Ahmet Emin Yalman (1888–1972), Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminde gazetecilik, yazarlık ve basın yayın alanında faaliyet göstermiş bir isimdir. Selanik doğumlu olan Yalman, eğitim hayatı boyunca yurt içi ve yurt dışında çeşitli kurumlarda öğrenim görmüş, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde Columbia Üniversitesi’nde gazetecilik eğitimi almıştır. Sürgün, tutuklama ve yargılanmalarla kesintiye uğrayan gazetecilik hayatını uzun yıllar boyunca çeşitli gazetelerde sürdürmüştür. Türkiye basın tarihinde önemli kırılma dönemlerinde aktif rol almış ve basının dönüşüm sürecinde çeşitli katkılar sunmuştur.

Erken Yaşamı ve Eğitimi

Ahmet Emin Yalman, 14 Mayıs 1888’de Selanik’te doğdu. Babası Osman Tevfik Bey, Askerî Rüştiye’de öğretmenlik yapmıştır. İlk ve orta öğrenimini Selanik’te tamamlayan Yalman, daha sonra Beyoğlu Alman Mektebi’nden mezun oldu. Yıldız Sarayı Tercüme Odası’nda memurluk ve Sabah gazetesinde muhabirlik yaparak çalışma hayatına başladı. 1908’de Hukuk Mektebi’ne kaydoldu. 1911’de Maarif Nezareti’nin sınavını kazanarak Columbia Üniversitesi’ne gönderildi. Sosyoloji, tarih ve iktisat eğitimi aldı; gazetecilik alanındaki doktorasını 1912’de tamamladı. Pulitzer Gazetecilik Okulu’nun ilk öğrencilerinden oldu.

Gazetecilik Faaliyetleri ve Yayıncılık

Yalman, yurda dönüşünün ardından Tanin, Vakit, Yeni Gün, Kaynak, Tan, Vatan ve Hür Vatan gibi birçok gazetede çalıştı veya bu yayınların kurucuları arasında yer aldı. 1917’de Asım Us ile birlikte Vakit gazetesini kurdu. 1923’te Vatan gazetesini kurarak muhalif yayıncılık yapmaya başladı. 1925’te Vatan gazetesi kapatıldı, Yalman tutuklandı ve beraat etti. 1936’dan itibaren yeniden yayıncılığa döndü. 1940 yılında Vatan gazetesini tekrar çıkardı ve 1960 yılına kadar başyazarlığını yaptı. 1960–1962 yıllarında Hür Vatan gazetesini yayınladı. Gezi yazıları ve hatıralar da yayımladı.

Sürgün ve Tutukluluk Süreçleri

1919’da İstanbul’da tutuklandı ve Kütahya’ya sürüldü. Aynı yıl serbest bırakıldı. 1920’de İngilizler tarafından Malta’ya sürgün edildi. 1921’de özgürlüğüne kavuştu ve İstanbul’a döndü. Millî Mücadele döneminde hükümetin teklif ettiği Matbuat Umum Müdürlüğü görevini kabul etmedi. Sürgün dönemleri boyunca gazetecilik faaliyetlerini sürdürdü.

Siyasal Görüş ve Sivil Katkılar

Yalman, çeşitli dönemlerde Wilson Prensipleri Cemiyeti, Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti ve Kıbrıs Türktür Cemiyeti gibi oluşumlarda yer aldı. Çok partili hayata geçişi destekledi, ancak Demokrat Parti döneminde iktidara yönelik eleştirileri nedeniyle muhalefete geçti. 1952’de Malatya’da suikasta uğradı. 1959’da bir yazısı nedeniyle 15 ay hapse mahkûm edildi. 1960’ta serbest bırakıldıktan sonra gazetecilik faaliyetlerine devam etti.

Akademik ve Kültürel Katkılar

Darülfünun ve Mülkiye Mektebi’nde öğretim üyeliği yaptı. Ziya Gökalp’in sosyoloji asistanı olarak görev aldı. ABD’de doktora düzeyinde Türk basını üzerine yaptığı çalışması “The Development of Modern Turkey as Measured by Its Press” başlığıyla yayımlandı. Türkiye’nin basın tarihi, siyasal dönüşümleri ve uluslararası basın ilişkileri üzerine yazılar kaleme aldı.

Eserleri

• Die Türkei (1918)
• Turkey in the World War (1928)
• Gerçekleşen Rüya (1938)
• Havalarda 50.000 Kilometre (3 cilt, 1943)
• Yarının Türkiyesine Seyahat (1944)
• San Fransisko’da Neler Gördüm? (1945)
• Turkey in My Time (1956)
• Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (4 cilt, 1970)