Enerji, en basit anlatımıyla iş yapabilme gücüdür. Koşmanı, zıplamanı, oyuncaklarını hareket ettirmeni, hatta odandaki lambanın ışık vermesini sağlayan şey enerjidir. Çevremizde gördüğümüz her hareketin ve değişimin arkasında enerji vardır. Tıpkı bir arabanın gitmek için yakıta ihtiyacı olması gibi, bizim ve diğer tüm canlıların da yaşamak için enerjiye ihtiyacı vardır.

^{Rüzgar Gülü Hareketi (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Peki, bu enerji nereden geliyor ve nerelerde saklanıyor? Enerjinin birbirinden ilginç pek çok çeşidi vardır. Şimdi en sık karşılaştığımız iki tanesini birlikte keşfedelim: kinetik ve potansiyel enerji.

Hareketin Enerjisi: Kinetik Enerji

Hareket eden bütün cisimlerin sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir. Sen koşarken, bir top yuvarlanırken, rüzgârda salınan bir salıncak sallanırken veya yokuş aşağı hızla inen bir bisiklet giderken kinetik enerjiye sahiptir. Yani bir şey hareket ediyorsa, içinde kinetik enerji var demektir!

^{Yokuş Aşağı Hızla Giden Bir Bisiklet, Bolca Kinetik Enerjiye Sahiptir. (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Kinetik enerjinin ne kadar büyük olduğu iki şeye bağlıdır: cismin ne kadar ağır olduğuna (kütlesine) ve ne kadar hızlı olduğuna. Örneğin aynı hızda yuvarlanan bir bowling topu ile bir tenis topunu düşünelim. Bowling topu daha ağır olduğu için kinetik enerjisi çok daha fazladır. Benzer şekilde, aynı ağırlıktaki iki arabadan daha hızlı gidenin kinetik enerjisi daha yüksektir.

^{(Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Saklı Enerji: Potansiyel Enerji

Potansiyel enerji, bir cismin içinde depolanmış, yani saklanmış olan enerjidir. Bu enerji, cismin bulunduğu yerden veya durumundan dolayı ortaya çıkar. Mesela elinde bir top tuttuğunu hayal et. Topu yerden yukarı kaldırdığın için ona bir potansiyel enerji yüklemiş olursun. Elini açtığında bu saklı enerji açığa çıkar ve topun yere düşmesini sağlar.

^{Kaydırağın Tepesinde Bir Anlığına Durduğunda, Potansiyel Enerji Biriktirirsin. (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Potansiyel enerjiyi başka yerlerde de görebiliriz. Bir lastik bandı veya bir yayı gerdiğinde, içinde potansiyel enerji birikir. Yayı serbest bıraktığında ise bu birikmiş potansiyel enerji, hızla hareket enerjisine, yani kinetik enerjiye dönüşür. Tıpkı kaydırağın tepesinde beklerken potansiyel enerjiye sahip olman ve kaymaya başladığında bu enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi gibi!

Zaman Yolculuğu

İnsanlar binlerce yıl önce ateşi kontrol etmeyi öğrendiklerinde, aslında enerjiyi kullanmanın ilk büyük adımını attılar. Ateş onlara ısınma, yemek pişirme ve geceleri aydınlanma enerjisi verdi.