Kurucu Cumhurbaşkanı Günü, Kazakistan’da her yıl 1 Aralık tarihinde kutlanan ulusal bir resmi gündür. Gün, Kazakistan Cumhuriyeti’nin ilk devlet başkanı olan Nursultan Nazarbayev’in ülkenin bağımsızlık sürecindeki rolünü ve devlet yapılanmasının oluşturulmasındaki katkılarını anmak amacıyla düzenlenmektedir. Etkinliğin hukuki temeli, 2011 yılında Kazakistan Parlamentosu Senatosu’nun tatil günlerine ilişkin kanunda yapılan değişiklikle belirlenmiştir. Bu düzenleme ile 1 Aralık "Kurucu Cumhurbaşkanı Günü" olarak kabul edilmiştir. Bu gün, bazı kaynaklarda "İlk Cumhurbaşkanı Günü" olarak da geçmektedir.^【1】 

Tarihi Arka Plan

1 Aralık 1991’de Kazakistan genelinde yapılan ilk cumhurbaşkanlığı seçiminde tek aday olan Nursultan Nazarbayev, %98,7^【2】  oy alarak halkın büyük çoğunluğu tarafından cumhurbaşkanı seçilmiş ve Kazakistan’ın bağımsız devlet başkanı olarak görev üstlenmiştir. Bu seçim, Kazakistan’ın Sovyetler Birliği’nden ayrılarak egemenliğini ilan etmesinin temel adımlarından biridir.

Nazarbayev; bağımsızlığın ardından ülkede ekonomik ve siyasal sistemin yeniden düzenlenmesi, piyasa mekanizmalarının oluşturulması, devlet kurumlarının modernleştirilmesi ve uluslararası ilişkilerde yeni yönelimlerin belirlenmesi gibi süreçlerde etkili olmuş, modernleşme üç aşamalı devlet programları çerçevesinde ele alınmıştır. Nazarbayev, 28 yıl boyunca ülkeyi yönetmiş ve 19 Mart 2019’da görevinden ayrılmıştır.

Günün Kabulü ve Resmî Statüsü

Kazakistan Parlamentosu’nun 2011 yılındaki oturumunda kabul edilen karar uyarınca 1 Aralık tarihi resmî tatil ilan edilmiş ve 2012’den itibaren ülkede “Kurucu Cumhurbaşkanı Günü” olarak kutlanmaya başlanmıştır.

Bu kararın dayanağını, 1 Aralık 1991 seçimlerinin ülkenin siyasal yapılanması için taşıdığı sembolik önem oluşturmuştur. Günün amacı, “ülkenin ilk Cumhurbaşkanı’nın devletin kuruluşundaki katkılarını tanımak”tır.

Kutlamalar ve Etkinlikler

1 Aralık; ülke genelinde çeşitli kültürel programlar, resmî törenler, konferanslar, konserler ve sergilerle kutlanmaktadır. Cumhurbaşkanlığı Sarayı önünde bayrak töreni, çeşitli müze etkinlikleri ve şehir merkezlerinde halk kutlamaları düzenlenmektedir.

Bazı yıllarda günün anısına Nazarbayev’e ait fotoğrafın yer aldığı hatıra banknotların dağıtıldığı, yeni doğan bebeklere hediyeler verildiği ve ülke genelinde kültürel değerleri tanıtan özel etkinliklerin düzenlendiği kaydedilmiştir.

Ayrıca törenlerde ulusal marş okunmakta, devlet başkanı ve üst düzey yöneticiler halka hitap etmektedir. Başkent Astana (eski adı Nur Sultan) şehrinde gerçekleştirilen havai fişek gösterileri de kutlamaların parçasıdır.

Uluslararası Mesajlar ve Kurumsal Katkılar

Türk Devletleri Teşkilatı tarafından her yıl Kurucu Cumhurbaşkanı Günü vesilesiyle tebrik mesajları yayımlanmaktadır. Bu mesajlarda Nazarbayev’in Türk dünyası içindeki iş birliğini geliştirme çabaları, bölgesel diplomasi ve çok taraflı ilişkilere katkıları vurgulanmaktadır.

Günün Önemi

Kurucu Cumhurbaşkanı Günü:

• Kazakistan’ın bağımsızlık döneminin başlangıcındaki önemli bir siyasal süreci hatırlatır.
• Devlet yönetiminin modernleşmesi, ekonomik reformların uygulanması ve ulusal kimliğin kurumsallaşması gibi süreçlerde ilk cumhurbaşkanının rolünü anmak amacı taşır.
• Ülke içinde ulusal birlik, istikrar, gelişme hedefleri ve modern devlet yapısının oluşturulmasıyla ilişkilendirilir.