Amerika Birleşik Devletleri'nde 2025 yılı Mart ayında başlayan ve özellikle Filistin’e destek bildiren yabancı uyruklu üniversite öğrencilerine yönelik olarak uygulanan vize iptalleri, gözaltılar ve sınır dışı kararlarını içeren bir dizi idari işlemdir. Bu uygulamalar, 30 Ocak 2025’te Başkan Donald Trump tarafından imzalanan ve "antisemitizmle mücadele" temalı başkanlık kararnamesinin ardından hız kazanmıştır.

İdari ve Hukuki Zemin

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 27 Mart 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, "Hamas destekçisi" olarak tanımlanan yabancı uyruklu kişilerin öğrenci vizelerinin iptal edilebileceğini ve bu kişilerin sınır dışı edilebileceğini ifade etmiştir​. Rubio, bu kararların yalnızca protestolara katılım değil, aynı zamanda ABD dış politikasına aykırı görülen her türlü faaliyet temelinde alınabileceğini belirtmiştir. Vizelerin geri alınmasının, öğrencilerin ABD’ye giriş hakkını ve ülkede kalma statüsünü doğrudan sona erdirdiği vurgulanmıştır.

Rubio, öğrenci vizelerinin bir hak değil, idari bir ayrıcalık olduğunu ifade etmiş; "bu kişilerin burada eğitim almak yerine, organize ve tahrip edici eylemlere katıldıklarını" ileri sürmüştür. Vizelerin, öğrencilere ülkede siyasi faaliyet yürütme serbestisi vermediği yönünde görüş beyan edilmiştir.

Yabancı öğrencilere yönelik bu yaklaşımın yalnızca bireysel düzeyde değil, üniversite kurumlarını da kapsayacak şekilde planlandığı bildirilmiştir. Bazı yükseköğretim kurumlarının yabancı öğrenci kabul yetkilerinin incelendiği ve "Öğrenci ve Değişim Ziyaretçisi Programı" (SEVP) kapsamında verilen sertifikaların iptalinin değerlendirildiği aktarılmıştır. Üniversite bünyesinde "Hamas’a destek verdiği" iddia edilen öğrenci sayısının fazla olması durumunda, bu kurumlara yönelik yaptırımlar olabileceği gündeme getirilmiştir.

_{ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio - Anadolu Ajansı}

Gözaltına Alınan ve Vizesi İptal Edilen Öğrenciler

Mahmud Halil – Columbia Üniversitesi

Columbia Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Filistinli Mahmud Halil, 3 Mart 2025 tarihinde üniversitenin Manhattan’daki binasında ICE yetkilileri tarafından gözaltına alınmıştır. Dışişleri Bakanlığı talimatına dayandırılan gözaltı işleminde Halil’in yasal daimi ikamet statüsünün (yeşil kart) de iptal edildiği avukatı tarafından açıklanmıştır. Gözaltı sırasında Halil’in 8 aylık hamile olan eşi hakkında da işlem yapılacağı yönünde tehditte bulunulduğu bildirilmiştir.

_{Mahmud Halil'in gözaltına alındığı anlarda eşi Noor Abdalla tarafından kaydedilen video, 8 Mart 2025 - The Guardian}

Halil’in önce New Jersey’deki bir gözaltı merkezine, ardından Louisiana eyaletine sevk edildiği aktarılmıştır. Avukatı, gerekçe ve yer değişikliğine ilişkin resmi bilgilendirme yapılmadığını belirtmiştir. Columbia Üniversitesi çevresinde başlayan protestolarda öğrenciler serbest bırakılmasını talep etmiştir.

Rümeysa Öztürk – Tufts Üniversitesi

Tufts Üniversitesi'nde Fulbright bursiyeri olarak doktora eğitimi gören Türk vatandaşı Rümeysa Öztürk, 25 Mart 2025’te Massachusetts’teki evinden iftara gitmek üzere ayrıldığı sırada sivil ICE görevlilerince gözaltına alınmıştır. Olay sırasında elleri arkadan kelepçelenmiş ve bu anlar çevredeki kişiler tarafından kaydedilmiştir. Üniversite yönetimi gözaltı işleminden önceden haberdar olmadıklarını açıklamıştır.

Öztürk’ün öğrenci vizesi iptal edilmiş, hakkında "isyana teşvik", "öğrencilere baskı kurmak" ve "kampüs binalarını ele geçirmeye çalışmak" gibi suçlamalarda bulunulmuştur. Resmi açıklamalarda, vizeye uygun olmayan faaliyetlerde bulunduğu iddia edilmiştir. Gözaltı sonrası kamuoyuna çıkarılmaması ve nerede tutulduğuna dair bilgi verilmemesi üzerine ailesi ve destekçileri çeşitli platformlarda açıklamalar yapmıştır. Öztürk’ün bilgileri, Filistin yanlısı öğrencileri hedef alan Canary Mission adlı internet sitesinde yayımlanmıştır.

_{Rümeysa Öztürk’ün gözaltına alındığı anlar, 25 Mart 2025 - WSJ News}

Badar Khan Suri – Georgetown Üniversitesi

Georgetown Üniversitesi’nde yüksek lisans yapan ve Washington Enstitüsü’nde eğitmenlik görevinde bulunan Hindistan asıllı Badar Khan Suri, 15 Mart 2025’te ICE görevlileri tarafından Virginia, Arlington’daki evinin önünde gözaltına alınmıştır. İç Güvenlik Bakan Yardımcısı Tricia McLaughlin, Suri’nin Hamas propagandası yaptığı ve antisemit içerikler paylaştığı iddiasında bulunmuştur. Ayrıca, “terör bağlantılı kişilerle” iletişimde olduğuna dair şüphe bulunduğu da belirtilmiştir.

Suri, Alexandria Gözaltı Merkezi’ne sevk edilmiştir. Georgetown Üniversitesi, öğrencinin yasa dışı bir faaliyette bulunduğuna dair bilgi sahibi olmadıklarını ve hukuki sürecin şeffaf ilerlemesi gerektiğini bildirmiştir. Hakkındaki sınır dışı kararı, yargıç Patricia Tolliver Giles tarafından geçici olarak durdurulmuştur.

Alireza Doroudi – Alabama Üniversitesi

İran vatandaşı ve Alabama Üniversitesi’nde makine mühendisliği doktorası yapan Alireza Doroudi, ICE görevlilerince evinde gözaltına alınmıştır. Doroudi, F-1 tipi öğrenci vizesiyle ABD’de bulunmaktadır. Üniversite yetkilileri gözaltı sürecine dair bilgi sahibi olmadıklarını ifade etmiş, ICE ise işlem gerekçesine dair kamuoyuna açıklama yapmamıştır.

Leqaa Kordia – Columbia Üniversitesi

Columbia Üniversitesi öğrencisi  Batı Şeria asıllı Filistinli Leqaa Kordia, 2024 Nisan ayında Filistin yanlısı protesto gösterilerine katıldığı gerekçesiyle ICE tarafından gözaltına alınmıştır.

Ranjani Srinivasan – Columbia Üniversitesi

Doktora öğrencisi Ranjani Srinivasan’ın öğrenci vizesi, 5 Mart 2025 tarihinde İç Güvenlik Bakanlığı tarafından iptal edilmiştir. Hakkında "Hamas’a destek veren faaliyetlerde bulunduğu" iddiası öne sürülmüş, vize iptalinden sonra ABD’den ayrıldığı belirtilmiştir.

Uygulamanın Yaygınlaşması ve Etkilenen Üniversiteler

Verilere göre, 4 Nisan 2025 itibarıyla en az 600 öğrencinin vizesi iptal edilmiştir. Bu öğrenciler 100'den fazla üniversiteye yayılmış durumdadır. Etkilenen üniversiteler arasında Columbia, Tufts, Georgetown, Dartmouth, Harvard, Yale, UCLA, UC Berkeley, Stanford, Ohio State ve Minnesota gibi kurumlar yer almaktadır​.

Vize iptalleri yalnızca protesto katılımcılarını kapsamamış, trafik cezaları, kimlik hataları, parmak izi geçmişi ve sosyal medya beğenileri de delil olarak değerlendirilmiştir. 15 günlük ayrılma süresi verilmeden statülerin iptal edilmesi birçok öğrenci için ani tahliye süreci başlatmıştır​.

Dijital Gözetim ve Yapay Zeka Destekli İzleme

ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, öğrenci vizelerine yönelik tarama politikalarının yapay zeka destekli sistemlerle yürütüldüğünü açıklamıştır. “Yakala ve İptal Et” başlıklı kampanya kapsamında, binlerce yabancı öğrencinin sosyal medya içerikleri, özellikle 7 Ekim 2023 sonrası dönemde Hamas ile ilişkilendirilebilecek paylaşımlar üzerinden analiz edilmiştir. Bu kapsamda, Yahudi öğrencilere yönelik davalar ve İsrail karşıtı protestolarla ilgili içerikler de vize iptali ve sınır dışı kararlarında delil olarak kullanılmıştır.

Yabancı Öğrencilere Yönelik Gözaltıların Devamı

Mohsen Mahdawi – Columbia Üniversitesi

Columbia Üniversitesi Genel Çalışmalar Fakültesi (GS) öğrencisi Mohsen Mahdawi, 14 Nisan 2025 Pazartesi sabahı, Vermont eyaletinin Colchester kentindeki Göçmenlik ve Vatandaşlık Hizmetleri (USCIS) ofisinde vatandaşlık testi randevusuna katılmak üzereyken ICE görevlileri tarafından gözaltına alınmıştır. Mahdawi, 2014 yılında ABD’ye yasal yollarla giriş yapmış ve 2015’ten bu yana daimi ikamet iznine (yeşil kart) sahip olarak ülkede bulunmuştur.

_{Mohsen Mahdawi - Columbia Spectator}

Avukatı Luna Droubi tarafından 15 Nisan 2025’te Vermont Federal Bölge Mahkemesi’ne sunulan habeas corpus başvurusunda, gözaltı gerekçesi olarak Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası'nın 212(a)(3)(A)(ii) maddesindeki “ABD dış politikasına tehdit” hükmünü ileri sürdüğü belirtilmiştir. Aynı gün Yargıç William Sessions, Mahdawi’nin Vermont dışına ya da ABD dışına çıkarılmasını geçici olarak yasaklayan bir ihtiyati tedbir kararı vermiştir.

30 Nisan 2025 tarihinde Vermont Federal Mahkemesi Yargıcı Geoffrey Crawford, Mahdawi'nin serbest bırakılmasına karar vermiştir. Mahkeme kararında, Mahdawi’nin 10 yıllık kalıcı oturum hakkı bulunduğu ve başvurusunun yasal çerçevede sürdüğü vurgulanmıştır. Mahdawi, karar sonrası kefaletle serbest bırakılmış ve mahkeme çıkışında basın açıklaması yapmıştır

Mahdawi, Columbia Üniversitesi’nde felsefe eğitimi görmekte olup, Mayıs 2025’te mezun olması planlanmaktadır. Mahkeme belgelerinde, Mahdawi'nin Batı Şeria’daki bir mülteci kampında doğduğu, Columbia’daki eğitimi sırasında kampüs içindeki Filistin destekli protestolarda Mart 2024 tarihine kadar aktif rol aldığı, bu tarihten sonra kamusal eylemlere katılmadığı bilgisi yer almıştı.

Columbia Filistin Dayanışma Koalisyonu (CPSC), Mahdawi’nin gözaltına alınmasının ardından yayımladığı açıklamada öğrenciye destek vermiştir. Açıklamada, Mahdawi’nin daha önce Columbia yönetimine başvurarak ICE tehdidine karşı güvenli konaklama talep ettiği ancak bu talebin yanıtsız kaldığı belirtilmiştir. Mahdawi’nin salıverilmesinden sonra basına yansıyan açıklamalarda, hakkında açılan sınır dışı davasının göçmenlik mahkemesinde sürdüğü belirtilmiştir.

Butler Kütüphanesi Protestosu ve Gözaltılar – Columbia Üniversitesi

7 Mayıs 2025 tarihinde Columbia Üniversitesi’nde bulunan Butler Kütüphanesi’nde Filistin’e destek amacıyla düzenlenen bir gösteri sırasında en az 70 protestocu gözaltına alınmıştır. Gösteri sırasında bir araya gelen çok sayıda öğrenci, Filistin lehine sloganlar atmış, bina içinde eylem gerçekleştirmiştir.

_{New York polisi Columbia kütüphanesi protestosunun ardından Filistin destekçisi göstericileri gözaltına alıyor, 7 Mayıs 2025 - Anadolu Ajansı}

Columbia Üniversitesi yönetimi, eylemin başlamasından kısa süre sonra New York Polis Departmanı ile temasa geçmiştir. Polisin kütüphane binasına müdahalesiyle birlikte gözaltı işlemleri gerçekleştirilmiş; protesto sırasında zaman zaman öğrencilerle güvenlik güçleri arasında gerginlik yaşanmıştır. Columbia Üniversitesi Başkanı Claire Shipman, binada bulunan kişilerin kendilerini tanıtmayı ve yapıyı terk etmeyi reddettiklerini, bu nedenle polisin müdahale ettiğini açıklamıştır.

_{New York polisi Columbia kütüphanesi protestosunun ardından Filistin destekçisi göstericileri gözaltına alıyor, 7 Mayıs 2025 - Anadolu Ajansı}

Protestoyu düzenleyen öğrenci grubu, yayımladığı bildiride polisin eylemcilere karşı güç kullandığını belirtmiş; açıklamada, grup üyelerinin dağılmayı reddettiği ve eylemlerini sürdürmekte kararlı oldukları ifade edilmiştir. Açıklamaya göre, eylemciler protestoların şiddetsiz şekilde sürdürüldüğünü belirtmiş; eylemin üniversite kampüslerinde yürütülen daha geniş çaplı Filistin yanlısı hareketlerin bir parçası olduğu bildirilmiştir.

Aynı gün içerisinde benzer protestoların diğer üniversitelerde de gerçekleştiği; bu gösterilerle bağlantılı olarak federal fonların dondurulması gibi idari tedbirlerin gündeme geldiği aktarılmıştır. Columbia Üniversitesi, Trump yönetiminin talimatları doğrultusunda antisemitizmle mücadele kapsamında yürütülen incelemelere yanıt verdiğini ve okulun yaklaşık 400 milyon dolarlık federal fonunun kesilmemesi için gerekli uyum adımlarının atıldığını bildirmiştir.