Türkiye, uyuşturucuyla mücadelede hem yasal hem de yapısal anlamda büyük bir çaba gösteriyor. Ancak 2025 tarihli Türkiye Uyuşturucu Raporu, bu mücadelenin geldiği noktayı yalnızca başarılarla değil, aynı zamanda uyarı sinyalleriyle de ortaya koyuyor.

Mücadele Çok Yönlü, Koordinasyon Güçlü

Uyuşturucuyla mücadele artık yalnızca kolluk kuvvetlerinin omuzlarında değil. Raporun ilk bölümü, sağlık, hukuk, eğitim ve sosyal hizmetlerin eşgüdümlü çalıştığı bir mücadele modelinin inşa edildiğini gösteriyor. Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu, bu koordinasyonu kurumsal bir zemine taşıyor. Harcamalar da bu kararlılığı yansıtıyor: 2024 yılında kamu harcamaları yaklaşık %49 artarak 10,3 milyar TL’yi aştı.

^{En Fazla Miktarda Metamfetaminin Ele Geçirildiği İlk 13 İl - 2025 Türkiye Uyuşturucu Raporu}

Yasal düzlemde ise özellikle TCK 188 ve 191 kapsamındaki değişiklikler dikkat çekiyor. Sentetik maddelere yönelik cezaların artırılması, denetimli serbestlikte “sürpriz test” uygulaması ve zorunlu tedavi süreçlerinin hızlandırılması gibi yenilikler, hukuki reflekslerin geliştiğini ortaya koyuyor. Aynı zamanda tıbbi amaçlı haşhaş ve kenevir üretimi gibi hassas alanlarda da denetimli büyüme ve dönüşüm göze çarpıyor.

Arz Cephesi: Sentetik Maddeler Yükseliyor

2024 yılında 309 binden fazla olaya müdahale edilirken bu olayların %83’ü “kullanma amaçlı bulundurma” suçlarını oluşturdu. Ancak daha çarpıcı olan, sentetik maddelere dair çarpıcı artışlar.

• Metamfetamin, %54’lük artışla 33,8 tonla rekor kırdı.
• Sentetik ecza (ilaç) yakalamaları %227’lik artışla 94,7 milyon tablete ulaştı.
• Sentetik kannabinoid (Bonzai) olayları %95 arttı, sadece İstanbul’da 100 kg’lık SK ham maddesi ele geçirildi.

Dijital ve Teknolojik Mücadele: ASENA, NARVAS ve UYUMA

Türkiye, uyuşturucuyla mücadelede yalnızca operasyonel değil, aynı zamanda veri temelli dijital altyapılarla da yol alıyor.

• ASENA, yapay zekâ destekli analiz sistemi olarak 14 binden fazla yakalamaya katkı sağladı.
• NARVAS, suç haritalamasıyla risk bölgelerini tespit ediyor.
• UYUMA ise vatandaşların elektronik ihbar yapmasını kolaylaştıran yerli bir uygulama; bugüne dek 740 binden fazla kez indirildi.

Bu teknolojiler sayesinde mücadele artık yalnızca reaktif değil, aynı zamanda proaktif bir yapıya bürünüyor.

^{Proje kapsamında bir eğitim programı - Narkotik Polisi Anne}

Önleme ve Eğitim: Milyonlara Ulaşıldı

Uyuşturucuya karşı en güçlü silah, önleyici bilinçlendirme. Bu noktada MEB, İçişleri Bakanlığı ve Yeşilay’ın öncülüğünde yürütülen eğitim programları dikkat çekiyor.

• “En İyi Narkotik Polisi: Anne” projesiyle 3,5 milyon anneye ulaşıldı.
• “NARKONOKTA” projesiyle 2024’te 4,7 milyon kişi bilgilendirildi.
• “Türkiye Bağımlılıkla Mücadele (TBM)” eğitimleriyle 7,3 milyondan fazla kişiye farkındalık kazandırıldı.
• “Okulda Bağımlılığa Müdahale (OBM)” programı ise çocukları erken aşamada riskten uzaklaştırmayı hedefliyor.

Tüm bu veriler, Türkiye’nin yalnızca cezai değil, toplumsal bağışıklık üretmeye yönelik politikalar izlediğini gösteriyor.

Tedavi, Rehabilitasyon ve Yeniden Uyum

Bağımlılık bir hastalıktır ve bu hastalıkla mücadelede tedavi merkezlerinin sayısı ve kapasitesi kritik öneme sahiptir. 2024 yılı itibarıyla Türkiye genelinde 143 tedavi merkezi ve 1.582 yatak kapasitesi bulunuyor. Ayaktan başvuru sayısı 390 bini aşmış durumda.

Yatarak tedavi görenlerin neredeyse tamamı erkek. En sık tedavi edilen madde türü metamfetamin (%29,1) olurken hastaların ortalama maddeye başlama yaşı 22 olarak kaydedilmiş. Ayrıca damar içi madde kullanan her üç kişiden biri Hepatit C, her elli kişiden biri ise HIV pozitif.

Tedavi sonrası sosyal hayata uyum süreci için BAHAR ve YEDAM gibi rehabilitasyon sistemleri devreye giriyor. YEDAM, 81 ilde ve KKTC’de toplam 107 merkezle hizmet veriyor ve 2024 yılında 16 binden fazla ilk başvuru almış. ALO 191 danışma hattı da 7/24 hizmet vererek yaklaşık 29 bin kişiye destek sağlamış.

Ölüm Oranları ve Ceza Sistemi

2024 yılında uyuşturucu bağlantılı 427 ölüm kaydedilmiş. Bu, bir önceki yıla göre %42 artış anlamına geliyor. Ölümlerin yarıdan fazlası çoklu madde kullanımına bağlı. En sık rastlanan maddeler ise sentetik kannabinoidler (Bonzai) ve metamfetamin.

^{Uyuşturucu Madde Bağlantılı Suçlardan Ceza İnfaz Kurumlarında Bulunanların Sayısının Yıllara Göre Dağılımı - 2025 Türkiye Uyuşturucu Raporu}

Ceza infaz kurumlarında bu suçlardan dolayı bulunan hükümlü/tutuklu sayısı 149.523 kişiyle, toplam tutuklu nüfusun yaklaşık %39’unu oluşturuyor. Denetimli serbestlik sistemine 146 binin üzerinde kişi alınmış ve yeni düzenlemeyle yılda en az iki kez habersiz ara kontrole tabi tutuluyorlar. 2024’te bu kontrollerin 5.500’ünde yeniden madde kullanımı tespit edilmiş.

Ekim 2024’te açılan Adana Rehberlik ve Rehabilitasyon Kapalı İnfaz Kurumu, tedavi ve ceza sistemini bütünleştiren yeni bir modelin ilk örneği olarak dikkat çekiyor.