4. Murat, Osmanlı tarihinin en sert ama en dikkat çeken padişahlarından biridir. Genç yaşta tahta geçen 4. Murat, önce annesi Kösem Sultan’ın yardımıyla devleti yönetti, ardından tek başına güçlü bir lider olarak büyük düzenlemelere ve seferlere imza attı. Hem içeride gerçekleştirdiği reformlarla hem de yaptığı başarılı seferlerle Osmanlı tarihinde derin izler bıraktı.

Zor Zamanlarda Tahta Geçiş

4. Murat, 1623 yılında henüz 11 yaşındayken Osmanlı tahtına çıktı. Gençliği nedeniyle ilk yıllarda devlet yönetiminde etkili olan kişi, annesi Kösem Sultan oldu. Ancak zamanla artan saray entrikaları, Yeniçeri disiplinsizliği ve halkın hoşnutsuzluğu 4. Murat’ı daha kararlı ve otoriter bir yönetici olmaya yöneltti.

1623’ten 1640 yılına kadar süren 17 yıllık saltanatı boyunca hem içeride hem dışarıda büyük adımlar attı. Osmanlı Devleti’nin iç düzenini yeniden sağladı ve Anadolu’da Celali isyanlarıyla mücadele etti.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Disiplin ve Yasaklarla Sağlanan Düzen

4. Murat, saraydan başlayarak bütün ülkeye yayılan bir disiplin seferberliği başlattı. Başkent İstanbul’da özellikle tütün, alkol ve kahvehaneleri yasakladı. Çünkü bu mekânların siyasi muhalefet alanlarına dönüştüğünü ve asayişi bozduğunu düşünüyordu. Bu yasakları kontrol ettirmek için gece kılığını değiştirip sokaklarda devriye gezdiği söylenir.

Tütün yasağı, o dönemin halkı için oldukça sertti; ancak IV. Murat asayişi sağlamakta kararlıydı. Suçlara karşı cezalar ağırlaştırıldı ve kısa sürede şehirde düzen sağlandı.

Bağdat Seferi: Şah Abbas’a Karşı Zafer

4. Murat, Osmanlı-İran mücadelesinde kalıcı üstünlük sağlamak için büyük bir sefere çıktı. 1638 yılında Bağdat Seferi'ne bizzat komuta etti. Sert doğa koşullarına rağmen ordusunu disiplinli biçimde yönetti. Sefer sonucunda Bağdat şehri Osmanlı topraklarına katıldı ve ertesi yıl imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile Osmanlı-İran sınırı büyük ölçüde bugünkü şekline kavuştu.

Bu sefer, hem askeri hem diplomatik anlamda IV. Murat’ın en büyük başarısı olarak kabul edilir.

^{(Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Saray ve Sanat Hayatı

Disiplinli ve sert karakterine rağmen 4. Murat, sanatla da yakından ilgiliydi. “Muradi” mahlasıyla şiirler yazmış, divan edebiyatına katkıda bulunmuştur.

Padişah özellikle okçuluğa olan ilgisiyle de bilinir. Okmeydanı’nda yaptığı rekor atış, bugün hâlâ taşla işaretlenmiş olarak durur. Aynı zamanda mimariye de önem vermiştir; saray içinde çeşitli onarımlar ve düzenlemeler yapılmıştır.

Erken Ölümü ve Sonrası

4. Murat, henüz 28 yaşındayken, 1640 yılında hayatını kaybetti. Ölümüne karaciğer hastalığı neden oldu. Yerine kardeşi İbrahim geçti.

Onun ölümünden sonra Osmanlı tahtında disiplinli ve otoriter bir dönem sona erdi. Ancak bıraktığı miras, hem iç güvenliğin sağlanması hem de doğu sınırlarının güçlendirilmesi bakımından çok değerlidir.

4. Murat’ın Mirası

- İstanbul’da güvenlik ve asayişin sağlanması.

- Devlet içinde saray disiplini ve rüşvetle mücadele.

- Bağdat’ın fethi ve İran ile sınır anlaşması.

- Yasaklar ve düzenlemelerle otorite tesis etme.

Kaynakça:

Halil İnalcık, The Ottoman Empire: The Classical Age 1300–1600, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Feridun Emecen, IV. Murat ve Bağdat Seferi, Timaş Yayınları.

Ekrem Buğra Ekinci, Osmanlı Padişahları, Yeditepe Yayınları.

Ahmet Yaşar Ocak, Osmanlı'da Din, Toplum ve Devlet, İletişim Yayınları.

TDV İslam Ansiklopedisi, “IV. Murad” maddesi.