Afanasyevo Kültürü, M.Ö. 3500-2500 yılları arasında Güney Sibirya ve Altay Dağları bölgesinde varlık göstermiş bir arkeolojik kültürdür. Bu kültür, özellikle erken Hint-Avrupa topluluklarıyla ilişkilendirilmiş ve bozkır göçebe yaşamının ilk izlerini barındırdığı için tarihsel olarak büyük bir öneme sahiptir. Özellikle atın evcilleştirilmesi ve metal işçiliği konularındaki gelişmişlikleri dikkat çekicidir.

^{Afanesyevo kültürü - Coğrafi konumu}

Keşif ve Araştırmalar

Afanasyevo Kültürü, 20. yüzyılın başlarında Rus arkeologları tarafından keşfedilmiş olup, ilk olarak Sibirya’nın Afanasyevo bölgesinde yapılan kazılarla tanımlanmıştır. Kültür, Altay-Sayan Dağları’ndan Yenisey Nehri havzasına kadar geniş bir alana yayılmıştır. Bu kazılarda, taş yığma mezarlar (kurganlar), bakır ve bronz eşyalar, geometrik desenlerle süslenmiş seramikler ve hayvancılıkla ilişkili çeşitli buluntular ortaya çıkarılmıştır.

Yaşam Tarzı

Afanasyevo insanları, bozkır kültürüne özgü yarı-göçebe bir yaşam tarzına sahipti. Hayvancılık, özellikle koyun, keçi, sığır ve at yetiştiriciliği temel geçim kaynağıydı. DNA analizleri, Afanasyevo topluluklarının Batı Avrasya kökenli olduğunu ve erken Hint-Avrupa halklarıyla ilişkili olduklarını göstermektedir. Bu kültürde avcılık ve balıkçılık da önemli bir yer tutuyordu.

Arkeolojik Bulgular

Afanasyevo Kültürü’ne ait en önemli arkeolojik bulgular şunlardır:

Mezar Yapıları: Afanasyevo insanları, ölülerini taş yığma kurganlara gömmüşlerdir. Mezarlar genellikle tek kişilik olup, ölülerle birlikte bakır baltalar, bıçaklar, seramik kaplar ve hayvan kemikleri de gömülmüştür.

^{Afanesyevo kültürü - mezar yapıları}

Metal İşçiliği: Afanasyevo toplulukları, bakır ve bronzdan aletler yaparak metal işçiliğinde ileri bir seviyeye ulaşmıştır. Bakır baltalar, bıçaklar ve süs eşyaları en yaygın bulunan metal eserler arasındadır.

^{Afanesyevo kültürü - eserler}

Seramik Üretimi: Kültürün seramikleri, el yapımı olup geometrik desenlerle süslenmiştir. Bu seramikler, genellikle basit formlu ve işlevsel kaplardan oluşmaktadır.

^{Afanesyevo kültürü - Seramik}

Afanasyevo Kültürü ve Türkler

Afanasyevo Kültürü doğrudan Türklerle ilişkilendirilmese de, bu kültürün yerini alan Andronovo Kültürü’nün Türklerin atalarıyla bağlantılı olabileceği öne sürülmektedir. Özellikle Andronovo Kültürü’nün hayvancılık ve göçebe yaşam tarzı, daha sonraki bozkır topluluklarının yaşam biçimine temel oluşturmuştur.

Önemi ve Mirası

Afanasyevo Kültürü, Avrasya bozkırlarında gelişen göçebe toplumların erken bir örneğini oluşturur. Daha sonra gelişen Andronovo, Karasuk ve Tagar kültürleri gibi bozkır topluluklarını etkilemiş ve Avrasya steplerindeki kültürel sürekliliğin bir parçası olmuştur. Afanasyevo insanlarının Batı Avrasya kökenli olması, bölgenin Hint-Avrupa göçleri için önemli bir merkez olduğuna işaret etmektedir.