2025 Afganistan–Pakistan Çatışması, Ekim 2025’te iki ülke arasında Durand Hattı boyunca meydana gelen ağır silahlı çatışmalardır. Olaylar, Afganistan yönetiminin Pakistan’ı hava sahasını ihlal etmekle suçlamasının ardından 9 Ekim tarihinde başlamıştır. Çatışmaların yoğunlaştığı bölgeler arasında Khost, Paktika, Paktiya, Kunar, Nangarhar, Kurram, Bajaur ve Chaman yer almıştır.
Çatışmaların ardından Torkham ve Chaman–Spin Boldak geçişleri kapatılmış, sınır ticareti durmuştur. Her iki ülke ordusu da yüksek alarm durumuna geçirilmiştir. Bölgesel ve uluslararası düzeyde Katar, Suudi Arabistan, İran, Rusya, Çin ve Birleşmiş Milletler, taraflara itidal çağrısı yapmıştır. Tarafların açıklamalarına göre, çatışmalarda yüksek sayıda asker hayatını kaybetmiştir.
Afganistan–Pakistan Çatışması, Ekim 2025 - (Associated Press)
Çatışmanın Arka Planı
Taliban–Pakistan İlişkilerinin Bozulması
Afganistan’daki Taliban yönetimi ile Pakistan arasındaki ilişkiler, 2021 yılında Taliban’ın iktidara gelmesinin ardından değişmiştir. Pakistan hükümeti, Afganistan’daki Taliban yönetimini, Pakistan karşıtı silahlı gruplara güvenli alan sağlamakla suçlamıştır. Bu suçlamalar özellikle Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP) adlı örgüt üzerinden dile getirilmiştir.
İslamabad yönetimi, TTP militanlarının Afganistan topraklarında barındığını ve Pakistan’a yönelik saldırı planlamalarında bu alanları kullandığını açıklamıştır. Pakistan Savunma Bakanı Khawaja Asif, Ekim 2025’te parlamentoda yaptığı konuşmada, Pakistan’ın sınır bölgelerinde devam eden saldırılardan endişe duyduğunu belirtmiştir. Afganistan yönetimi ise bu suçlamaları reddetmiş ve Afgan topraklarının başka ülkelere yönelik saldırılar için kullanılmadığını ifade etmiştir.
Pakistan’daki güvenlik olaylarının sayısı, yerel araştırma kurumlarının raporlarına da yansımıştır. Pakistan Institute for Conflict and Security Studies (PICSS), 2025 yılı Ağustos ayında 143 saldırıda 194 kişinin yaşamını yitirdiğini, bunun son on yılın en yüksek saldırı sayısı olduğunu bildirmiştir.
TTP Saldırıları ve Önceki Gerginlikler
8 Ekim 2025 tarihinde Pakistan’ın kuzeybatısındaki Orakzai bölgesinde Pakistan ordusu ile silahlı gruplar arasında çatışma meydana gelmiştir. Bu olayda bir albay, bir binbaşı ve dokuz asker hayatını kaybetmiştir. Pakistan ordusu, TTP’nin saldırıyı üstlendiğini açıklamış ve 19 militanın öldürüldüğünü bildirmiştir.
Pakistan, TTP’nin Afganistan’da konuşlandığını ve buradan Pakistan’a yönelik saldırılar düzenlediğini ileri sürmüştür. Afganistan ise aynı dönemde Kabil ve Paktika’daki patlamalar nedeniyle Pakistan’ı suçlamıştır. Afganistan Savunma Bakanlığı, bu patlamaların Pakistan tarafından gerçekleştirilen hava saldırıları sonucu meydana geldiğini açıklamıştır.
Taraflar arasında diplomatik temaslar sürerken, sınır hattında karşılıklı güven eksikliği devam etmiştir. Pakistan yönetimi, Afganistan’ı sınır ötesi silahlı gruplara karşı önlem almaya çağırmış, Afganistan yönetimi ise Pakistan’ın hava sahasını ihlal ettiğini öne sürmüştür. Bu açıklamaların ardından, 9 Ekim 2025 tarihinde Kabil’de patlama seslerinin duyulması ve Paktika’nın Margha bölgesine yönelik hava saldırısı iddiaları, iki ülke arasında başlayan askeri çatışmaların doğrudan öncülü olmuştur.
Çatışmanın Başlaması
Kabil ve Margha Patlamaları
9 Ekim 2025 tarihinde Afganistan’ın başkenti Kabil’de ve ülkenin güneydoğusundaki Paktika vilayetinin Margha bölgesinde patlamalar meydana gelmiştir. Afganistan Savunma Bakanlığı, bu patlamaların Pakistan tarafından gerçekleştirilen hava saldırıları sonucu yaşandığını açıklamıştır. Bakanlık, Pakistan ordusunun Afgan hava sahasını ihlal ettiğini ve bir pazar yerini hedef aldığını bildirmiştir.
Pakistanlı yetkililer, saldırı iddialarını ne doğrulamış ne de reddetmiştir. Pakistan ordusu sözcüsü, Afganistan’ın topraklarının “Pakistan’a yönelik eylemler için kullanıldığına” dair kanıtlar bulunduğunu açıklamıştır. Pakistan Dışişleri Bakanlığı ise konuyla ilgili sorulara yanıt vermemiştir.
Patlamalar, Afganistan geçici hükümeti Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki’nin Hindistan’a gerçekleştirdiği ziyaretle aynı döneme denk gelmiştir. Muttaki’nin Hindistan Dışişleri Bakanı S. Jaishankar ile yaptığı görüşmede yayımlanan ortak bildiride, Hindistan’ın Pahalgam saldırısını kınadığı ifade edilmiştir. Pakistan Dışişleri Bakanlığı bu açıklamaya tepki göstermiş ve Jammu-Keşmir’in statüsüne ilişkin Birleşmiş Milletler kararlarının ihlal edildiğini bildirmiştir.
İlk Silahlı Çatışmalar
Afganistan Savunma Bakanlığı, 11 Ekim 2025 gecesi Pakistan sınır birliklerine yönelik “misilleme operasyonu” başlatıldığını açıklamıştır. Bakanlık, bu operasyonun Pakistan ordusunun Afganistan topraklarına yönelik hava saldırılarına yanıt olarak gerçekleştirildiğini duyurmuştur. Açıklamaya göre operasyonlar gece yarısı itibarıyla sona ermiştir.
Anadolu Ajansı ve yerel basın kaynaklarına göre, çatışmalar özellikle Paktiya vilayetinin Dand-e Patan bölgesinde yoğunlaşmıştır. Afganistan güçlerinin Durand Hattı yakınlarındaki Pakistan üslerini hedef aldığı, bazı karakolları kısa süreliğine ele geçirdiği bildirilmiştir. Pakistan ordusu, saldırılara tanklar, topçu birlikleri, ağır silahlar ve insansız hava araçlarıyla karşılık vermiştir.
Pakistan devlet televizyonu PTV’nin güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberde, Pakistan ordusunun Afganistan’a ait 19 karakolu ele geçirdiği ve bu karakollardaki askerlerin bir kısmının hayatını kaybettiği, bir kısmının ise bölgeden çekildiği bildirilmiştir. Pakistan ordusu Halkla İlişkiler Birimi (ISPR) de yaptığı açıklamada, Afganistan’daki karakollara “meşru müdafaa kapsamında” karşılık verildiğini, Afganistan yönetimine ait 21 mevzinin imha edildiğini ve 200’den fazla silahlı unsurun etkisiz hale getirildiğini duyurmuştur.
Bölgeden gelen raporlarda, özellikle Dand-e Patan ve Angoor Adda çevresindeki sivil yerleşimlerde yaşayan halkın güvenlik gerekçesiyle evlerini terk ettiği bildirilmiştir. Her iki ülke de birbirini sivillere ateş açmakla suçlamıştır.
Askeri Kayıplar ve Operasyonlar
Afganistan’ın Açıklamaları
Afganistan geçici hükümeti, 12 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada Pakistan sınırında yürütülen operasyonlarda 58 Pakistan askerinin öldüğünü, 30’unun yaralandığını bildirmiştir. Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, 25 Pakistan sınır karakolunun ele geçirildiğini ve bazı bölgelerde silah ile mühimmatın Afgan güçlerinin eline geçtiğini açıklamıştır.
Mücahid ayrıca Afganistan tarafından 9 askerin öldüğünü, yaklaşık 12 askerin yaralandığını belirtmiştir. Afganistan Savunma Bakanlığı, operasyonların Pakistan’ın “tekrarlanan hava sahası ihlalleri” ve “Afgan topraklarına yönelik hava saldırılarına” karşı misilleme amacıyla yürütüldüğünü açıklamıştır. Bakanlık, “başarılı misilleme operasyonlarının gece yarısı itibarıyla sona erdiğini” duyurmuştur.
Afganistan kaynaklarına göre operasyonlar sırasında Kunar, Paktika, Paktiya, Khost ve Nangarhar bölgelerinde ağır topçu ateşi kullanılmış, çeşitli Pakistan üsleri hedef alınmıştır. Afgan yetkililer, ülke sınırlarının savunulması amacıyla tank ve ağır silahların konuşlandırıldığını bildirmiştir.
Pakistan’ın Açıklamaları
Pakistan Silahlı Kuvvetleri Halkla İlişkiler Birimi (ISPR) tarafından yapılan açıklamada, 23 Pakistan askerinin öldüğü, 29 askerin yaralandığı belirtilmiştir. ISPR, Afganistan sınır güçlerinin saldırılarına “meşru müdafaa” kapsamında karşılık verildiğini, Afganistan yönetimine ait 21 mevzinin kısa süreliğine ele geçirildiğini açıklamıştır.
Pakistan ordusu, 200’den fazla Taliban mensubunun etkisiz hale getirildiğini, Afgan yönetimine ait bazı karargâh, kamp ve destek noktalarının imha edildiğini duyurmuştur. Açıklamada, “Afganistan yönetimi ve Hindistan destekli unsurların Pakistan sınırına saldırı düzenlediği” ifade edilmiştir. Ayrıca, Pakistan’ın sınır güvenliğini koruma amacıyla hedeflere “hassas saldırılar” gerçekleştirdiği bildirilmiştir.
Pakistan devlet medyası, PTV ve Radio Pakistan aracılığıyla yayımlanan haberlerde, Pakistan ordusunun Afganistan tarafındaki karargâh ve üsleri “büyük bir isabet oranıyla” vurduğu, “Manojba kamp tabur karargâhı, Jandusar karakolu, Türkmenzai kampı ve Kharchar Kalesi”nin tamamen imha edildiği bildirilmiştir.
Diplomatik Tepkiler ve Arabuluculuk
Afganistan geçici hükümeti sözcüsü Zabihullah Mücahid, sınırdaki operasyonların Katar ve Suudi Arabistan’ın arabuluculuğu sonucunda durdurulduğunu açıklamıştır. Mücahid, bu ülkelerin ara buluculuk girişimlerinin ardından Afgan kuvvetlerinin sınır ötesi saldırılarını sonlandırdığını, Afgan ordusunun “ülke topraklarını savunma” pozisyonuna geçtiğini belirtmiştir.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan açıklamada, “tansiyonun düşürülmesi, diyalog ve bilgelik yoluyla barışın sürdürülmesi” çağrısında bulunulmuştur. Açıklamada, “bölgesel güvenlik ve istikrarın korunmasının tüm tarafların ortak çıkarına olduğu” vurgulanmıştır.
Katar Dışişleri Bakanlığı da benzer bir açıklama yaparak tarafları “diyalog ve diplomasiye öncelik vermeye, gerilimi düşürmeye ve bölgesel barışa katkı sunmaya” davet etmiştir. Doha yönetimi, çatışmaların ardından iki ülke arasındaki diplomatik temasları desteklemeye hazır olduklarını bildirmiştir.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, iki ülkeye “itidal çağrısı” yapmış ve “istikrarın sağlanmasının bölgesel güvenliğe katkı sağlayacağını” ifade etmiştir. İran devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “her iki tarafın da gerilimi azaltması gerektiği” belirtilmiştir.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, çatışmaların ardından 13 Ekim 2025’te yaptığı açıklamada, Pakistan ve Afganistan’ı “itidale” davet etmiştir. Moskova, iki ülke arasında yaşanan şiddetli çatışmaları “yakından izlediğini” bildirmiş ve “durumun istikrara kavuşmasını memnuniyetle karşıladığını” açıklamıştır. Rusya Dışişleri Bakanlığı ayrıca Çin, İran, Suudi Arabistan ve Katar’ın benzer çağrılar yaptığını belirtmiştir.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian, Pekin’in “Pakistan ve Afganistan arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için yapıcı bir rol oynamaya hazır olduğunu” açıklamıştır. Çin, iki ülke arasındaki sınır çatışmalarından “derin endişe” duyduğunu belirtmiştir.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Afganistan–Pakistan sınırındaki çatışmaların “insani durum açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceğini” belirtmiştir. Grandi, bölgesel istikrarın korunması için “gerilimin hızla azaltılması” çağrısında bulunmuştur.
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada Afganistan–Pakistan sınırındaki çatışmalara değinmiştir. Trump, “Pakistan ile Afganistan arasında bir savaş yaşandığını duydum. Bu benim çözeceğim sekizinci savaş olacak” ifadesini kullanmıştır. Trump, Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada “savaşları çözmede iyi olduğunu ve barış sağlamanın onur verici bir görev olduğunu” söylemiştir.
Sınır Kapılarının Kapatılması
12 Ekim 2025 tarihinde Pakistan, Afganistan ile arasındaki iki önemli sınır geçişi olan Torkham ve Chaman–Spin Boldak kapılarını kapatmıştır. Bu karar, sınır boyunca süren çatışmalar ve güvenlik tehditleri nedeniyle alınmıştır. Pakistanlı yetkililer, her türlü geçişin durdurulduğunu ve iki ülke arasındaki ticaretin geçici olarak askıya alındığını bildirmiştir.
Pakistan-Afganistan Ortak Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Zia Ul Haq Sarhadi, Reuters’a yaptığı açıklamada, sınırın kapatılması nedeniyle taze meyve, sebze, ithalat ve transit malların taşındığı yüzlerce kamyonun geçiş yapamadığını ve iki ülke ekonomisinde milyonlarca rupi tutarında kayıp oluştuğunu ifade etmiştir.
Tarafların Diplomatik Tutumları
Afganistan geçici hükümeti, sınır çatışmalarının ardından yaptığı açıklamalarda, ülkenin toprak bütünlüğünün ihlal edildiğini belirtmiştir. Afganistan Savunma Bakanlığı sözcüsü Enayatullah Khwarazmi, Pakistan’ın hava sahası ihlallerine karşı “misilleme operasyonları” düzenlendiğini bildirmiştir. Khwarazmi, “Afganistan’ın hava sahası tekrar ihlal edilirse, Afgan silahlı kuvvetlerinin güçlü bir yanıt vereceğini” açıklamıştır.
Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, Hindistan ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, Afganistan’ın hiçbir ülke ile savaşmak istemediğini, “sorunların çözümünün diyalog yoluyla sağlanması gerektiğini” söylemiştir. Muttaki, tüm komşu ülkelerle iyi ilişkiler kurmayı hedeflediklerini belirtmiştir.
Pakistan hükümeti, çatışmaların ardından Afganistan’ı “provokatif eylemler” ve “sınır ötesi saldırılar” düzenlemekle suçlamıştır. Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari, 12 Ekim 2025’te yaptığı açıklamada, ülkesinin “ulusal çıkarlarını, bölgesel egemenliğini ve güvenliğini kararlılıkla koruyacağını” bildirmiştir. Zerdari, Afganistan hükümetine, “Pakistan karşıtı terör unsurlarına karşı somut ve doğrulanabilir adımlar atma” çağrısında bulunmuştur.
Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Afganistan’ın saldırılarına karşı “kararlı bir şekilde misillemede bulunulduğunu” belirtmiş, ülkenin ordusunun “Afganistan’ın provokasyonlarına yanıt vererek çeşitli karakolları imha ettiğini” açıklamıştır. İçişleri Bakanı Mohsin Naqvi ise Afganistan’ın “sivillere ateş açtığını” ileri sürmüş ve bu eylemleri “uluslararası hukukun ihlali” olarak nitelendirmiştir.
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, 12 Ekim 2025’te yaptığı yazılı açıklamada, “Pakistan’ın Afganistan ile karşılıklı faydaya dayalı bir ilişkiye ve diyaloğa büyük önem verdiğini” belirtmiştir. Açıklamada, terörle mücadelenin iki ülke için “ortak bir dava” olduğu ifade edilmiş, buna rağmen Pakistan’ın “topraklarını ve vatandaşlarını korumak için gerekli tüm önlemleri alacağı” vurgulanmıştır.
Pakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı İshak Dar, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “sivil kayıpları önlemek için dikkatli davranıldığını, Pakistan’ın sınır güvenliğini korumak için gerekli önlemleri sürdüreceğini” belirtmiştir.
Çatışmaların Sona Ermesi
13 Ekim 2025 tarihi itibarıyla Afganistan ve Pakistan sınırındaki çatışmaların sona erdiği bildirilmiştir. Afganistan Savunma Bakanlığı, operasyonların Katar ve Suudi Arabistan’ın arabuluculuğuyla durdurulduğunu açıklamıştır. Mücahid, Afgan kuvvetlerinin “gece yarısı itibarıyla misilleme operasyonlarını sonlandırdığını” belirtmiştir. Pakistan tarafı ise sınır bölgelerinde güvenlik güçlerinin “yüksek alarm” durumunu sürdürdüğünü duyurmuştur.
