180 Derece Kuralı, sinematografide, sahnedeki karakterler veya objeler arasındaki mekânsal ilişkileri ve izleyicinin yön duygusunu korumak için kullanılan temel bir ilkedir. Bu kural, kamera hareketleri ve çekim açıları sırasında görsel tutarlılığı sağlamayı amaçlar.​

Temel İlkesi

• Aks Çizgisi (Imaginary Line): Sahnedeki iki karakter veya bir karakter ile bir obje arasında hayali bir eksen (aks çizgisi) belirlenir.
• 180 Derecelik Açının Korunması: Kamera bu aks çizgisinin bir tarafında kalmalıdır. Kameranın aksı aşması, karakterlerin yönlerinin değişmiş gibi algılanmasına neden olur.
• Görsel Tutarlılık: Kuralın korunması, izleyicinin mekânsal farkındalığını bozmadan sahneyi anlamasını sağlar.

(180 Derece Kuralı ile çekim yapılan bir görsel).

Tanımı

180 derece kuralı, sahnede iki karakter veya bir karakter ile bir obje arasında hayali bir çizgi (aks) oluşturulmasını gerektirir. Kamera, bu aksın bir tarafında kalmalı ve 180 derecelik bir yarım daire içinde hareket etmelidir. Bu sayede, karakterlerin veya objelerin ekrandaki konumları ve bakış yönleri tutarlı kalır, izleyici sahnedeki mekânsal ilişkileri kolayca anlayabilir.

Önemi

Kameranın aksı aşması durumunda, karakterlerin ekrandaki konumları tersine döner; bu da izleyicide kafa karışıklığına neden olabilir. Örneğin, bir diyalog sahnesinde, aks atlandığında, karakterler aynı yöne bakıyormuş gibi görünebilir, bu da izleyicinin mekânsal algısını bozabilir.

Esnetilmesi veya İhlali

Bazı durumlarda, yönetmenler bilinçli olarak 180 derece kuralını ihlal edebilirler. Bu tür ihlaller genellikle sahnedeki kaos, gerilim veya karakterlerin zihinsel durumlarını yansıtmak için kullanılır. Ancak, bu tür yaratıcı tercihler dikkatli bir planlama gerektirir, aksi takdirde izleyicinin dikkatinin dağılmasına neden olabilir.

Kuralın İhlal Edilmesine Örnekler

Kuralın Doğru Kullanımı:

1. Diyalog Sahnesi: Karakterler birbirlerine dönük görünür ve mekânsal tutarlılık korunur.
2. Aksiyon Sahnesi: Arabaların, askerlerin veya sporcuların yönleri sahne boyunca tutarlı kalır.

Kuralın İhlal Edilmesi:

1. Aks Atlaması: Diyalog sahnesinde kameranın aksı geçtiği durumda, karakterler sanki aynı yöne bakıyormuş gibi görünür.
2. Aksiyon Sahnesi: Bir araba soldan sağa giderken aniden sağdan sola gidiyormuş gibi algılanabilir.

180 Derece Kuralının Diyagramı

Aşağıdaki diyagram, 180 Derece Kuralı'nın nasıl işlediğini açıklar:

Doğru Kullanım (180 Derece Kuralına Uygun):

• Kameralar A, B ve C noktalarındadır.
• Kamera, aksın tek tarafında kalır.
• Karakterlerin bakış yönleri tutarlı kalır.

_{(Yapay zeka ile tasarlanmıştır).}

Yanlış Kullanım (Aksın Aşılması):

• Kamera D noktasına geçtiğinde, karakterlerin yönleri değişmiş gibi görünür.
• İzleyici için kafa karıştırıcı olabilir.

_{(Yapay zeka ile tasarlanmıştır).}