Ahilik Haftası, Türkiye’de Ahilik kültürünün tanıtılması, esnaf ve sanatkârlar ile bunların teşkilatlarında yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla her yıl düzenlenen ulusal bir etkinlikler bütünüdür. Ahilik, kökeni Arapça olan ve “kardeşim” anlamına gelen “ahî” kelimesine dayanan ve bazı kaynaklarda Türkçe kökenli “akı” kelimesinden türediği belirtilen bir kültürel ve mesleki sistemdir. “Akı” kelimesi “eli açık, cömert, yiğit” anlamlarını taşır.

Anadolu halkının ekonomik ve sosyal yaşamında önemli bir yere sahip olan Ahilik, dürüstlük, sevgi, dostluk, yardımlaşma, hoşgörü, bilgi ve dayanışmayı, sanat ve üretimle birleştiren bir kültürel kurumdur. Ahilik, işçinin, çalışanın, üretenin, namuslu kazancın ve adaletli yönetimin simgesi olarak değerlendirilir ve Türkiye’de esnaf teşkilatlarının temel değerlerini oluşturan bir sistem olarak varlığını sürdürmüştür.

^{Ahi Evran Veli (Anadolu Ajansı)}

Ahiliğin Temel İlkeleri

Ahiliğin kuruluş felsefesi, mesleki ve toplumsal düzeni korumayı amaçlayan belirli ilkelere dayanır. Bu doğrultuda Ahilik, halka dönük bir kurum olarak işlev görür; birey kendi çıkarını diğer meslektaşlarının önüne koymaz ve mutluluğu halka hizmet ederek ve yararlı olarak arar. Meslek ve sanatın sağlam ahlaki temellere oturtulması amacıyla yamak-çırak-kalfa-usta hiyerarşisi uygulanır; bu süreçte öğretici ile samimi ve candan bir bağ kurulması öngörülür. Ahilik, üretici ve tüketici arasındaki çıkar ilişkilerini dengeleyerek toplum içinde adaletin sağlanmasını hedefler. İşe saygı ve çalışkanlık, yardımlaşma ile haksızlığın cezalandırılması, Ahiliğin temel değerleri arasında yer alır. Bir ahinin sahip olması gereken erdemler ise; alnının açık olması, eli ve sofrasının misafirperverliği, dilini yalan ve iftiradan uzak tutması, elini haramdan çekmesi ve başkasının namusuna göz dikmemesi şeklinde sıralanır. Osmanlı döneminde Ahilik, lonca ve gedik sistemi aracılığıyla sürdürülmüş, Cumhuriyet döneminde ise esnaf teşkilatları yasal düzenlemelerle bu değerleri yaşatmaya devam etmiştir.

^{Ahilik Belgeseli (TRT Belgesel)}

Ahilik Haftası’nın Tarihçesi

Ahilik Haftası, başlangıçta yalnızca Kırşehir’de kutlanan Ahilik Bayramı’nın ülke geneline yayılması amacıyla 1988 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelik ile resmî olarak düzenlenmeye başlamıştır. 1988–2008 yılları arasında kutlamalar Kırşehir Valiliği ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla yürütülmüştür. 2008 yılında yayımlanan yönetmelik ile kutlamaların koordinasyon ve sorumluluğu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na verilmiştir. Ahilik Haftası kutlamaları, yalnızca kültürel ve sosyal bir etkinlik değil, aynı zamanda mesleki ve bilimsel bir platformdur. Ahiliğin bilimsel araştırmalarla incelenmesi, kültürel değerlerin nesilden nesile aktarılması ve ulusal ile uluslararası düzeyde tanıtılması etkinliklerin önemli bir parçasını oluşturur.

Yasal Dayanak ve Yönetmelik

Ahilik Haftası, 1988 tarihli ve 19860 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile başlamış olup, güncel olarak 17/3/2015 tarihli ve 29298 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişikliklerle yürütülmektedir. Yönetmelik, 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye dayanır ve ülke genelinde düzenlenecek etkinlikler ile yurt dışında Ahilik felsefesini tanıtmak amacıyla yapılacak faaliyetleri kapsar.^【1】 

Organizasyon ve Yönetim Yapısı

Ahilik Kutlamaları Merkez Yürütme Kurulu

• Başkan: Bakan veya yetkilendireceği temsilci
• Üyeler: Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürü ve Yardımcısı, İçişleri Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TRT Genel Müdürlüğü, YÖK, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Diyanet İşleri Başkanlığı, TİKA, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Yunus Emre Enstitüsü, Kırşehir Valiliği, Kırşehir Belediyesi, Ahi Evran Üniversitesi, Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı, ülke genelinde en fazla üyeye sahip esnaf ve sanatkârlar derneği, TOBB, TESK, TESKOMB, Kırşehir Ticaret ve Sanayi Odası, Kırşehir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği
• Sekretarya: Bakanlık Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürlüğü
• Görevler: Kutlamaların değerlendirilmesi, resmî programların onaylanması, çerçeve programların hazırlanması ve illere gönderilmesi, yurt dışı etkinliklerinin planlanması, bilimsel araştırmaların takip edilmesi, seminer, konferans ve panel organizasyonu, bütçe onaylama ve resmî tören programının yürütülmesi

Ahilik İl Kutlama Komiteleri

• Başkan: Mülki idare amiri veya yardımcısı
• Üyeler: Ticaret İl Müdürü, İl Milli Eğitim Müdürü, Kültür ve Turizm İl Müdürü, Gençlik ve Spor İl Müdürü, belediye, üniversite, ticaret ve sanayi odaları, esnaf ve sanatkârlar odaları birliği, kredi ve kefalet kooperatifleri temsilcileri
• Sekretarya: Ticaret İl Müdürlüğü
• Görevler: Kurul kararları doğrultusunda kutlama programlarını hazırlamak, törenlerde görev alacak kişileri belirlemek, sonuç raporlarını kurula iletmek, kurula karşı sorumluluk taşımak

Kutlamaların Zamanı ve Süresi

Ahilik Haftası etkinlikleri her yıl eylül ayında Ahilik Kutlamaları Merkez Yürütme Kurulu tarafından belirlenen tarihlerde düzenlenir. Bayram, mahalli kurtuluş günleri, festival veya şenlik gibi etkinliklerle çakışması durumunda ilgili kurumlarla iş birliği yapılarak kutlamalar eş zamanlı gerçekleştirilebilir. Gerektiğinde kurul teklifi ve bakan onayı ile tarih ve süre değiştirilebilir.

Düzenlenen Faaliyetler

Ahilik Haftası kapsamında düzenlenen faaliyetler, kültürel, bilimsel ve sanatsal boyutlarıyla çeşitlilik gösterir. Bu kapsamda fuar, kermes, sergi ve ikram gibi etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca konferans, seminer, sempozyum ve panel gibi bilimsel toplantılar da düzenlenir. Katılımcıların yaratıcılıklarını ortaya koyabilecekleri resim, şiir ve kompozisyon gibi yarışmaların yanı sıra film ve video gösterimleri, tiyatro oyunları ve müzik dinletileri de etkinlikler arasında yer alır. Bunun dışında, Ahilik kültürünün uluslararası alanda tanıtılması amacıyla yurt dışında gerçekleştirilen etkinlikler de programın bir parçasıdır.

^{Kırşehir'de Ahilik Haftası Etkinlikliği (Anadolu Ajansı)}

Finansman ve Bütçe Düzenlemeleri

Ahilik Haftası kutlamalarının finansmanı, etkinlik türüne ve düzenlendiği yere göre farklı kaynaklardan sağlanır. Kırşehir’de gerçekleştirilen resmî törenin giderleri, bakanlık ile TOBB, TESK ve TESKOMB tarafından eşit paylaşımla karşılanır. Kırşehir’de resmî tören dışında yapılan etkinliklerin bütçesi İl Kutlama Komiteleri tarafından hazırlanır ve Ahilik Kutlamaları Merkez Yürütme Kurulu tarafından onaylanır. Kırşehir dışındaki illerdeki kutlamaların giderleri, o ildeki ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından karşılanır. Ayrıca yerel yönetimler ile kişi ve kuruluşların ayni ve nakdi katkıları bütçeye destek sağlar. Ahiliğin tanıtılması, kültürel ve bilimsel araştırmaların yürütülmesi ve ulusal veya uluslararası etkinliklerin düzenlenmesi için yapılan harcamalar ise TOBB, TESK ve TESKOMB tarafından karşılanır.

Bilimsel ve Kültürel Katkılar

Ahilik Haftası, Ahilik kültürünün bilimsel platformda araştırılması, kültürel değerlerin korunması ve tanıtılması amacıyla sempozyum, konferans ve akademik çalıştaylar düzenler. Beş yılda bir yapılan sempozyumlar, Ahiliğin temel değerleri olan dürüstlük, yardımlaşma, hoşgörü, bilgi ve adalet gibi erdemlerin günümüz toplumu ve esnaf teşkilatları üzerinde etkisinin değerlendirilmesini sağlar.