TÜRKSOY Daimî Konseyi 42. Dönem Toplantısı, 28 Kasım 2025 tarihinde Kazakistan’ın Hazar kıyısındaki şehri ve 2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti Aktau’da düzenlenmiştir. Toplantı neticesinde 2026 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti unvanı Özbekistan’ın tarihî şehri Andican’a devredilmiştir.

Toplantıda, Andican’ın Türk Dünyası’nın ortak kültür mirasını taşıyan köklü kimliğiyle bu sorumluluğu başarıyla üstleneceğine dair güven dile getirilmiş; 2026 yılı programının hazırlanma çerçevesi ve bir sonraki Daimî Konsey toplantısının Andican’da yapılması karara bağlanmıştır.

^{TÜRKSOY Üyesi Ülkeler Kültür Bakanları Daimî Konseyi 42. Dönem Toplantısı (TÜRKSOY)}

Toplantının Yapıldığı Yer ve Zaman

Daimî Konsey’in 42. Dönem Toplantısı, 28 Kasım 2025 tarihinde “Hazar’ın incisi” olarak nitelenen ve 2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti unvanını taşımış olan Aktau’da gerçekleştirilmiştir. Böylece 2025 yılı kültür başkentliği sürecinin değerlendirilmesi ile 2026 yılına yönelik kültürel iş birliği gündemi, aynı çatı altında ele alınmış ve Türk Dünyası Kültür Başkenti programında Aktau’dan Andican’a uzanan bir bayrak devri resmen karara bağlanmıştır.

Katılımcılar ve Başkanlık

Toplantıya, Kazakistan Kültür ve Enformasyon Bakanı ve TÜRKSOY 42. Dönem Koordinatörü Aida Balayeva başkanlık etmiştir. Oturumlarda, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev’in yanı sıra şu üst düzey temsilciler yer almıştır:

• Özbekistan Kültür Bakanı Ozodbek Nazarbekov,
• Türkmenistan Kültür Bakanı Atageldi Şamyradov,
• Azerbaycan Kültür Bakan Yardımcısı Murad Hüseynov,
• Kırgızistan Kültür, Enformasyon ve Gençlik Politikası Bakan Yardımcısı A. Ş. Madaminov,
• Türkiye Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam.

Aktau’nun 2025 Türk Dünyası Kültür Başkentliği sürecine ilişkin kapanış değerlendirmesi ise Mangıstau Bölgesi Akim Yardımcısı Tilegen Abişev tarafından sunulmuştur.

Gündem ve Onaylanan Raporlar

Daimî Konsey toplantısında TÜRKSOY’un 42. Dönem Çalışma Raporu ile 2024 yılı mali raporu görüşülmüş ve onaylanmıştır. Ayrıca Aktau 2025 Kültür Başkenti programı kapsamındaki faaliyetler, üye ülkeler tarafından olumlu değerlendirilmiş; programın Türk Dünyası kültürel diplomasisine ve ortak hafızaya sunduğu katkılar vurgulanmıştır.

Toplantıda bununla birlikte, gelecek döneme ilişkin kültürel iş birliği gündemi de ele alınmış ve Türk Dünyası’nın ortak kültür politikalarını yönlendirecek yeni dönem kararları alınmıştır.

Daimî Konsey, Türk Dünyası’nın kültürel dayanışmasına destek sunduğu belirtilen Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’e şükranlarını sunmuştur. Ayrıca Aktau 2025 programını yürüten Kazakistan Kültür ve Enformasyon Bakanı Aida Balayeva, toplantıya ev sahipliği yapan Mangıstau Eyalet Valisi Nurdaulet Kılıbay ve Aktau Belediye Başkanı Abilkayır Baypakov'a da ayrı ayrı teşekkür edilmiştir.

Aktau'nun 2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti Olarak Değerlendirilmesi

Ev sahibi Bakan Aida Balayeva, toplantı sırasında yaptığı değerlendirmede, Aktau’nun Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak yıl boyunca "Türk halklarının ortak kültür iklimine yeni bir dinamizm kazandırdığını" ifade etmiştir. Balayeva, bu çerçevede yürütülen çalışmaların yalnızca yılın faaliyet takvimiyle sınırlı kalmadığını; Türk Dünyası’nda ortak kültür bilincini, görünürlüğü ve kurumsal dayanışmayı güçlendiren sürdürülebilir bir etki ürettiğini vurgulamıştır.

Balayeva ayrıca, TÜRKSOY’un otuz yılı aşkın birikiminin yeni dönemde sistemli, dinamik ve sonuç odaklı iş birliği modelleriyle daha da ileri taşınmasının önemine dikkat çekmiştir. Bu yaklaşım, Aktau deneyiminin bir “kapanış”ın ötesinde, gelecek dönem için referans niteliğinde bir süreç olarak ele alındığını göstermiştir.

TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev’in Açıklamaları

Toplantıda söz alan TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev, kurumun gelecek vizyonuna dair açıklamalarda bulunmuştur. Konuşmasında, Aktau 2025’in başarısını ve TÜRKSOY’un kurumsal dönüşümünü birlikte ele almıştır.

Raev, Aktau 2025’in Türk Dünyası kültür diplomasisini derinleştiren, ortak hafızayı diri tutan ve kültürel etkileşimi artıran kapsamlı bir süreç olduğunu belirtmiştir. Bu başarıda ev sahibi ülke ve şehir başta olmak üzere tüm üye ülkelerin ortak katkısının belirleyici rol oynadığını vurgulamıştır.

Raev, konuşmasının merkezine Türk Devletleri Teşkilatı’nın Gebele Zirvesi'nde kabul edilen “TÜRKSOY’un Geliştirilmesi ve Güçlendirilmesi Kararı”nı yerleştirmiştir. Bu kararın, TÜRKSOY’u uluslararası ölçekte daha etkin, görünür ve sürdürülebilir bir kültürel diplomasi kurumu hâline getirmeyi hedeflediğini ifade etmiştir.

Bu doğrultuda, kurumsal kapasite, yönetim, dijital dönüşüm ve mali sürdürülebilirliği kapsayan kapsamlı bir güçlendirme belgesinin hazırlanacağını duyurmuştur. Böylece TÜRKSOY’un, yeni dönemde yapısal açıdan güçlendirilmiş, daha sistematik ve uzun vadeli bir kültürel iş birliği çerçevesine kavuşması öngörülmüştür.

Raev, TÜRKSOY’un yeni dönem çalışma eksenlerini şu başlıklar etrafında toplamıştır:

• Dijital kültür platformları,
• Ortak miras envanterleri,
• Belgesel projeler,
• Türk Dünyası Film Fonu,
• Ortak bayramların küresel tanıtımı,
• Gençlik odaklı programlar.

Genel Sekreter, TÜRKSOY’un yalnızca etkinlik üreten bir yapı olmadığını; aynı zamanda Türk halkları arasında güveni, dayanışmayı ve ortak gelecek bilincini güçlendiren “büyük bir kültür ailesi” olduğunu vurgulayarak konuşmasını tamamlamıştır.

Üye Ülke Temsilcilerinin Görüşleri ve Davetler

Toplantıda söz alan delegasyon başkanları, kültürel iş birliğinin derinleştirilmesine yönelik ortak kararı teyit eden açıklamalarda bulunmuştur:

• Türkmenistan Kültür Bakanı Atageldi Şamyradov, kültür ve sanatın halklar arasında kalıcı bir dostluk köprüsü kurduğunu vurgulamıştır.
• Kırgızistan Kültür, Enformasyon ve Gençlik Politikası Bakan Yardımcısı A. Ş. Madaminov, Aktau 2025’in ortak miras açısından değerli bir platform sunduğunu belirterek 2026’da Kırgızistan’da düzenlenecek VI. Dünya Göçebe Oyunları’na davette bulunmuştur.
• Özbekistan Kültür Bakanı Ozodbek Nazarbekov, TÜRKSOY’un güçlendirilmesi kararının teşkilatın kurumsal niteliğini yeni bir seviyeye taşıyacağını ifade etmiştir.
• Azerbaycan Kültür Bakan Yardımcısı Murad Hüseynov, Şuşa Kültür Başkentliği deneyiminin Türk Dünyası birliğini pekiştirdiğini hatırlatarak 2026’da Birinci Türkoloji Kurultayı’nın 100. yılının tarihî önemine dikkat çekmiştir.
• Türkiye Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam ise 2026 Ankara Türk Dünyası Turizm Başkenti ve 2026 Ziya Gökalp Yılı etkinliklerinde güçlü iş birliği beklentisini dile getirmiştir.

2026 Türk Dünyası Kültür Başkenti Unvanının Andican’a Devri

Daimî Konsey, 2026 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti unvanının Özbekistan’ın tarihî şehri Andican’a devredilmesini oy birliği ile kabul etmiştir. Konsey üyeleri, Andican’ın "Türk Dünyası’nın ortak kültür mirasını taşıyan köklü kimliğiyle" bu sorumluluğu başarıyla üstleneceğine dair inançlarını ifade etmiştir.

^{2026 Türk Dünyası Kültür Başkenti Andican (TÜRKSOY)}

Kararlar çerçevesinde:

• 2026 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti programının, TÜRKSOY Genel Sekreterliği, Özbekistan Kültür Bakanlığı ve Andican yerel yönetimi iş birliğiyle hazırlanacağı,
• Bir sonraki Daimî Konsey toplantısının 2026 yılında Andican’da gerçekleştirileceği

bildirilmiştir. Böylece 2026 yılı boyunca yürütülecek Türk Dünyası Kültür Başkentliği faaliyetlerinin kurumsal iş birliği temelinde planlanacağı ve Andican’ın bu iş birliğinin merkezinde yer alacağı hükme bağlanmıştır.