Sultan Melikşah – Bilimin, Adaletin ve Barışın Hükümdarı
Kimdir Sultan Melikşah?
Sultan Melikşah, Büyük Selçuklu Devleti’nin en ünlü hükümdarlarından biridir. Babası Sultan Alparslan’dan sonra tahta geçmiş ve devleti en güçlü dönemine taşımıştır. Hem çok iyi bir lider, hem de bilgiyi, adaleti ve barışı seven bir hükümdardı. Zamanında birçok önemli bilim insanı yetişmiş, adaletli bir yönetim kurulmuş ve halk huzur içinde yaşamıştır.
Ne Zaman ve Nerede Yaşadı?
Sultan Melikşah, 1055 yılında doğdu ve 1072 yılında Selçuklu tahtına çıktı. Yaklaşık 20 yıl boyunca hüküm sürdü. Başkent İsfahan şehriydi. İran, Irak, Suriye, Orta Asya ve Anadolu’nun bazı bölgeleri onun döneminde Selçuklu topraklarına katıldı. 1092 yılında vefat ettiğinde, Selçuklu Devleti dünyanın en büyük devletlerinden biri hâline gelmişti.
Nasıl Bir Yöneticiydi?
Sultan Melikşah, çok adil ve anlayışlı bir hükümdardı. Halkına karşı hep şefkatli davranır, yoksullara yardım ederdi. Ülkesinde barışı sağlamak için çalışır, insanların huzur içinde yaşamasını isterdi. Veziri Nizamülmülk ile birlikte güçlü bir devlet düzeni kurdu. Kurallar ve yasalar herkes için geçerliydi.
(Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)
Bilime ve Sanata Verdiği Değer
Sultan Melikşah, bilim insanlarını ve sanatçıları çok severdi. Onları korur, çalışmalarına destek olurdu. Onun zamanında yaşayan en önemli bilim insanlarından biri Ömer Hayyam’dır. Ömer Hayyam, hem şair hem matematikçi hem de astronomdur. Sultan Melikşah’ın emriyle kurulan Melikşah Takvimi sayesinde yıllar doğru bir şekilde hesaplanmıştır.
Ayrıca Nizamiye Medreseleri onun döneminde gelişmeye devam etti. Bu okullarda mantık, matematik, fıkıh, edebiyat ve astronomi dersleri verilirdi.
Hangi Eserleri Bıraktı?
Sultan Melikşah zamanında birçok cami, köprü, medrese ve saray yapıldı. Ülkenin dört bir yanına yollar yapılarak ticaret kolaylaştırıldı. Yapılar süslemelerle donatıldı, kitaplar çoğaltıldı. Selçuklu mimarisi bu dönemde altın çağını yaşadı.

(Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)
Melikşah’ın En Yakın Yardımcısı: Nizamülmülk
Melikşah’ın yanında çok bilgili bir vezir vardı: Nizamülmülk. Onun yardımıyla devlet işleri düzenli şekilde yürütüldü. Nizamülmülk, “Siyasetname” adlı kitabı yazdı. Bu kitapta bir devletin nasıl yönetilmesi gerektiği anlatılır. Melikşah da bu tavsiyeleri dikkate alarak adil bir yönetim kurdu.
Neden Önemlidir?
Sultan Melikşah, Selçuklu Devleti’ni sadece güçlü bir imparatorluk hâline getirmekle kalmadı; bilgiyi, adaleti ve düzeni ön planda tutarak örnek bir hükümdar oldu. Onun sayesinde birçok bilim insanı çalıştı, halk huzur içinde yaşadı ve kültürel gelişmeler yaşandı. Bu başarıları sayesinde Melikşah, Türk-İslam tarihinin en büyük sultanlarından biri sayılır.
Kaynakça
- Osman Turan. Selçuklular Zamanında Türkiye. Ötüken Neşriyat.
- Türkiye Diyanet Vakfı. “Melikşah ve Selçuklu Kültürü.” https://www.diyanet.gov.tr
- Kültür ve Turizm Bakanlığı. “Büyük Selçuklular.” https://www.ktb.gov.tr
- İbnü’l-Esîr. El-Kâmil fi’t-Tarih. Beyrut: Dâru Sâdır.