Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Adnan Menderes’in 17 Şubat 1959 tarihinde Londra’da yapılacak Kıbrıs Konferansı’na katılmak üzere Ankara’dan havalanan uçağı, İngiltere’nin Gatwick Havalimanı yakınlarında yoğun sis nedeniyle kaza geçirmiştir. İçerisinde hükûmet üyeleri ve gazetecilerin de bulunduğu uçakta 14 kişi yaşamını yitirmiş; Menderes kazadan sağ kurtulmuştur. Olay hem diplomatik süreci hem de Türk iç siyasetini etkileyen gelişmelerden biri olarak kayda geçmiştir.

^{Uçak Kazasını Özetleyen Afiş (AA)}

Uçuş Hazırlıkları ve Londra Yolculuğu

17 Şubat 1959 tarihinde Başbakan Adnan Menderes, Kıbrıs Sorunu'na çözüm amacıyla düzenlenen Londra Konferansı’na katılmak üzere Ankara’dan hareket etti. Menderes ve beraberindeki heyet, İngiltere’ye gitmek üzere Türk Hava Yolları tarafından kiralanan bir British European Airways (BEA) uçağıyla yolculuğa çıktı. Uçağın hedef noktası Londra’daki Heathrow Havalimanıydı. Ancak uçak Yunanistan’ın başkenti Atina’da planlanan yakıt ikmalinden sonra hava şartlarının kötüleşmesi nedeniyle doğrudan Londra’ya yöneldi.

Kazanın Meydana Gelmesi

BEA'ya ait Vickers Viscount tipi yolcu uçağı, Londra’nın batısındaki Hounslow’daki Gatwick Havalimanı yakınlarında yoğun sis ve düşük görüş mesafesi nedeniyle iniş sırasında düştü. Kazada uçakta bulunan 24 kişiden 14’ü hayatını kaybetti. Adnan Menderes ise kazadan sağ kurtulanlar arasında yer aldı. Sağ kalanlar arasında Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ve gazeteciler de vardı. Kaza, Türkiye’de büyük bir üzüntüye neden oldu ve kamuoyunda geniş yankı buldu.

Uluslararası ve Ulusal Tepkiler

Kazanın ardından Birleşik Krallık yetkilileri olayla ilgili inceleme başlattı. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, Adnan Menderes’in sağlık durumu ile ilgilenerek geçmiş olsun mesajı iletti. Türkiye’de başta Cumhurbaşkanı Celal Bayar olmak üzere devlet erkânı ve siyasi çevreler, kazayı yakından takip etti. Menderes’in kazadan sağ kurtulması büyük bir sevinçle karşılandı.

^{Ulusal Basında Kazanın Haberleri (AA)}

Kazanın Etkileri ve Menderes’in Konferansa Katılımı

Adnan Menderes, kazaya rağmen kısa sürede toparlandı ve Londra Konferansı’na katıldı. Bu durum, Türkiye’nin konferansa verdiği önemi ve Menderes’in diplomatik kararlılığını ortaya koydu. Konferans sonunda Zürih ve Londra Anlaşmaları imzalandı. Bu anlaşmalar Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasının önünü açtı ve Türkiye, Yunanistan, Birleşik Krallık ile Kıbrıs Rum ve Türk toplumları arasında yeni bir siyasi dönemin başlangıcını oluşturdu.