Düzce, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan ve 1999 yılında il statüsü kazanmış bir şehirdir. Batı Karadeniz'in ayakta kalan tek antik kenti olma özelliğine sahiptir. Şehir, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin yerleşim alanı olmuş ve Osmanlı döneminde önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Günümüzde tarım, sanayi ve ticaret faaliyetleri ile ekonomik canlılığını sürdürmektedir.

^{Düzce Şehir Merkezi - Ahmet Bozdemir}

Tarihçe

Düzce’nin bilinen tarihi M.Ö. 1390 yıllarına kadar uzanmaktadır. Bölge, tarih boyunca birçok kavmin ve devletin istilasına maruz kalmıştır. Çevrede Frigler, Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi uygarlıkların izleri görülmektedir. Yörenin Osmanlı hakimiyetine geçişi, Orhan Gazi’nin komutanlarından Konuralp Bey'in 1323 yılında Bizans tekfurları ile yaptığı savaş sonucunda gerçekleşmiştir. Bu bölge, Konuralp Bey'in adıyla anılmış ve günümüze kadar bu şekilde ulaşmıştır. Düzce’ye bağlı Konuralp beldesinde yer alan antik kentin tarihi, M.Ö. 3. yüzyıla kadar uzanmaktadır.

Bitinya Dönemi

Bitinyalılar döneminde Düzce, bugünkü Konuralp beldesinde yer alan Prusias (Üskübü) kenti ile anılmıştır. Bu dönemde Düzce Ovası geniş ve bataklık bir alan olup tarıma elverişli değildi.

Roma ve Bizans Dönemi

Bölge, M.Ö. 74 yılında Roma İmparatorluğu'na katılmış ve bu dönemde bataklık alanlar ıslah edilerek tarıma açılmıştır. Romalılar döneminde gelişmeye başlayan bölge, Roma İmparatorluğu’nun çöküşünün ardından Bizans’ın kontrolüne geçmiştir. Bizans döneminde Düzce, özellikle son dönemlerde gelişme göstermiştir.

Osmanlı Dönemi

Düzce, Osmanlı topraklarına 1323 yılında Orhan Gazi’nin komutanlarından Konuralp Bey tarafından katılmıştır. Osmanlı döneminde Konsopa olarak adlandırılan bölgenin ticari ve ekonomik önemi giderek artmıştır. 14. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren bölge "Konuralp ilçesi" veya "Konrapa" olarak anılmıştır. 1869 yılına kadar Kastamonu Vilayeti Bolu Mutasarrıflığı'na bağlı bir nahiye olan Düzce, 1870 yılında Bolu Sancağı'na bağlı bir kaza haline gelmiştir. 1871 yılında ise ilçe merkezi Üskübü’den (Konuralp) Düzce’ye taşınmıştır.

Cumhuriyet Dönemi

Cumhuriyet’in ilanından sonra Düzce, ekonomik ve altyapısal olarak gelişmiş, Türkiye’nin önemli ticaret merkezlerinden biri haline gelmiştir. D-100 karayolu ve TEM otoyolunun geçmesiyle bölge ulusal ve uluslararası ulaşım açısından önemli bir konuma gelmiştir. 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinde büyük yıkıma uğrayan şehir, yeniden inşa edilerek modern bir yapıya kavuşmuştur. 9 Aralık 1999 tarihinde Türkiye’nin 81. ili olarak ilan edilmiştir.

Coğrafya

Düzce, 40°50' - 41°10' kuzey enlemleri ile 30°50' - 31°50' doğu boylamları arasında yer almaktadır. Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nde bulunan il, doğuda Bolu, batıda Sakarya, kuzeyde Karadeniz ve güneyde Zonguldak illeri ile çevrilidir. Deniz seviyesinden 160 metre yükseklikte bulunan şehir, D-100 karayolu ve TEM otoyolu üzerinde stratejik bir konuma sahiptir.

Jeomorfoloji

Düzce toprakları, kıyı kesimi dışında, ortası çukur ve çevresi dağlarla çevrili bir yapıya sahiptir. Kuzeyde Akçakoca Dağları, doğuda Bolu Dağları, güneydoğuda ve güneyde Abant Dağları’nın batı uzantıları yer alır. Düzce’nin en önemli yükseltileri arasında Kaplandede Dağı (1160 m), Elmacık Dağları ve Sünnice Dağları bulunmaktadır. Bölgenin güneyinden Kuzey Anadolu Fay Hattı geçmektedir. Bu fay hattı, Düzce Ovası’nın oluşumunu büyük ölçüde etkilemiş olup, şehri sismik açıdan riskli hale getirmektedir.

Hidrografya

Düzce’de en önemli akarsu Melen Çayı olup, Küçük Melen ve Büyük Melen olmak üzere iki kola ayrılmaktadır. Küçük Melen, Efteni Gölü’ne kadar olan bölümü kapsarken, Büyük Melen Çayı denize Melenağzı Köyü’nden dökülmektedir. Efteni Gölü, ilin önemli sulak alanlarından biridir ve 150'den fazla kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, Düzce-Yığılca arasında yer alan Hasanlar Barajı, sulama ve enerji üretimi amacıyla kullanılmaktadır.

İklim ve Bitki Örtüsü

Düzce, Karadeniz ikliminin etkisi altındadır. Yıllık sıcaklık ortalaması 13°C, yıllık yağış miktarı 823,7 mm olup, nispi nem oranı %75 civarındadır. Dağlık bölgelerde nem oranı daha yüksekken, ova kesimlerinde daha kurak bir mikroiklim görülmektedir. Doğal bitki örtüsü bakımından oldukça zengin olan Düzce’de, kıyı kesimlerinde maki ve yalancı maki toplulukları bulunurken, iç kesimlerde kayın, gürgen, kestane, meşe, karaçam, sarıçam ve köknar ağaçlarından oluşan geniş ormanlık alanlar yer almaktadır.

Nüfus ve Demografi

Düzce’nin nüfusu tarih boyunca göçler, ekonomik değişimler ve doğal afetler doğrultusunda dalgalanmalar yaşamıştır. 2024 yılı itibarıyla Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Düzce’nin toplam nüfusu 412.344 kişidir. İl merkezi nüfusu 263.220 olarak kaydedilmiştir.

Ekonomi

Düzce ekonomisi büyük ölçüde tarıma, ticarete ve sanayiye dayanmaktadır.

Tarım

Düzce, Türkiye’nin önemli fındık üretim merkezlerinden biridir. Bunun yanı sıra mısır, buğday, çeltik ve meyve yetiştiriciliği yaygındır.

Sanayi ve Ticaret

Düzce, sanayi bakımından gelişmekte olan bir ildir. Otomotiv, tekstil, mobilya, orman ürünleri ve gıda sanayi bölgede öne çıkan sektörlerdir. İstanbul ve Ankara arasında stratejik bir konumda olması, sanayi gelişimini desteklemektedir.

Kültür ve Turizm

Düzce, tarihî ve doğal yapılarıyla öne çıkan bir bölgedir. Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserler ile çeşitli su kaynakları, ilin coğrafi ve kültürel yapısının belirleyici unsurlarındandır.

Tarihî ve Kültürel Yapılar

• Konuralp Müzesi: 18 Kasım 1994’te açılmış olup, arkeolojik ve etnografik eserler barındırmaktadır. Müze koleksiyonunda Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait toplam 6.124 eser bulunmaktadır.
• Prusias ad Hypium Antik Kenti: M.Ö. 3. yüzyıldan itibaren yerleşim gördüğü bilinmektedir. Roma hâkimiyetine girdikten sonra kent yapısal olarak gelişmiş ve çeşitli kamu yapıları inşa edilmiştir. Kentte günümüze ulaşan kalıntılar arasında antik tiyatro, Roma Köprüsü ve sur duvarları yer almaktadır.
• Konuralp Antik Tiyatrosu: Roma döneminde inşa edilen yapı, 100 metre uzunluğunda ve 74 metre genişliğindedir. Yapı malzemesi olarak beyaz kalker taşı kullanılmıştır.
• Roma Köprüsü: Tabak Deresi üzerinde bulunan yapı, beyaz mermer bloklardan harçsız olarak inşa edilmiştir. Günümüzde üç kemeri ayakta kalmıştır.
• Mozaikler: 1959 yılındaki kazılarda ortaya çıkarılan mozaikler, Orpheus, dört mevsim figürleri ve Achilles-Thetis sahneleri gibi mitolojik tasvirler içermektedir.
• Tyche Heykeli: M.S. 2. yüzyılda yapıldığı düşünülen heykel, antik dönemde kentlerin koruyucu tanrıçası olarak kabul edilen Tyche'yi betimlemektedir. Günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.
• Konuralp Hamamı ve Camii: Osmanlı döneminde inşa edilen yapılardır. Hamamın Konuralp Bey tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir.
• Surlar ve Atlı Kapı: Antik kente ait sur kalıntıları günümüze ulaşmıştır. Bazı sikkelerde çift kuleli bir şehir kapısı tasviri yer almaktadır.

Doğal Yapılar ve Su Kaynakları

Düzce, dağlardan doğan akarsular ve göller açısından çeşitlilik göstermektedir. Akarsuların bir kısmı Efteni Gölü’nde toplanarak Büyük Melen Nehri aracılığıyla Karadeniz’e ulaşmaktadır. Su kaynakları, doğal ekosistem açısından önem arz etmekte ve çeşitli araştırmalara konu olmaktadır.

• Efteni Gölü ve Sulak Alanı: Göçmen kuşlar için habitat özelliği taşıyan göl, bir doğa koruma alanıdır.
• Şelaleler:
• Güzeldere Şelalesi: 120 metre yükseklikten akan suyu ile kayın ve gürgen ağaçları arasında yer almaktadır.
• Samandere Şelalesi: Çeşitli çavlan ve çağlayan oluşumlarının bulunduğu bölge, Türkiye’de "Tabiat Anıtı" olarak tescil edilen ilk alanlardan biridir.
• Aydınpınar Şelalesi: Karışık yapraklı orman ağaçları ile çevrili olup çeşitli doğa yürüyüşü rotalarına sahiptir.
• Aktaş Şelalesi: Akçakoca ilçesinde yer almakta olup, çevresinde zengin bitki örtüsü bulunmaktadır.
• Saklıkent, Yoğunpelit Mengen ve Harmankaya Şelaleleri: Yığılca ve Cumayeri bölgelerinde yer almakta olup, farklı jeolojik yapılarıyla öne çıkmaktadır.

Karadeniz Kıyı Kesimi

Düzce’nin Karadeniz kıyısında yer alan Akçakoca ilçesi, kıyı yerleşimi olarak farklı dönemlerde ticaret ve ulaşım açısından önem taşımıştır. Bölgede çeşitli tarihî ve doğal oluşumlar bulunmaktadır.

• Ceneviz Kalesi ve Plajı: Orta Çağ'da inşa edildiği düşünülen kale, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde kullanılmıştır. Çevresinde kıyı oluşumları gözlemlenmektedir.
• Melenağzı ve Karaburun Plajları: Kıyı şeridinde yer almakta olup, çevresinde balıkçılık faaliyetleri yürütülmektedir.

Düzce, kültürel ve doğal çeşitliliği ile arkeoloji, tarih, biyocoğrafya ve jeoloji alanlarında araştırmalara konu olabilecek bir bölgedir.

^{Düzce Akçakoca - Ahmet Bozdemir}

İdari Yapı

Düzce ili, 8 ilçe, 2 belde ve 278 köyden oluşmaktadır:

• İlçeler: Akçakoca, Gölyaka, Cumayeri, Çilimli, Gümüşova, Kaynaşlı, Yığılca ve Merkez
• Beldeler: Beyköy, Boğaziçi