Taşköprü, Kastamonu ilinin kuzeydoğusunda yer alan bir ilçedir. Ekonomisi ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılığa dayalıdır. İlçe, adını Gökırmak üzerinde bulunan ve Roma döneminde inşa edilen tarihi taş köprüden almıştır. Tarihi ve doğal alanlara ev sahipliği yapmaktadır. 

^{Taşköprü (T.C. Taşköprü Kaymakamlığı)}

Tarih

Taşköprü bölgesinde gerçekleştirilen arkeolojik araştırmalar, Kızılcaören çevresinde bulunan Paleolitik döneme ait taş alet üretim alanlarının, yerleşimin çok eski çağlara kadar uzandığını göstermektedir. Bunu Neolitik, Kalkolitik, Tunç ve Demir Çağlarına tarihlenen yerleşim izleri takip etmekte; Paplagonia krallıklarına ait kaya mezarlarıyla, Zımbıllı Tepe’de M.Ö. 65–64 yıllarında kurulan Pompeiopolis antik kenti, Roma yönetimi döneminde eyalet başkenti “Metropolis Sebaste” olarak işlev görmüştür. M.S. 4. yüzyıla kadar piskoposluk merkezi niteliği taşıyan yerleşim, 6.–7. yüzyıllardaki dış akınlar sonrasında büyük ölçüde terk edilmiş, ancak yakın dönemde yapılan kazı ve koruma çalışmalarıyla antik kentin tiyatro, forum, hamam, bazilika ve tapınak yapıları gün ışığına çıkarılmıştır.

Türk hakimiyeti, 1213’te Selçuklu Uc Beylerbeyi Hüsamettin Çoban Bey’in bölgeyi fethetmesiyle başlamış; 13.–14. yüzyıllarda Candaroğulları Beyliği döneminde eğitim ve dini yapılar yoğun biçimde inşa edilmiştir. Bu döneme tarihlenen Şeyh Hüsameddin Tekke Camii ile Abdal Hasan Türbesi, bölgenin dinî ve sosyal yaşamına dair özgün örneklerdendir. 1366’da Gökırmak üzerinde Ali Bey tarafından Celalettin Beyazıt adına yaptırılan yedi kemerli taş köprü, yerleşimin adını “Taşköprü” olarak belirlemiş; 1460’ta Osmanlı idaresine katılan ilçe, 1868’de resmî ilçe, 1869’da belediye, 1935’te ise kendi hidroelektriğini üretir yapıdaki santraliyle teknik altyapı açısından çağının ileri düzeyinde bir merkez haline gelmiştir.

Coğrafya ve İklim

Taşköprü, 550 metreye yakın rakımıyla Gökırmak vadisi içinde, kuzeyde Küre Dağları, güneyde Ilgaz Dağları arasında uzanan bir koridor görünümündedir. İlçe merkezi ve çevresindeki köyler, vadi tabanı ve alüvyon düzlüklerine kurulmuştur. Daha yüksek kotlardaki tepe ve yamaçlar çoğunlukla karaçam, köknar, kayın ve meşe ormanlarıyla kaplıdır. Vadi çeperlerinde ise bozkır formasyonları ile söğüt-kavak gibi nehir boyu türleri görülmektedir.

İlçe sınırları içinde Gökırmak’ın yanı sıra Daday Çayı, Alpagut, Çit ve Çakmak kolları yer almakta; bent ve sulama kanalları üzerinden tarım alanlarına su aktarılmaktadır. Yıllık ortalama yağış miktarı 600–800 mm arasında değişirken, iklim geçiş zonunda bulunduğu için yazlar sıcak ve nispeten kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Mevsimsel kar örtüsü 50–70 gün, kırağı 100–120 gün, don olayları ise 120–150 gün olarak kaydedilmekte, bu durum tarımsal takvimi ve doğal ekosistem gelişimini belirlemektedir.

Nüfus ve Demografi

Taşköprü ilçesinin toplam nüfusu 2007 yılı itibarıyla 41 424 kişi iken 2024 yılında 37 196 kişiye gerilemiş olup, bu dönemde 2015–2016, 2017–2018 ve 2022–2023 yıllarında sırasıyla 1 594, 678 ve 1 411 kişilik artışlar; diğer yıllarda ise çeşitli oranlarda azalışlar gözlenmiştir. 2024 verilerine göre erkek nüfus 18 430 kişi (%49,55), kadın nüfus 18 766 kişi (%50,45) düzeyindedir ve cinsiyetler arasındaki fark sınırlı kalmıştır. Yıllık nüfus değişimleri, yerel kayıt güncellemeleri ve göç hareketleri gibi etkenlerle açıklanabilen dalgalı bir seyir izlemiştir.

Ekonomi

Taşköprü ekonomisi, Gökırmak vadisinin verimli ovaları üzerinde yürütülen tarımsal üretime dayanmaktadır. İlçe arazilerinin yarıdan fazlası ekilebilir nitelikte olup; öncelikli ürünler sarımsak, şeker pancarı, buğday, arpa ve kendir olarak sıralanmaktadır. Sarımsak, hem yerel tüketim hem de ihraç amaçlı üretimin temelini oluşturduğundan, her yıl düzenlenen Sarımsak Festivali ilçenin tarımsal kimliğiyle turizmini de besleyen bir etkinlik niteliği taşımaktadır. Sulama altyapısının geliştirilmesi için inşa edilen bentler ve kanallar, ekilebilir alanın yaklaşık 20–25 %’sini doğrudan sulanabilir hale getirmekte; bu tutulan ürün deseninin verimliliğini artırmaktadır.

Hayvancılık sektörü, büyükbaş ve küçükbaş besicilik, kümes hayvancılığı ve arıcılık faaliyetlerinden oluşmaktadır. Yörede yetiştirilen hayvan süt ve et ürünleri hem yerel pazarda hem de yakın ilçe ve illere sevk edilmekte; bölgesel kooperatifler aracılığıyla pazarlama ve finansman hizmetleri sağlanmaktadır. 20. yüzyıl başlarında kurulan su değirmenlerinin yerini elektrikli un fabrikaları almış, ilçede un, yem ve bakliyat işleme tesisleri ile mermer atölyeleri gibi gıda dışı sanayi birimleri de gelişim göstermiştir.

Turizm-Kültür-Mutfak

Taşköprü’nün turizm potansiyeli, tarihî eserler, doğal peyzaj ve yöresel yaşam biçimlerinin dengeli bütünleşmesine dayanır. Pompeiopolis antik kenti örenyeri; yedi kemerli taş köprü; 13. yüzyıldan kalma Şeyh Hüsameddin Tekke Camii ile Abdal Hasan Türbesi; Kara Mustafa Paşa Taş Camii gibi mimari varlıklar, arkeoloji ve tarih meraklılarını çekmektedir. Küçüksu ve Sakız mesire yerleri, Ilgaz – Küre orman yolları, yayla turizmi için uygun kamplama alanları ile Gökırmak kıyıları, doğa turizmine olanak tanır.

Kültürel yaşantıda halk oyunları (Taşköprü Zeybeği, Köçekçe), türkü geleneği, el sanatları (el baskısı yazma bezleri) ve inanç kültürü (Evliyalar Haftası etkinlikleri) ön plana çıkar. Sarımsak Festivali’nde gerçekleştirilen yarışmalar, sergiler ve sempozyumlar, hem çiftçilere hem de ziyaretçilere bilgi paylaşım fırsatı sunmaktadır.

Yöresel mutfakta sarımsak başta olmak üzere bölge ürünleri yoğun biçimde kullanılır. Kuyu kebabı ve kapama usulü etli yemekler, “ter ekmek” adı verilen hamur işleri, keşkek, banduma, tirit ve tarhana çorbası gibi tarifler, hem günlük beslenme hem de törensel sofraların ayrılmaz parçasıdır. Ayrıca geleneksel yöntemlerle kurutulan meyve ve sebzeler, bölgenin en temel kış hazırlıklarını oluşturacak biçimde saklanmakta ve tüketilmektedir.