İklim, bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen hava durumu demektir. Mesela, yazın sıcak, kışın soğuk olması ya da bazı yerlerde çok yağmur yağması iklimle ilgilidir. Ama son yıllarda iklim, doğal halinden farklı şekilde değişiyor. Peki, bu neden oluyor ve neler yapabiliriz? Hadi öğrenelim!

^{İklim Değişikliği (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

İklim Değişikliği Neden Olur?

Dünya’mız, Güneş’ten gelen enerjiyle ısınır. Bu enerji, atmosfer dediğimiz hava katmanından geçer ve yeryüzüne ulaşır. Atmosferde bazı gazlar, bu enerjiyi tutarak Dünya’nın sıcak kalmasını sağlar. Buna sera etkisi diyoruz.

Sera etkisi, Dünya’nın yaşanabilir bir yer olmasını sağlar ama fazla olunca sorun olur.

İnsanlar, arabalarla, fabrikalarla ve elektrik üretmek için kömür, petrol gibi fosil yakıtlar kullanır. Bu yakıtlar yandığında, karbondioksit (CO₂), metan (CH₄) ve nitroz oksit (N₂O) gibi sera gazları havaya karışır. Bu gazlar, atmosferde birikerek daha fazla ısı tutar ve Dünya’nın sıcaklığı artar. İşte buna küresel ısınma diyoruz. Küresel ısınma, iklim değişikliğinin en büyük nedenlerinden biridir.

Ayrıca, ormanları kesmek (ormansızlaşma) ve tarım alanları açmak da iklimi etkiler. Ormanlar, karbondioksiti emerek havayı temizler. Onları kesince bu gazlar havada birikir.

Ozon Tabakası Nedir?

Bazen iklim değişikliği ile ozon tabakasının incelmesi karıştırılır ama bunlar farklı şeylerdir! Ozon tabakası, Dünya’yı Güneş’in zararlı ultraviyole (UV) ışınlarından koruyan bir kalkan gibidir. Bu tabaka, gökyüzünde, yerden 10-50 kilometre yukarıda bulunur. Eskiden bazı kimyasallar, mesela buzdolaplarında kullanılan CFC gazları, ozon tabakasını inceltti. Bu, özellikle Antarktika üzerinde “ozon deliği” denen bir sorun oluşturur.

Ama iyi haber! 1987’de dünya ülkeleri bir araya gelip bu kimyasalları kullanmayı azalttı. Bu sayede ozon tabakası yavaş yavaş iyileşiyor. Ozon tabakasının incelmesi küresel ısınmaya doğrudan neden olmaz ama bitkiler, hayvanlar ve insanlar için zararlı olabilir.

İklim Değişikliği Neleri Değiştirir?

İklim değişikliği, Dünya’mızı birçok şekilde etkiliyor:

• Buzullar eriyor: Kutup bölgelerindeki buzlar eriyince deniz seviyesi yükseliyor.
• Hava olayları değişiyor: Bazı yerlerde kuraklık, bazı yerlerde fazla yağmur ya da fırtınalar oluyor.
• Hayvanlar ve bitkiler zarar görüyor: Sıcaklık değişince bazı hayvanlar ve bitkiler yaşam alanlarını kaybediyor.
• Yiyecek ve su azalabilir: Kuraklık tarımı zorlaştırıyor, bu da yiyecek üretimini etkiliyor.

^{İklim Değişikliği (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Biz Ne Yapabiliriz?

İyi haber şu ki, hepimiz Dünya’yı korumak için bir şeyler yapabiliriz! İşte size bazı fikirler:

• Enerjiyi az kullanın: Gereksiz yere ışıkları açık bırakmayın, enerji tasarruflu ampuller kullanın.
• Yürüyün veya bisiklete binin: Arabaya binmek yerine kısa mesafelerde yürüyün ya da bisiklet kullanın.
• Geri dönüşüm yapın: Plastik, kâğıt ve cam gibi şeyleri geri dönüşüm kutularına atın.
• Çevrenizi bilgilendirin: Ailenize ve arkadaşlarınıza iklim değişikliği hakkında bilgi verin.