civarında Bizans hakimiyeti zayıflamıştır. 1260’lı yıllarda Moğol baskısından kaçan Türk kabileleri, Batı Anadolu ve Marmara Bölgesi’ne göç etmiş, bu süreçte bölge büyük oranda Türkleşmiştir. Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla birlikte uç beyleri bağımsız hareket etmeye başlamış ve XIII. yüzyılın sonlarında Karesi Beyliği kurulmuştur.

Karesi Beyliği, Karesi Bey (Kara İsa) tarafından kurulmuş ve Balıkesir, Edremit, Bergama, Burhaniye, Bigadiç gibi birçok yerleşim yerini içine almıştır. Denizcilik açısından güçlü bir beylik olan Karesi Beyliği, Osmanlı Beyliği ile yakın ilişkiler kurmuştur. 1345 yılında, Osmanlı padişahı Orhan Gazi, Karesi Beyliği’ni Osmanlı topraklarına katmıştır. Bu süreçte Karesioğulları'nın ünlü komutanları Evrenos Bey, Hacı İlbey ve Ece Halil, Osmanlı donanmasına katılarak Osmanlı’nın Rumeli’ye geçişinde büyük rol oynamışlardır.

Osmanlı döneminde Balıkesir, Karesi Sancağı adıyla anılmış ve önemli bir yönetim merkezi olmuştur. Şehzade sancaklarından biri haline gelen Balıkesir, Osmanlı yönetimi altında tarım, hayvancılık ve ticaret açısından gelişmiştir. Ancak Osmanlı Devleti’nin XVII. ve XVIII. yüzyıllardaki gerileme sürecinde Balıkesir de çeşitli göç dalgalarına ve isyanlara sahne olmuştur. 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) ve Balkan Savaşları (1912-1913) sonucunda bölge, Balkanlar ve Kafkaslardan gelen göçmenleri kabul etmiştir.

I. Dünya Savaşı (1914-1918) sonrasında Osmanlı Devleti'nin yenik düşerek Mondros Ateşkes Antlaşmasını imzalaması neticesinde İzmir’in 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından işgali üzerine Balıkesir’de büyük bir direniş başlamıştır. 18 Mayıs 1919’da Balıkesir’de Vehbi Bolak öncülüğünde “Redd-i İlhak Heyeti” kurulmuş ve yerel halk, işgale karşı organize olmuştur. 29 Mayıs 1919’da Ayvalık’ın işgali ile birlikte, bölgedeki Kuva-yi Milliye birlikleri ilk silahlı direniş hareketlerini başlatmıştır. Balıkesir Kongreleri sonucunda yerel direniş güçleri daha da örgütlenmiş, ancak Yunan ordusunun ilerleyişini tamamen durdurmak mümkün olmamıştır.

22 Haziran 1920’den itibaren Yunan işgali hız kazanmış, Balıkesir ve çevresi büyük bir yıkıma uğramıştır. 1922 yılında Türk ordusunun Büyük Taarruz’u başlatmasıyla birlikte Türk kuvvetleri, işgal altındaki bölgeleri hızla geri almış ve 6 Eylül 1922’de Balıkesir işgalden kurtulmuştur.

Cumhuriyet’in ilanından sonra Balıkesir, 1923 yılında il statüsü kazanmış ve hızla gelişmeye başlamıştır. 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı yasa ile Büyükşehir Belediyesi statüsüne kavuşan Balıkesir, günümüzde tarım, sanayi ve turizm alanında önemli bir merkez olarak gelişimini sürdürmektedir.

Coğrafya

Balıkesir, Türkiye’nin kuzeybatısında, Marmara ve Ege Bölgeleri arasında stratejik bir konumda yer alan geniş yüzölçümüne sahip illerden biridir. 39° 20’ - 40° 30’ kuzey enlemleri ile 26° 30’ - 28° 30’ doğu boylamları arasında bulunan il, doğuda; Bursa ve Kütahya, güneyde; Manisa ve İzmir, batıda; Çanakkale illeriyle komşudur. Kuzeybatıda Ayvalık ilçesi üzerinden Yunanistan’ın Midilli Adası’na komşu olan ve hem Marmara hem de Ege Denizi’ne kıyısı bulunan Balıkesir, Türkiye’de iki denize kıyısı bulunan altı ilden biri olma özelliğini taşımaktadır.

Balıkesir’in yüzölçümü 14.583 km² olup, bu alan içinde şehir merkezleri ve kırsal bölgeler dengeli bir dağılım göstermektedir. İl toprakları, Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü ve Ege Bölgesi’nin iç batı kısmında yer almakta olup, kuzeybatıdan güneye doğru alçalan bir arazi yapısına sahiptir. Balıkesir’in denizden yüksekliği yaklaşık 145 metre olup, bazı yüksek bölgelerde bu rakam daha da artmaktadır.

Dağlar ve Yaylalar

Balıkesir, hem düz ovaları hem de yüksek dağlarıyla çeşitlilik gösteren bir topografyaya sahiptir. İlin en yüksek noktası, 2.089 metre ile Dursunbey ilçesindeki Akdağ Tepesi’dir. Diğer önemli dağlar şunlardır:

• Kaz Dağları (Kaz Dağı, 1.774 m): Mitolojik önemiyle bilinen ve zengin bitki örtüsüne sahip olan bu dağ, Edremit ve Havran ilçeleri boyunca uzanmaktadır.
• Madra Dağları: Balıkesir’in Ege kıyılarında yer alan ve Ayvalık, Burhaniye ve Gömeç ilçelerinin iç kesimlerine kadar uzanan bir dağ silsilesidir.
• Alaçam Dağları: Bigadiç ve Sındırgı ilçeleri arasında bulunan bu dağlık bölge, geniş ormanlık alanlarıyla dikkat çeker.
• Kapıdağ Yarımadası: Erdek ilçesinde yer alan ve Marmara Denizi’ne uzanan bu yarımada, volkanik oluşumlu tepelerden meydana gelmektedir.

Ovalar ve Akarsular

Balıkesir’de tarım ve hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı geniş ve verimli ovalar bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemlileri şunlardır:

• Balıkesir Ovası – Şehrin merkezinde yer alan ve büyük ölçüde tarım yapılan bir düzlük alandır.
• Manyas Ovası – Gönen ve Manyas ilçeleri arasında yer alır, verimli topraklarıyla önemli bir tarım merkezidir.
• Gönen Ovası – Gönen Çayı’nın suladığı bu ova, özellikle pirinç üretimi açısından önemlidir.
• Körfez Ovaları – Edremit ve Burhaniye civarındaki kıyı ovaları, özellikle zeytin yetiştiriciliği açısından büyük öneme sahiptir.

Balıkesir, zengin su kaynaklarına sahip bir ildir. İlde yer alan başlıca akarsular:

• Susurluk Çayı – Balıkesir’in kuzeyinden başlayarak Marmara Denizi’ne dökülen en önemli akarsudur.
• Gönen Çayı – Manyas ve Gönen ovalarını sulayan bu çay, özellikle pirinç üretimi için büyük önem taşır.
• Koca Çay – Balya ve Gönen civarında akarak Marmara Denizi’ne ulaşan bir akarsudur.
• Havran Çayı – Edremit Körfezi’ne dökülen bu çay, tarım alanlarının sulanmasında kullanılır.

Göller ve Kıyılar

Balıkesir, hem doğal hem de yapay göller bakımından zengin bir il olup, en önemli gölleri şunlardır:

• Manyas Gölü (Kuş Gölü) – Türkiye’nin en önemli sulak alanlarından biri olup, Manyas ilçesinde yer almaktadır. Aynı zamanda Kuşcenneti Millî Parkı’na ev sahipliği yapar.
• Tabak Gölü – Sındırgı ilçesi yakınlarında bulunan küçük bir göldür.
• Madra Barajı ve İkizcetepeler Barajı – Tarımsal sulama amacıyla kullanılan yapay göletlerdir.

^{Ayvalık Şeytan Sofrası Manzarası}

Balıkesir, 290,5 km uzunluğunda kıyı şeridine sahiptir. Bunun 115,5 km’si Ege Denizi’ne, 175 km’si Marmara Denizi’ne uzanmaktadır. İl sınırları içinde Ayvalık Adaları (22 ada) ve Marmara Adaları olmak üzere çok sayıda ada yer almaktadır. Cunda (Alibey) Adası, Ayvalık ilçesinde bulunan ve karayolu ile ulaşılabilen en büyük adadır. Marmara Adası, Avşa Adası ve Paşalimanı Adası da Balıkesir’in Marmara kıyılarındaki en önemli adalarıdır.

İklim ve Bitki Örtüsü

Balıkesir, geçiş ikliminin görüldüğü bir bölgedir. Ege kıyılarında Akdeniz iklimi, iç kesimlerde karasal iklim, Marmara kıyılarında ise Karadeniz iklimi etkileri hissedilir.

• Ege kıyılarında yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçerken,
• İç kesimlerde kışlar daha sert ve kar yağışlı geçmektedir.
• Marmara kıyılarında ise Karadeniz ikliminin etkisiyle yazlar serin, kışlar ılımandır.

İlin yüzde 31’i ormanlarla kaplıdır. Başlıca ağaç türleri; karaçam, kızılçam, kayın, gürgen, meşe, söğüt, ılgın ve çınardır. Kaz Dağları ve Madra Dağları’nda zengin bitki örtüsü bulunurken, Kazdağı göknarı endemik bir tür olarak korunmaktadır.

Balıkesir, tarım ve hayvancılıkla öne çıkan verimli topraklara sahip bir ildir. Özellikle zeytin, buğday, ayçiçeği, tütün ve meyve üretimi açısından Türkiye’nin önde gelen illerinden biridir. Bunun yanı sıra büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, özellikle Gönen, Manyas ve Susurluk bölgelerinde yoğun olarak yapılmaktadır.

Genel olarak Balıkesir, zengin doğal kaynakları, deniz kıyıları, ormanlık alanları, verimli ovaları ve tarihi mirası ile Türkiye’nin önemli şehirlerinden biridir.

Nüfus

Balıkesir, 1.276.096 kişilik nüfusu ile Türkiye'nin orta ölçekli büyükşehirleri arasında yer almaktadır. 2012 yılında çıkan 6360 sayılı yasa ile büyükşehir statüsü kazanmasının ardından il sınırları içindeki tüm yerleşimler Büyükşehir Belediyesi’ne bağlanmıştır.

Balıkesir İlçeleri ve Nüfusları (2024)

• Karesi – 190.427
• Altıeylül – 185.351
• Edremit – 173.689
• Bandırma – 167.363
• Gönen – 75.486
• Ayvalık – 75.126
• Burhaniye – 67.039
• Bigadiç – 48.445
• Susurluk – 37.750
• Dursunbey – 32.778
• Sındırgı – 32.133
• Erdek – 32.021
• İvrindi – 31.386
• Havran – 28.107
• Kepsut – 21.886
• Gömeç – 18.269
• Manyas – 17.890
• Savaştepe – 16.547
• Balya – 12.695
• Marmara – 11.708

Nüfus Dağılımı ve İlçelere Göre Nüfus

Balıkesir, il merkezi ve kırsal yerleşimlerin dengeli bir dağılım gösterdiği bir yapıya sahiptir. İl merkezi, Altıeylül ve Karesi ilçeleri olmak üzere iki büyük merkez ilçeye bölünmüştür. Balıkesir’in en büyük ilçeleri arasında Karesi (190.427), Altıeylül (185.351), Edremit (173.689), Bandırma (167.363) ve Gönen (75.486) gibi nüfus yoğunluğu yüksek ilçeler bulunmaktadır. İlin en az nüfusa sahip ilçeleri ise Marmara (11.708) ve Balya (12.695) ilçeleridir.

Şehirleşme ve Kırsal Nüfus

Balıkesir’de şehirleşme oranı yaklaşık %75 seviyesindedir. Ancak kırsal nüfus hâlâ önemli bir paya sahiptir ve özellikle tarım ve hayvancılığın yaygın olduğu bölgelerde kırsal nüfus yoğunluğu yüksektir. Bandırma, Edremit ve Altıeylül ilçeleri şehirleşme açısından öne çıkarken, Dursunbey, Sındırgı ve Balya gibi ilçelerde kırsal nüfus daha fazladır.

Göç ve Nüfus Hareketleri

Balıkesir, geleneksel olarak iç göç veren bir il olmasına rağmen, 2000’li yıllardan itibaren göç alan bir şehir haline gelmiştir. Özellikle Bandırma ve Edremit gibi sanayi ve turizm açısından gelişmiş ilçeler göç almaktadır. Ayvalık, Burhaniye ve Erdek gibi sahil ilçeleri ise özellikle yaz aylarında yoğun göç alarak nüfuslarını geçici olarak artırmaktadır.

Balıkesir’in nüfus artış hızı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Ancak sanayi, turizm ve tarım sektörlerinin gelişmesiyle birlikte özellikle Büyükşehir statüsüne geçişin ardından nüfusun istikrarlı bir şekilde arttığı gözlemlenmektedir.

Etnik ve Kültürel Yapı

Balıkesir, tarih boyunca farklı etnik gruplara ve kültürel çeşitliliğe ev sahipliği yapmıştır. Oğuz Türkleri’nin çeşitli boyları, özellikle Türkmen ve Yörük grupları Osmanlı döneminde bölgeye yerleşmiştir. 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) sonrası Balkanlar ve Kafkaslardan göç eden Boşnaklar, Arnavutlar, Pomaklar, Çerkesler ve Tatarlar Balıkesir ve çevresine yerleştirilmiştir. Bu topluluklar özellikle Bandırma, Gönen, Manyas, Susurluk, Ayvalık ve Altıeylül ilçelerinde yoğunlaşmıştır.

Günümüzde Balıkesir’in demografik yapısı Türk, Yörük, Türkmen, Boşnak, Arnavut, Pomak, Çerkes ve Tatar topluluklarının bir arada yaşadığı kozmopolit bir yapıya sahiptir. İl genelinde halkın büyük bölümü Sünni Müslüman olup, geleneksel Anadolu kültürü ile modern yaşam tarzı iç içe geçmiştir.

Eğitim ve Sosyoekonomik Durum

Balıkesir’de okuryazarlık oranı %97’nin üzerindedir. İl genelinde Balıkesir Üniversitesi önemli bir yükseköğretim kurumu olup, birçok ilçede meslek yüksekokulları bulunmaktadır. Sanayi, tarım ve turizm sektörlerindeki istihdam olanakları nedeniyle işsizlik oranı Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir.

Yaş ve Cinsiyet Dağılımı

Balıkesir’de nüfusun yaş dağılımı dengeli bir yapıya sahiptir, ancak genç nüfus oranı büyük metropollere kıyasla daha düşüktür. Ortalama yaş 38 civarındadır ve nüfusun yaklaşık %15’i 65 yaş ve üzerindedir. Bu durum, Balıkesir’in genç nüfus açısından göç veren bir il olduğunu ve yaşlı nüfusun giderek arttığını göstermektedir. Cinsiyet dağılımı açısından Balıkesir’de erkek ve kadın nüfus oranları birbirine yakındır. Ancak şehir merkezlerinde kadın nüfus biraz daha fazla, kırsal bölgelerde ise erkek nüfus oranı biraz daha yüksektir.

Ekonomi

Balıkesir; tarım, sanayi, hayvancılık, madencilik ve turizme dayalı çok yönlü bir ekonomik yapıya sahiptir. Geniş ve verimli toprakları, stratejik konumu ve doğal kaynakları sayesinde Türkiye ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Tarım ve Hayvancılık

Balıkesir, Türkiye’nin tarımsal üretimde önde gelen illerinden biridir. İklim ve toprak yapısı nedeniyle çok çeşitli tarımsal ürünlerin yetiştirildiği ilde özellikle zeytin, tahıl, ayçiçeği, tütün, sebze ve meyve üretimi öne çıkmaktadır.

• Zeytin ve Zeytinyağı: Edremit, Burhaniye, Ayvalık ve Gömeç ilçeleri, Ege tipi kaliteli zeytin ve zeytinyağı üretimiyle ünlüdür. Ayvalık zeytinyağı, coğrafi işaretli bir üründür.
• Tahıl Üretimi: Balıkesir’de buğday, arpa, mısır ve çeltik (pirinç) üretimi yaygındır. Gönen ve Manyas bölgeleri özellikle çeltik üretimiyle dikkat çeker.
• Meyve ve Sebze: Balıkesir’de elma, armut, şeftali, üzüm ve kavun gibi meyveler yetiştirilirken, domates, biber, patlıcan, börülce ve bamya gibi sebzeler de önemli üretim kalemlerindendir.

Balıkesir, Türkiye’de hayvancılığın en yoğun yapıldığı illerden biridir.

• Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılık: Gönen, Manyas, Susurluk ve Altıeylül bölgelerinde büyükbaş hayvancılık yaygınken, Sındırgı, Dursunbey ve Bigadiç gibi kırsal ilçelerde küçükbaş hayvancılık öne çıkar.
• Süt ve Et Üretimi: Balıkesir, Türkiye’nin en büyük süt üreticilerinden biridir. Özellikle Manyas peyniri ve kelle peyniri ülke çapında bilinir.
• Kanatlı Hayvancılık: Bandırma ve çevresi, Türkiye’deki en büyük beyaz et üretim merkezlerinden biridir. Türkiye’nin önemli tavukçuluk firmaları burada üretim yapmaktadır.

^{Manyas Kuş Cenneti Milli Parkı}

Sanayi ve Ticaret

Balıkesir, son yıllarda sanayi alanında hızla gelişmekte olup, özellikle; Bandırma, Gönen, Susurluk, Balıkesir Merkez, Edremit ve Burhaniye ilçelerinde sanayi yoğunlaşmaktadır.

• Gıda Sanayi: Balıkesir’de özellikle süt ve süt ürünleri, zeytin işleme, et ve tavuk üretimi, un ve yem sanayisi öne çıkmaktadır.
• Kimya ve Petrokimya: Bandırma, Türkiye’nin önde gelen kimya üretim merkezlerinden biri olup, burada Bor, Gübre ve Sülfürik Asit Fabrikaları faaliyet göstermektedir.
• Otomotiv ve Makine Sanayi: Balıkesir’de tarım makineleri ve otomotiv yan sanayi üretimi de gelişmektedir.
• Tekstil ve Deri Sanayi: Gönen ve Bandırma ilçelerinde deri ve tekstil üretimi yapılmaktadır.

Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve Bandırma OSB, ilin sanayi altyapısını güçlendiren önemli merkezlerdir. Son yıllarda yabancı yatırımcıların ilgisi de artmaktadır.

Madencilik

Balıkesir, zengin yer altı kaynaklarıyla dikkat çeken bir ildir. Özellikle bor madeni, il ekonomisinde önemli bir yer tutar.

• Bor Madeni: Bandırma ve Bigadiç’teki bor rezervleri, Türkiye’deki en büyük bor yatakları arasındadır. Bandırma’daki Eti Maden İşletmeleri, bor işleme ve ihracatı açısından stratejik bir öneme sahiptir.
• Krom ve Demir: Sındırgı ve Dursunbey ilçelerinde krom ve demir yatakları bulunmaktadır.
• Mermer ve Taş Ocakları: Balıkesir’in Bigadiç, İvrindi ve Manyas ilçelerinde mermer ve taş ocakları bulunmaktadır.

Ulaşım ve Lojistik

Balıkesir, Marmara ve Ege bölgelerini birbirine bağlayan önemli bir ulaşım merkezi konumundadır.

• Karayolu: İstanbul-İzmir Otoyolu ve D-565 Karayolu, ilin ulaşım ağını güçlendirmektedir.
• Denizyolu: Bandırma Limanı, hem yolcu hem de yük taşımacılığında önemli bir merkezdir. İstanbul’a hızlı feribot seferleri yapılmaktadır.
• Demiryolu: Balıkesir’den geçen İzmir-Bandırma demiryolu, yük taşımacılığı açısından büyük öneme sahiptir.
• Havayolu: Balıkesir Koca Seyit Havalimanı (Edremit) ve Merkez Havalimanı, ilin hava ulaşımını sağlamaktadır.

Balıkesir Ekonomisinin Genel Değerlendirmesi

• Tarım ve hayvancılık ilin temel ekonomik faaliyetlerinden biri olup, zeytin, tahıl ve süt üretimi öne çıkmaktadır.
• Sanayi sektörü, özellikle Bandırma ve Balıkesir OSB’lerinde büyümektedir.
• Madencilik, özellikle bor rezervleri ile ülke ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır.
• Turizm sektörü, hem deniz hem doğa turizmi ile gelişmektedir.
• Lojistik ve ulaşım, karayolu, denizyolu ve demiryolu yatırımlarıyla güçlenmektedir.

Turizm

Balıkesir, hem Marmara hem de Ege Denizi’ne kıyısı olan ender illerden biri olup, doğal güzellikleri, tarihi mirası ve termal kaynakları ile Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden biridir. Ayvalık, Cunda, Edremit, Kaz Dağları ve Manyas Kuş Cenneti gibi destinasyonlarıyla deniz, doğa, tarih ve termal turizminin bir arada bulunduğu bir bölgedir.

Deniz ve Kıyı Turizmi

Balıkesir’in kıyı şeridi, turizm açısından önemli bir yere sahiptir. Ayvalık ve Cunda Adası, tarihî dokusuyla öne çıkan yerler arasında bulunmaktadır. Ayvalık kıyıları, özellikle geniş kumsallarıyla yaz turizmi açısından tercih edilmektedir. Sarımsaklı Plajı, uzun kıyı hattı ile dikkat çekerken, Cunda Adası tarihî yapıları ve doğal peyzajı ile ziyaretçileri çekmektedir.

Edremit Körfezi, kıyı turizmi ile birlikte termal turizm açısından da öne çıkmaktadır. Akçay ve Altınoluk, yaz aylarında deniz turizmi açısından hareketlilik göstermektedir. Ören (Burhaniye), kumsalları ve çevresindeki doğal alanlarıyla dikkat çeken bir bölgedir. Erdek ve Marmara Adaları, Marmara Denizi kıyısındaki önemli turizm merkezleri olup, yaz döneminde artan ziyaretçi sayısıyla öne çıkmaktadır. Avşa, Marmara ve Paşalimanı Adaları, özellikle yaz aylarında deniz turizmine yönelik faaliyetlerin yoğun olduğu yerler arasındadır.

Doğa ve Ekoturizm

Balıkesir, sahip olduğu ormanlar, milli parklar ve sulak alanlarla doğa turizmi açısından çeşitli olanaklar sunmaktadır. Kaz Dağları Millî Parkı, geniş bitki örtüsü ve yükseltileriyle doğa yürüyüşü, kampçılık ve ekoturizm açısından öne çıkmaktadır. Hasanboğuldu ve Sutüven Şelaleleri, Kaz Dağları bölgesinde yer almakta olup, doğal alanlarıyla dikkat çeken yerler arasındadır.

Manyas Kuş Cenneti, Manyas Gölü kıyısında bulunan ve göçmen kuşların barındığı bir sulak alan olup, doğa gözlemciliği açısından önemli bir noktadır. Şahinderesi Kanyonu, Altınoluk ve Kaz Dağları arasında yer almakta olup, yürüyüş parkurları ile doğa turizmi içinde değerlendirilmektedir. Kapıdağ Yarımadası, doğal yapısı ve kıyı özellikleriyle dikkat çeken bir diğer bölgedir.

Tarihî ve Kültürel Turizm

Balıkesir, tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış olup, çeşitli tarihî yapılara sahiptir. Antik kentler arasında Hadrianoutherai, Antandros ve Kyzikos öne çıkmaktadır. Antandros Antik Kenti, Edremit ilçesi sınırlarında yer almakta olup, antik döneme ait kalıntılarıyla bilinmektedir. Kyzikos Antik Kenti, Erdek yakınlarında yer almakta ve Roma dönemine ait izler taşımaktadır.

^{Zağnos Paşa Camii}

Osmanlı dönemine ait eserler arasında Zağnos Paşa Camii ve Saat Kulesi, Balıkesir kent merkezinde yer almakta olup, önemli tarihi yapılar arasında değerlendirilmektedir. Alibey Cami ve Taksiyarhis Kilisesi, Cunda Adası’nda yer almakta olup, farklı dönemlerden kalan değerli eserlerdendir.

Termal Turizm

Balıkesir, sahip olduğu sıcak su kaynakları ile termal turizm açısından da önemli bir potansiyele sahiptir. Gönen Kaplıcaları, uzun yıllardır kullanılan termal kaynakları ile bilinmektedir. Edremit-Güre Kaplıcaları, özellikle Kaz Dağları eteklerinde yer almakta olup, termal turizme yönelik tesislerin bulunduğu bir bölgedir. Susurluk ve Sındırgı kaplıcaları, yer altı sıcak su kaynakları ile termal turizmin yapıldığı diğer alanlar arasında yer alır.