2025 Duşanbe BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı, 8–10 Ekim 2025 tarihlerinde Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenmekte olan çok taraflı bir zirvedir. Toplantı, Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon’un dönem başkanlığında yürütülmekte ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi ülkelerin devlet başkanlarını bir araya getirmektedir. Zirve, aynı tarihlerde Tacikistan’da gerçekleştirilen İkinci Orta Asya–Rusya Zirvesi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in devlet ziyareti ile eş zamanlı olarak yapılmaktadır.
Rusya Devlet Başkanı Putin ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Duşanbe'de Bir Arada, 9 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)
Hazırlıklar ve Organizasyon
2025 Duşanbe BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı öncesinde Tacikistan makamları, geniş kapsamlı hazırlık ve güvenlik düzenlemeleri gerçekleştirmiştir. Duşanbe Belediyesi tarafından alınan karar uyarınca, toplantı günlerinde kentteki çarşı ve pazarların faaliyetleri geçici olarak durdurulmuş, şehir merkezindeki bazı ana caddeler trafiğe kapatılmıştır.
Şehir genelinde güvenlik güçlerinin sayısı artırılmış, toplantıların yapılacağı bölgelerde yoğun polis tedbirleri alınmıştır. Duşanbe’nin ana arterleri, zirveye katılan ülkelerin ulusal bayrakları ve BDT sembolleriyle donatılmıştır. Kamu kurumları, diplomatik misyonlar ve medya temsilcilerinin koordinasyonu için özel akreditasyon düzeni uygulanmıştır.
Toplantıların ana merkezi olarak Qasri Millat (Millet Sarayı) belirlenmiştir. Zirve oturumları, Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon’un başkanlığında bu binada yapılmaktadır. Ayrıca protokol kapsamındaki törenlerin ve ikili görüşmelerin bir kısmı, Duşanbe’nin sembolik yapılarından biri olan Kokhi Navruz Kompleksi ve devlet konukevlerinde gerçekleştirilmektedir.
Toplantıların hazırlık süreci boyunca Tacikistan Dışişleri Bakanlığı, gelen heyetlerin koordinasyonundan sorumlu olmuştur. Bu kapsamda, Dışişleri Bakanı Sirojiddin Muhriddin başkanlığında 9 Ekim tarihinde BDT Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısı düzenlenmiş, burada Devlet Başkanları Konseyi oturumunun gündemi ve ortak karar taslakları değerlendirilmiştir.
Bu diplomatik hazırlıklar sonucunda Duşanbe, 8–10 Ekim 2025 tarihleri arasında hem İkinci Orta Asya–Rusya Zirvesi’ne hem de BDT Devlet Başkanları Konseyi’ne eş zamanlı olarak ev sahipliği yapacak düzeye getirilmiştir.
Katılımcılar
2025 Duşanbe BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı’na, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi ülkelerin devlet başkanları ve üst düzey temsilcileri katılmaktadır. Toplantıya Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon başkanlık etmektedir.
Katılımcılar arasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev yer almaktadır. Ayrıca toplantıya BDT Genel Sekreteri Sergey Lebedev ve BDT’ye üye ülkelerin dışişleri bakanları da iştirak etmektedir.
Toplantıya gözlemci veya davetli statüsünde herhangi bir ülkenin katılımına dair bilgi verilmemiştir. Bununla birlikte, BDT çerçevesinde Şanghay İşbirliği Örgütü’ne gözlemci statüsü verilmesine ilişkin teklifin gündemde olduğu belirtilmiştir.Toplantıya katılan devlet başkanlarının tamamı, Duşanbe’de aynı dönemde gerçekleştirilen İkinci Orta Asya–Rusya Zirvesi’nde de yer almaktadır.
Katılımcı ülkelerin liderlerinin yanı sıra, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ziyareti kapsamında ekonomi, enerji, sanayi, güvenlik ve insani alanlardan sorumlu üst düzey bakanların yer aldığı geniş bir heyet Duşanbe’ye gelmiştir.
Toplantıların Genel Takvimi
2025 Duşanbe BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı, 8–10 Ekim 2025 tarihleri arasında kademeli olarak yürütülen üç ana diplomatik etkinliği kapsamaktadır. Bu etkinlikler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Tacikistan’a gerçekleştirdiği devlet ziyareti, İkinci Orta Asya–Rusya Zirvesi ve BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı olmak üzere üç aşamalı bir diplomatik program halinde ilerlemektedir.
Vladimir Putin’in Tacikistan Devlet Ziyareti
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 8 Ekim’de Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’ye ulaşmıştır. Ziyaret, Putin’in Tacikistan’a “devlet ziyareti” statüsünde gerçekleştirdiği ilk resmi temas olarak duyurulmuştur. Ziyaret süresince Putin 9 Ekim tarihinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile de Duşanbe’de bir araya gelmiştir.
İkinci Orta Asya–Rusya Zirvesi
9 Ekim’de, Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahmon’un ev sahipliğinde, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Rusya devlet başkanlarının katılımıyla İkinci Orta Asya–Rusya Zirvesi düzenlenecektir.
Toplantının gündeminde, siyasi, diplomatik, ekonomik, ulaşım, enerji, kültürel ve insani alanlarda işbirliği yer almaktadır. Zirvede ayrıca bölgeler arası ortaklıkların güçlendirilmesi, dijitalleşme, çevre ve lojistik yatırımlarının geliştirilmesi konularına özel önem verileceği bildirilmiştir.
Orta Asya ülkeleri ile Rusya arasındaki 5+1 formatındaki diyaloğun sürdürülmesi ve çok taraflı işbirliklerinin derinleştirilmesi de değerlendirilmekte olup, toplantının sonunda Orta Asya–Rusya Zirvesi Sonuç Bildirisi’nin kabul edilmesi öngörülmektedir
BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı
Zirvenin üçüncü aşaması olarak, 10 Ekim 2025’teMillet Sarayı (Qasri Millat)’nda BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı yapılacaktır. Oturumlarda, üye ülkeler arasındaki siyasi, ekonomik, sanayi, yatırım, turizm, kültürel, eğitim ve insani ilişkilerin geliştirilmesi, ayrıca Avrasya bölgesindeki güncel meselelerin ele alınması beklenmektedir. Toplantıda, örgütün faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve BDT içi işbirliğinin güçlendirilmesine yönelik bir dizi anlaşma taslağının görüşülmesi planlanmaktadır.
