Burdur, Türkiye’nin güneybatısında, Akdeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde yer alan ve Göller Yöresi içinde bulunan bir şehirdir. Doğal güzellikleri, tarihi mirası ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan kent, 6883 km² yüzölçümüne ve 950 metre rakıma sahiptir. Akdeniz, Ege ve İç Anadolu Bölgeleri arasında bir geçiş alanı oluşturması, Burdur’a stratejik bir konum kazandırmıştır. Kuzeyinde Burdur Gölü ve Karakuş Dağları, doğusunda Kuyucak ve Dedegöl Dağları, batısında Acıgöl ve Eşeler Dağları gibi doğal sınırlarla çevrili olan şehir, engebeli arazi yapısıyla dikkat çeker.

Tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Burdur’un geçmişi, M.Ö. 7000’lere kadar uzanmaktadır. Hacılar, Kuruçay ve Höyücek höyüklerinde yapılan arkeolojik kazılar, bölgenin Neolitik Çağ’dan itibaren sürekli iskan edildiğini göstermektedir. Antik dönemde Pisidya bölgesi içinde yer alan şehir, Roma ve Bizans dönemlerinde önemli yerleşimlerden biri olmuştur. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde ticaret yolları üzerinde stratejik bir konuma sahip olan Burdur, 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla il statüsüne kavuşmuştur.

Burdur, sahip olduğu göller, yaylalar ve dağlarla doğal turizm açısından büyük bir potansiyel barındırmaktadır. Burdur Gölü ve Salda Gölü gibi su kaynakları, hem ekolojik çeşitliliği hem de turistik cazibesiyle öne çıkmaktadır. Karasal ve Akdeniz iklimi özelliklerini bir arada taşıyan şehirde, yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçmektedir. Ekonomisi tarım, hayvancılık ve sanayiye dayalı olan Burdur, özellikle mermer üretimi, gül ve lavanta yetiştiriciliği ile bilinmektedir.

Tarih

Burdur’un tarihi, M.Ö. 7000’lere kadar uzanan köklü bir geçmişe sahiptir. Yapılan arkeolojik kazılar, bölgenin Neolitik Çağ’dan itibaren kesintisiz bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir. Özellikle Hacılar, Kuruçay ve Höyücek höyüklerinde gerçekleştirilen kazılar, bu dönemde bölgede gelişmiş bir tarım topluluğunun yaşadığını ortaya koymuştur. Hacılar Höyüğü, çanak çömlek üretimi ve ana tanrıça kültü ile bilinen önemli Neolitik merkezlerden biri olarak kabul edilmektedir.

Burdur ve çevresi, tarih boyunca birçok uygarlığın egemenliğine girmiştir. M.Ö. 2000’lerde bölgenin Hititler tarafından kontrol edildiği düşünülmektedir. Hitit İmparatorluğu’nun zayıflamasıyla birlikte Frigler ve Lidyalılar Burdur çevresine hakim olmuş, M.Ö. 6. yüzyılda Lidya Krallığı’nın Persler tarafından yıkılmasıyla bölge Pers İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiştir. Büyük İskender’in Anadolu Seferi sırasında M.Ö. 334 yılında Burdur ve çevresi Makedonların yönetimine geçmiş, ancak İskender’in ölümünün ardından Seleukoslar’ın, daha sonra ise Bergama Krallığı’nın kontrolüne girmiştir.

M.Ö. 133’te Bergama Krallığı’nın Roma’ya bağlanmasıyla birlikte Burdur, Roma İmparatorluğu’nun bir parçası olmuş ve Pisidya bölgesi içinde yer almıştır. Roma döneminde Sagalassos, Kremna ve Olbasa gibi antik kentler bölgenin önemli yerleşim merkezleri haline gelmiştir. Bu süreçte şehirler gelişmiş, yollar ve su kemerleri inşa edilerek bölgenin ticari ve tarımsal kapasitesi artırılmıştır. Roma İmparatorluğu’nun 395 yılında ikiye ayrılmasının ardından Burdur, Doğu Roma (Bizans) hakimiyetinde kalmış ve bu dönemde Hristiyanlık etkisiyle birçok kilise ve dini yapı inşa edilmiştir.

^{Antoninler Çeşmesi, Sagalassos Antik Kenti (https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/burdur/gezilecekyer/sagalassos-antik-kenti)}

1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Selçuklu Türkleri Anadolu’ya yayılmaya başlamış ve Burdur da 1075 yılı civarında Selçuklu topraklarına katılmıştır. Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla bölge, Hamitoğulları Beyliği’nin yönetimine geçmiş ve 1391 yılında Yıldırım Bayezid döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde Burdur, ticaret yolları üzerinde önemli bir merkez olmuş, özellikle dericilik ve dokumacılık faaliyetleriyle ekonomik olarak gelişmiştir.

Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde Burdur, 19. yüzyılda bir sancak merkezi olmuş ve Konya Vilayeti’ne bağlanmıştır. 1914 yılında büyük bir depremle sarsılan şehir, 1919-1921 yılları arasında kısa süreli bir İtalyan işgaline maruz kalmış ancak Kurtuluş Savaşı’nın ardından tekrar Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katılmıştır. 1923 yılında Cumhuriyet’in ilan edilmesiyle birlikte Burdur, il statüsüne kavuşmuş ve günümüzde gelişen sanayisi, kültürel mirası ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir şehir olmuştur.

Coğrafya

Burdur, Türkiye’nin güneybatısında yer alan ve Akdeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde konumlanan bir şehirdir. Göller Yöresi olarak adlandırılan bölgenin içinde bulunan Burdur, Akdeniz, Ege ve İç Anadolu Bölgeleri arasında bir geçiş alanı oluşturmaktadır. Şehir, doğuda Isparta ve Afyon, güneyde Antalya, batıda Denizli ve Muğla illeriyle çevrilidir. Burdur'un yüzölçümü 6883 km² olup, ortalama rakımı 950 metredir.

Yer Şekilleri

Burdur’un yüzey şekilleri, dağlar, ovalar ve yaylalar olmak üzere farklı alanlardan oluşmaktadır. İl arazisinin %60,6’sı dağlık, %19’u ova, %17,6’sı engebeli ve %2,7’si yaylalardan oluşmaktadır. Şehir, Batı Toroslar’ın uzantıları ile çevrili olup, güneyden Boncuk Dağları, Elmalı Dağı ve Katrancık Dağı, doğudan Kuyucak ve Dedegöl Dağları, kuzeyden Burdur Gölü ve Karakuş Dağı, batıdan ise Acıgöl ve Eşeler Dağları ile sınırlandırılmıştır.

Burdur’daki en yüksek dağ, 2598 metre rakımıyla Kızılca Dağı’dır. Bunun dışında, 2276 metre yüksekliğindeki Akdağ, 2336 metre yüksekliğindeki Kestel Dağı ve 2254 metre rakımlı Eşeler Dağları bölgedeki diğer önemli yükseltilerdir.

Burdur’un düzlük alanları ise daha çok göl kenarlarında ve ovalarda yer almaktadır. Tarım açısından önemli olan Bucak, Tefenni, Gölhisar ve Yeşilova ovaları, verimli toprak yapıları ile dikkat çeker.

İlde yaylalar da geniş yer kaplamaktadır. 1200 ile 2200 metre arasında değişen rakımlara sahip olan yaylalar, hayvancılık faaliyetleri için önemli alanlar oluşturmaktadır. Aziziye, Akdağ, Kırkpınar, Koca Yayla ve Eşeler Yaylası gibi alanlar, yaylacılık kültürünün sürdüğü bölgeler arasındadır.

Akarsular

Burdur’da büyük nehirler bulunmamakla birlikte, birçok küçük akarsu ve çay bulunmaktadır. Bu akarsuların büyük bir kısmı gölleri besleyen su kaynaklarıdır. En önemli akarsular şunlardır:

• Alakır Çayı: Eşeler Dağı’ndan doğarak Tefenni ve Yeşilova ilçeleri arasındaki vadiden akar ve Antalya sınırları içinde devam eder.
• Burdur Çayı: İnsuyu ve Gökpınar kaynaklarından beslenerek Burdur Gölü’ne dökülen 25 km uzunluğundaki akarsudur.
• Kıravgaz Çayı: Merkez ilçenin en büyük akarsularından biri olup Kıravgaz Dağı altından çıkar ve 45 km uzunluğundaki yatağıyla tarım alanlarını besler.
• Dalaman Çayı: Gölhisar havzasında doğan ve Muğla-Fethiye sınırlarına doğru devam ederek Akdeniz’e dökülen önemli bir su kaynağıdır.
• Onaç Çayı: Burdur’un sulama sistemleri için önemli olan akarsulardan biridir ve Kestel Gölü’ne ulaşmaktadır.

Bu akarsuların yanı sıra Askeriye Çayı, Çeltikçi Çayı, Salda Çayı, Armut Çayı ve Tefenni Karamanlı Çayı gibi birçok küçük çay da bölgenin sulama sisteminde önemli rol oynamaktadır.

Göller

Burdur, Göller Yöresi içinde yer alması nedeniyle çok sayıda doğal göle sahiptir. Bu göller hem ekolojik çeşitliliği artırmakta hem de bölgenin doğal güzelliklerini oluşturmaktadır. Burdur’un en önemli gölleri şunlardır:

• Burdur Gölü: 180-186 km² yüzölçümüne sahip olan Burdur Gölü, ilin en büyük su kaynağıdır. Tektonik kökenli bir göl olup, tuzlu su içeriğine sahiptir. Kuş türleri açısından zengin olan göl, nesli tükenme tehlikesi altında olan dikkuyruk ördeklerine ev sahipliği yapmaktadır.
• Salda Gölü: Türkiye’nin en temiz ve derin göllerinden biri olan Salda Gölü, Yeşilova ilçesinde yer almaktadır. 44 km² yüzölçümüne sahip olup, suyu tatlıdır ve beyaz kumsallarıyla dikkat çekmektedir.

^{Salda Gölü (https://saldagolu.gov.tr/saldagolu/galeri.html)}

• Yarışlı Gölü: Yeşilova ilçesi sınırlarında bulunan göl, 2000 dekarlık bir alanı kaplamakta olup, kuş gözlemciliği açısından önemlidir.
• Karataş Gölü: Tefenni ilçesi yakınlarında bulunan bu göl, tarım alanları ve sazlıklarla çevrilidir. İçinde çeşitli su kuşları ve balık türleri yaşamaktadır.
• Gölhisar Gölü: Gölhisar ilçesinde yer alan göl, deniz seviyesinden 1000 metre yükseklikte olup, çevresinde tarımsal faaliyetler yapılmaktadır.
• Kestel Gölü: Eskiden göl olarak bilinen ancak günümüzde büyük ölçüde kurutulan bu alan, tarım arazisi olarak kullanılmaktadır.
• Ambahan Gölü: Bataklık alan niteliğinde olup, şahıs mülkiyetine ait bir göldür.

Burdur’un sahip olduğu göller, su kaynaklarını oluşturmanın yanı sıra bölgenin ekosistem dengesinde ve turizm potansiyelinde önemli rol oynamaktadır. Özellikle Burdur ve Salda gölleri, hem yerel halk hem de turistler için cazibe merkezi konumundadır.

İklim

Burdur, Akdeniz Bölgesi’nde yer almasına rağmen, yükseltisi ve konumu nedeniyle Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş özelliği göstermektedir. Genel olarak yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçmektedir.

Burdur’un rakımının yüksek olması, sıcaklık değerlerinin çevredeki kıyı bölgelerine kıyasla daha düşük olmasına neden olmaktadır. Yaz aylarında sıcaklık 30-35°C seviyelerine kadar çıkarken, kış aylarında sıcaklık genellikle 0°C’nin altına düşmektedir. Kış mevsiminde zaman zaman kar yağışı görülmektedir.

Yağış rejimi düzensiz olup, yıllık ortalama yağış miktarı 400-600 mm arasında değişmektedir. En fazla yağış kış ve ilkbahar aylarında görülmekte, yaz ayları ise genellikle kurak geçmektedir. Burdur Gölü ve diğer su kaynakları, bölgenin iklimsel dengesinde önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca, dağlık yapısı nedeniyle yerel iklim farklılıkları da görülmektedir. Özellikle yüksek kesimlerde sıcaklık daha düşük, yağış miktarı ise daha fazladır.

Bitki Örtüsü

Burdur, Akdeniz ve karasal iklimin geçiş bölgesinde yer aldığı için bitki örtüsü de bu iki iklim tipinin özelliklerini yansıtmaktadır. Genel olarak ilde ormanlık alanlar, maki toplulukları ve bozkır bitki örtüsü görülmektedir.

Ormanlık Alanlar

Burdur’un yüzey şekilleri ve iklim koşulları, ilin belirli bölgelerinde ormanlık alanların gelişmesine olanak tanımıştır. Dağlık ve engebeli arazilerin geniş yer kapladığı Burdur’da ormanlar daha çok yüksek rakımlı bölgelerde yoğunlaşmaktadır. İl topraklarının yaklaşık %30’u ormanlarla kaplıdır. Ormanlık alanlarda yaygın olarak bulunan ağaç türleri şunlardır:

• Kızılçam (Pinus brutia): 700-1000 metre rakımları arasında yaygın olarak görülmektedir.
• Karaçam (Pinus nigra): Daha yüksek rakımlarda, özellikle 1000 metre üzerindeki dağlık alanlarda yoğunlaşmıştır.
• Ardıç (Juniperus spp.): Kalkerli topraklarda ve kayalık alanlarda yetişen ardıç türleri, Burdur’un yüksek kesimlerinde yaygındır.
• Meşe (Quercus spp.): Özellikle kuru ve taşlık arazilerde yayılış gösteren meşe türleri, ilin çeşitli bölgelerinde ormanlık alanlara katkı sağlamaktadır.

Maki ve Bozkır Bitki Örtüsü

Burdur’un alçak kesimlerinde ve göl çevresinde Akdeniz ikliminin etkisiyle maki toplulukları görülmektedir. Makilik alanlarda genellikle bodur ağaç ve çalı formundaki bitkiler bulunmaktadır. Yaygın olarak görülen maki türleri şunlardır:

• Karaçalı (Paliurus spina-christi)
• Kocayemiş (Arbutus unedo)
• Zakkum (Nerium oleander)
• Keçiboynuzu (Ceratonia siliqua)
• Sandal Ağacı (Arbutus andrachne)

Burdur’un ova ve plato alanlarında ise bozkır bitki örtüsü hakimdir. Yağışların düzensiz olması ve yaz aylarında kuraklığın etkili olması nedeniyle, bu bölgelerde kuraklığa dayanıklı otsu bitkiler ve kısa boylu çalılar yaygın olarak görülmektedir. Bu alanlarda sıkça rastlanan bitki türleri arasında geven (Astragalus spp.), kekik (Thymus spp.), yavşan otu (Artemisia spp.) ve sütleğen (Euphorbia spp.) bulunmaktadır.

Endemik ve Nadir Bitkiler

Burdur, sahip olduğu farklı ekolojik koşullar nedeniyle endemik ve nadir bitki türlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle Tefenni, Altınyayla (Dirmil) ve Göller Bölgesi çevresinde bilim dünyası için önemli bitki türleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Tefenni Mor Mürdümüğü (Lathyrus tefennicus)
• Pisidia Sormuğu (Nonea pisidica)
• Pisidya Adaçayı (Salvia pisidica)
• Astragalus dirmilensis (Altınyayla bölgesinde)
• Cephalaria dirmilensis
• Cirsium dirmilense

Burdur’un bitki örtüsü, göller ve dağlarla şekillenen ekosistemiyle büyük bir çeşitliliğe sahiptir. Tarım ve hayvancılıkla iç içe geçen doğal bitki örtüsü, ilin ekonomik ve ekolojik yapısını önemli ölçüde etkilemektedir.

Fauna

Burdur, sahip olduğu göller, dağlar ve ormanlık alanlarla zengin bir doğal yaşama ev sahipliği yapmaktadır. İlin coğrafi yapısı, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgeleri arasında bir geçiş alanı oluşturduğu için farklı ekosistemlerin bir arada bulunmasını sağlamaktadır. Bu çeşitlilik, Burdur’da geniş bir yaban hayatı çeşitliliğinin gelişmesine neden olmuştur.

Kuş Türleri

Burdur, özellikle kuş gözlemciliği açısından önemli alanlara sahiptir. Burdur Gölü, Salda Gölü, Yarışlı Gölü gibi sulak alanlar, göçmen kuşlar için önemli bir dinlenme ve beslenme noktasıdır. Burdur Gölü, nesli tükenme tehlikesi altında olan dikkuyruk (Oxyura leucocephala) ördeklerine ev sahipliği yapmaktadır ve bu nedenle uluslararası düzeyde önemli kuş alanlarından biri olarak kabul edilmektedir.

Burdur’da gözlemlenen başlıca kuş türleri şunlardır:

• Dikkuyruk (Oxyura leucocephala)
• Flamingo (Phoenicopterus roseus)
• Pasbaş patka (Aythya ferina)
• Sakar meke (Fulica atra)
• Yeşilbaş ördek (Anas platyrhynchos)
• Angıt (Tadorna ferruginea)
• Küçük batağan (Tachybaptus ruficollis)
• Karabatak (Phalacrocorax carbo)
• Büyük ak balıkçıl (Ardea alba)
• Gri balıkçıl (Ardea cinerea)

Bu kuş türleri özellikle sulak alanların çevresinde gözlemlenmekte olup bazıları Burdur’da kalıcı olarak yaşarken bazıları ise göç dönemlerinde bölgeye uğramaktadır.

Memeliler

Burdur’un ormanlık ve dağlık alanlarında çeşitli memeli hayvanlar yaşamaktadır. Özellikle yüksek kesimlerde ve kırsal bölgelerde yaban hayatı oldukça çeşitlidir. İlde görülen başlıca memeliler şunlardır:

• Kurt (Canis lupus)
• Çakal (Canis aureus)
• Tilki (Vulpes vulpes)
• Sansar (Martes foina)
• Sincap (Sciurus anomalus)
• Tavşan (Lepus europaeus)
• Yaban domuzu (Sus scrofa)

Bu türler daha çok ormanlık alanlarda ve dağlık bölgelerde yaşamaktadır. Özellikle kurt, çakal ve tilki gibi yırtıcı türler, yaban hayatı dengesinde önemli bir role sahiptir.

Sürüngenler ve Amfibiler

Burdur’un sıcak ve kurak alanlarında sürüngen türleri yaygın olarak görülmektedir. Özellikle kayalık ve çalılık alanlarda kertenkele ve yılan türlerine sıkça rastlanmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Bozkır kertenkelesi (Lacerta strigata)
• Yeşil kertenkele (Lacerta viridis)
• Çizgili kaplumbağa (Testudo graeca)
• Koca engerek (Vipera lebetina)
• Çukur başlı yılan (Malpolon monspessulanus)

Sulak alanların çevresinde ise çeşitli kurbağa ve semender türleri yaşamaktadır. Salda Gölü ve Burdur Gölü çevresinde su yılanı (Natrix natrix) gibi türler de bulunmaktadır.

Koruma Alanları ve Yaban Hayatı

Burdur’un zengin faunasını korumak amacıyla çeşitli alanlar koruma altına alınmıştır. Bu bölgeler, hem ekolojik dengeyi sağlamak hem de nesli tükenme tehlikesi altında olan türleri korumak için büyük önem taşımaktadır. Başlıca yaban hayatı koruma alanları şunlardır:

• Ağlasun-Çamova Yaban Hayatı Koruma Sahası
• Burdur Gölü Yaban Hayatı Koruma Sahası
• Karakaş Gölü Yaban Hayatı Koruma Sahası

Bu alanlar, özellikle yaban keçisi, yırtıcı kuşlar ve su kuşlarının yaşam alanlarını korumaya yönelik olarak belirlenmiştir.

Burdur’un faunası, göllerin sağladığı sulak alanlar, dağların ve ormanların oluşturduğu doğal yaşam alanları ile büyük bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Bu zenginlik, bölgenin ekolojik önemini artırmakta ve yaban hayatı gözlemcileri için cazip bir alan oluşturmaktadır.

Nüfus

Burdur’un nüfusu, tarihsel süreç içinde çeşitli faktörlerin etkisiyle değişim göstermiştir. 2024 yılı verilerine göre, ilin toplam nüfusu 275.826 kişidir. Nüfusun büyük bir bölümü şehir merkezlerinde ve ilçelerde yaşarken kırsal nüfusun oranı giderek azalmaktadır.

Nüfus Dağılımı ve Yoğunluğu

Burdur’un yüzölçümü 6883 km² olup, nüfus yoğunluğu yaklaşık 40 kişi/km² civarındadır. Türkiye genelindeki ortalama nüfus yoğunluğuna kıyasla daha düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir. İlin nüfusu ilçelere göre dengeli bir dağılım göstermekte, ancak Bucak ilçesi nüfus açısından en kalabalık ilçe konumundadır.

Burdur’un başlıca ilçeleri ve yaklaşık nüfusları şunlardır:

• Burdur Merkez: 100.000
• Bucak: 65.000
• Gölhisar: 25.000
• Yeşilova: 15.000
• Tefenni: 12.000
• Ağlasun: 10.000
• Çavdır: 9.000
• Karamanlı: 8.000
• Altınyayla (Dirmil): 7.000
• Kemer: 6.000
• Çeltikçi: 5.000

Demografik Yapı

Göç hareketleri açısından değerlendirildiğinde, özellikle 20. yüzyılın başlarında Balkanlar’dan ve Kafkasya’dan gelen göçmenlerin bölgeye yerleştiği bilinmektedir.

Eğitim seviyesinin yüksek olduğu illerden biri olan Burdur, genç nüfus oranı bakımından Türkiye ortalamasının biraz altında yer almaktadır. Tarım ve hayvancılıkla geçinen kırsal kesimde nüfus artış hızı düşükken, sanayi ve hizmet sektörünün geliştiği ilçelerde ve Burdur merkezde daha fazla nüfus yoğunlaşması gözlenmektedir.

Göç Hareketleri

Burdur, son yıllarda net göç veren iller arasında yer almaktadır. Özellikle genç nüfus, eğitim ve iş imkanları nedeniyle büyükşehirlere göç etmektedir. İstanbul, Antalya, İzmir ve Ankara gibi illere göç eden Burdurlu nüfus, ilin demografik yapısında değişimlere neden olmaktadır. Ancak, yaz aylarında ve tatil dönemlerinde, özellikle Salda Gölü gibi turistik alanların cazibesi nedeniyle nüfusta geçici artışlar yaşanmaktadır.

Burdur’un nüfus yapısı, ekonomik, coğrafi ve sosyokültürel faktörlerden etkilenerek değişmeye devam etmektedir. Sanayi ve eğitim alanındaki gelişmeler, önümüzdeki yıllarda nüfusun dağılımı ve büyüme hızını belirleyen temel unsurlar olacaktır.

Ekonomi

Burdur’un ekonomisi, tarım, hayvancılık, sanayi ve madencilik sektörlerine dayanmaktadır. Coğrafi konumu ve iklim koşulları, ilin ekonomik yapısını şekillendiren önemli faktörler arasındadır. Burdur, hem geleneksel tarım ve hayvancılıkla hem de gelişmekte olan sanayi sektörüyle ekonomik çeşitliliğe sahip bir şehir konumundadır.

Tarım ve Hayvancılık

Burdur, geniş tarım alanlarına sahip olmasa da özellikle sulanabilir ovalarında tarımsal üretim önemli bir geçim kaynağıdır. İlde başlıca yetiştirilen tarımsal ürünler şunlardır:

• Tahıllar: Buğday, arpa, mısır
• Baklagiller: Nohut, fasulye
• Endüstri Bitkileri: Şeker pancarı, ayçiçeği
• Sebze ve Meyve: Domates, biber, üzüm, elma, armut

Burdur, Türkiye’nin en önemli gül ve lavanta üretim merkezlerinden biridir. Özellikle Isparta ile birlikte bölgedeki gül üretimi ve gülyağı sanayisi, ilin ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Hayvancılık, Burdur’un ekonomik yapısında önemli bir yer kaplamaktadır. Küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık yaygın olup süt ve et üretimi açısından bölgenin önemli merkezlerinden biridir. Burdur, süt üretimi ve süt ürünleri işleme tesisleriyle Türkiye’nin en yüksek süt verimine sahip illerinden biridir. Ayrıca, Burdur peyniri ve süt ürünleri bölge ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Sanayi ve Madencilik

Sanayi sektörü, Burdur’un gelişmekte olan ekonomik alanlarından biridir. Özellikle mermer ve taş işleme sektörü, ilin en önemli sanayi faaliyetleri arasındadır. Burdur, Türkiye’nin en büyük mermer üretim merkezlerinden biri olup il genelinde çok sayıda mermer ocağı bulunmaktadır. Burdur’dan çıkarılan mermer, hem iç pazara hem de dış pazara ihraç edilmektedir.

Burdur’un başlıca sanayi sektörleri şunlardır:

• Mermer ve taş işleme sanayi
• Süt ve süt ürünleri sanayi
• Gıda işleme tesisleri
• Tekstil ve deri sanayi
• Tarım makineleri üretimi

Burdur’da yer alan Burdur Şeker Fabrikası, ilin en büyük sanayi kuruluşlarından biridir. Bunun yanı sıra ilde un fabrikaları, yem fabrikaları ve gıda işleme tesisleri de bulunmaktadır.

Ticaret ve Hizmet Sektörü

Burdur’da ticaret sektörü, sanayi ve tarımsal üretime bağlı olarak gelişmiştir. Özellikle hayvancılığa dayalı yem ve süt ürünleri ticareti yaygın olarak yapılmaktadır. Burdur, çevresindeki büyük illerle ticari bağlantılar kurarak ekonomik faaliyetlerini genişletmektedir. Antalya, Isparta ve Denizli gibi illere yakın olması, Burdur’un ticaret hacmini artıran unsurlar arasında yer almaktadır.

Turizm sektörü de Burdur ekonomisinde giderek önem kazanmaktadır. Salda Gölü, Sagalassos Antik Kenti ve Burdur Arkeoloji Müzesi, ilin turizm gelirlerini artıran başlıca unsurlar arasındadır. Özellikle doğa turizmi ve kültürel turizm açısından gelişen Burdur, son yıllarda yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.

Ekonomik Gelişim ve Gelecek Projeksiyonu

Burdur ekonomisi, sanayi ve tarıma dayalı bir yapıya sahip olmakla birlikte, son yıllarda turizm ve hizmet sektörünün de gelişimiyle çeşitlenmektedir. Bölgedeki organize sanayi bölgeleri ve mermer sanayi tesisleri, ilin ekonomik büyümesini destekleyen başlıca faktörler arasındadır. Önümüzdeki yıllarda, tarımsal üretimin modernizasyonu, sanayi yatırımlarının artışı ve turizm sektöründeki gelişmelerin Burdur ekonomisini daha da güçlendirmesi beklenmektedir.

Kültür ve Turizm

Burdur, sahip olduğu doğal güzellikler, tarihi miras ve kültürel değerlerle turizm açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Göller Yöresi içinde yer alması, antik kentlere ev sahipliği yapması ve doğa turizmi için elverişli alanlar barındırması, Burdur’u cazip bir turizm merkezi haline getirmektedir. Son yıllarda özellikle Salda Gölü ve Sagalassos Antik Kenti gibi noktalar sayesinde turizm sektörü hızla gelişmektedir.

Doğa ve Ekoturizm

Burdur, doğal güzellikleriyle öne çıkan bir ildir. Gölleri, yaylaları ve dağları ile doğa turizmi için önemli bir merkezdir. Özellikle göller bölgesinde yer alması nedeniyle kuş gözlemciliği ve doğa yürüyüşleri gibi aktiviteler yaygındır.

• Salda Gölü: Türkiye’nin en temiz ve en derin göllerinden biri olan Salda Gölü, turkuaz rengi ve beyaz kumsalları ile dikkat çekmektedir. Jeolojik yapısı ve mineralli suyu ile Mars yüzeyine benzer özellikler taşıması nedeniyle bilim dünyasının da ilgisini çekmektedir. Kampçılık, fotoğrafçılık ve doğa yürüyüşleri için popüler bir destinasyondur.
• Burdur Gölü: Nesli tükenme tehlikesi altındaki dikkuyruk ördeklerinin yaşam alanı olması nedeniyle uluslararası düzeyde önemli bir sulak alandır. Kuş gözlemciliği açısından büyük bir öneme sahiptir.
• Yarışlı Gölü ve Karataş Gölü: Göçmen kuşların uğrak noktası olması nedeniyle doğaseverler için önemli alanlardır.
• İnsuyu Mağarası: Türkiye’nin turizme açılan ilk mağaralarından biridir. Burdur şehir merkezine yakın olan bu mağara, sarkıt ve dikitleriyle dikkat çekmektedir.

^{İnsuyu Mağarası (Fotoğraf: Meryem Şentürk Çoban)}

Tarih ve Kültürel Turizm

Burdur, Antik Çağ’dan günümüze kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış önemli bir yerleşim alanıdır. Bölgede bulunan antik kentler, Burdur’un tarih ve kültür turizmi açısından zengin bir destinasyon olmasını sağlamaktadır.

• Sagalassos Antik Kenti: Ağlasun ilçesinde yer alan ve Pisidya bölgesinin en önemli kentlerinden biri olan Sagalassos, Roma döneminden kalma görkemli yapılarıyla dikkat çekmektedir. Antoninler Çeşmesi, tiyatro ve agora gibi yapılar, antik kentin en dikkat çeken kalıntıları arasındadır.
• Kremna Antik Kenti: Bucak ilçesi sınırlarında yer alan Kremna, Roma dönemine ait kalıntılarıyla öne çıkan bir antik kenttir.
• Kibyra Antik Kenti: Gölhisar ilçesinde bulunan Kibyra, devasa tiyatrosu ve mozaikleriyle tanınan bir antik kenttir. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almaktadır.
• Burdur Arkeoloji Müzesi: Hacılar, Kuruçay ve Höyücek kazılarından çıkan eserlerin sergilendiği müze, Türkiye’nin en önemli arkeoloji müzelerinden biridir. Özellikle Neolitik dönemden kalma eserler dikkat çekicidir.

Kültürel ve Geleneksel Turizm

Burdur, kendine özgü kültürel değerleriyle de dikkat çekmektedir. Yöresel halk oyunları, el sanatları ve mutfak kültürü, ilin turistik çekiciliğini artırmaktadır.

• Burdur Yöresi Halk Oyunları: Teke Yöresi’nin bir parçası olan Burdur, “Teke Zortlatması” gibi halk oyunları ile tanınmaktadır.
• Yöresel El Sanatları: Kilim dokumacılığı, keçecilik ve bakırcılık gibi el sanatları Burdur’un geleneksel kültürel mirasları arasındadır.
• Burdur Mutfağı: Burdur şişi, ceviz ezmesi, Burdur pidesi ve haşhaşlı tatlıları, ilin mutfak kültürünü yansıtan lezzetler arasındadır.

İdari Yapı

Burdur Belediye Başkanı Ali Orkun ERCENGİZ ve Burdur Valisi Tülay BAYDAR BİLGİHAN'dır.

İlçeleri

Burdur'un İlçeleri şunlardır:

• Ağlasun
• Altınyayla
• Bucak
• Çavdır
• Çeltikçi
• Gölhisar
• Karamanlı
• Kemer
• Tefenni
• Yeşilova