Air Tractor AT-802, tarımsal uygulamalar ve yangınla mücadele görevleri için tasarlanmış, yüksek taşıma kapasitesine sahip tek motorlu bir uçaktır. P&W PT6A-65AG motoru ve 800 galonluk ana tank hacmiyle, tek pilot tarafından kullanılabilecek en büyük ag uçaklarından biridir. Farklı kokpit ve gövde yapılandırmalarına göre AT-802A, AT-802AF, AT-802F ve AT-802 Fire Boss olarak sınıflandırılmaktadır.

^{AT-802 (Anadolu Ajansı)}

Geliştirme Süreci ve Üretim

Air Tractor AT-802'nin geliştirme süreci, yüksek taşıma kapasitesine sahip, tek motorlu ve çok amaçlı bir uçak ihtiyacına dayanmaktadır. ABD merkezli Air Tractor firması tarafından tasarlanan AT-802, başlangıçta tarımsal ilaçlama ve yangın söndürme görevlerini yerine getirecek şekilde geliştirilmiştir.

AT-802A, kara tabanlı tek kişilik kokpit yapısıyla temel modeli oluştururken, çift kişilik kokpitli versiyonu AT-802 olarak adlandırılmaktadır. Bu modeller, yangın söndürme görevleri için AT-802AF ve AT-802F konfigürasyonlarına dönüştürülmektedir. Yangınla mücadelede kullanılan amfibi versiyonlar ise Wipaire Wipline şamandıralarının eklenmesiyle AT-802A Fire Boss ve AT-802 Fire Boss adını almaktadır.

Uçaklar ABD’de üretilmekte, yangın söndürme donanımları ise İspanya’nın Viver kentinde monte edilmektedir.

Teknik Özellikler

Air Tractor AT-802, performans ve kapasite açısından sınıfının en büyük tek motorlu uçakları arasında yer almaktadır. P&W PT6A-65AG tipi turboprop motora sahip olan uçak, 1.295 beygir gücünde itki üretmektedir. Hartzell HC-B5MP-3F/M11276NS pervaneyle donatılan AT-802’nin azami kalkış ve iniş ağırlığı 7.257 kg’dır. Uçağın boş ağırlığı 3.062 kg, faydalı yük kapasitesi ise 4.195 kg’dır. Ana tank hacmi 800 Amerikan galonu (3.028 litre), yakıt kapasitesi ise 254 Amerikan galonu (961 litre) seviyesindedir.

AT-802’nin kanat açıklığı 18,04 metre, kanat alanı ise 37,29 metrekaredir. Ana tekerlek boyutu 11.00-12, kuyruk tekeri boyutu 17.5 x 6.25-6’dır. Seyir hızı 8.000 feet irtifada 191 mil/saat (166 knot), tipik çalışma hızı ise 113-139 knot aralığındadır. Ekonomik seyirde menzili 982 kilometreye kadar ulaşabilmektedir. Maksimum ağırlıkta flaplar açık durumdayken stall hızı 79 knot, inişlerde ise 54 knot’tur. Dakikada 780 feet tırmanma oranına sahip olan uçağın 7.257 kg ağırlıkla kalkış mesafesi yaklaşık 2.000 fittir.

^{AT-802 (flickr)}

Varyantlar

Air Tractor AT-802, görev ihtiyaçlarına ve operasyonel ortamlara göre çeşitli varyantlara ayrılmaktadır.

Görevler

Air Tractor AT-802, çok amaçlı bir platform olarak çeşitli görevlerde kullanılabilecek şekilde tasarlanmıştır. Görev alanları, uçağın yapılandırmasına ve konfigürasyonuna göre farklılık göstermektedir:

• Yangın Söndürme: AT-802’nin en yaygın kullanım alanlarından biridir. Kara tabanlı versiyonları yangın sahasına doğrudan kimyasal boşaltımı yaparken, amfibi "Fire Boss" konfigürasyonları göl, nehir veya deniz yüzeyinden su toplayarak yangın alanına kısa sürede müdahale edebilmektedir.

• Tarımsal Uygulamalar: AT-802, başlangıçta tarımsal ilaçlama ve gübreleme gibi faaliyetler için geliştirilmiştir. Yüksek taşıma kapasitesi sayesinde büyük tarım alanlarında verimli şekilde çalışabilmektedir.

• Eğitim ve Gözetleme: Çift kişilik kokpite sahip AT-802 ve AT-802F modelleri, pilot eğitimi ve görev sırasında görsel gözetleme faaliyetleri için kullanılabilmektedir.

Uluslararası Kullanımı

Air Tractor AT-802, yangınla mücadele başta olmak üzere çeşitli kamu ve özel sektör görevlerinde birçok ülke tarafından kullanılmaktadır. 1992 yılından bu yana 1.000'den fazla AT-802 serisi uçak üretilmiş ve bu uçaklar farklı coğrafyalarda aktif olarak hizmet vermektedir.

AT-802 serisi uçaklar; Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya, Güney Afrika, Şili, Arjantin, Brezilya, İspanya, Portekiz, Fransa, İtalya, İsveç, İsrail, Kıbrıs, Hırvatistan, Karadağ, Kuzey Makedonya, Yunanistan ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde faaliyet göstermektedir. Ayrıca Slovenya, 2023 yılında iki AT-802F modelini teslim almış ve bunların amfibi konfigürasyonlara dönüştürülmesini planlamıştır.

Avustralya’da, özellikle Batı Avustralya eyaletinde faaliyet gösteren Dunn Aviation, AT-802 serisini geniş çapta kullanan en büyük tarım ve yangınla mücadele operatörlerinden biridir. Şirket filosunda birden fazla AT-802 modeli bulunmakta olup, bu uçaklar tarımsal ilaçlama, yangınla mücadele, tohumlama, gübreleme ve çevresel kontrol görevlerinde kullanılmaktadır.

Türkiye’de Kullanımı

Air Tractor AT-802, Türkiye’de Orman Genel Müdürlüğü Havacılık Dairesi Başkanlığı tarafından yangınla mücadele amacıyla kullanılmaktadır. Türkiye, 2023 yılında toplam yirmi adet AT-802F serisi yangın söndürme uçağı sipariş etmiştir. Bu sipariş kapsamında on beş uçak amfibi Fire Boss konfigürasyonunda, beş uçak ise kara tabanlı versiyonda seçilmiştir. Uçaklar ABD’de üretilmekte, yangın söndürme konfigürasyonuna geçiş işlemleri ise İspanya’nın Viver kentinde gerçekleştirilmektedir. İlk dört uçak 2023 yılının Nisan ayında teslim edilmiş, teslimatlar ilerleyen yıllarda devam ederek filonun sekiz uçağa ulaşması sağlanmıştır. Modeller arasında AT-802A Fire Boss, AT-802 Fire Boss, AT-802A, AT-802AF ve AT-802F yapılandırmaları bulunmaktadır.

Türkiye’ye Ait AT-802 Yangın Söndürme Uçağı Kazası (2025)

Orman Genel Müdürlüğü’ne (OGM) ait iki adet AT-802 yangın söndürme uçağı, planlı bakım faaliyeti kapsamında 12 Kasım 2025 Çarşamba günü saat 10.24’te Çanakkale’den Hırvatistan’ın Zagreb kentine hareket etti. Meteorolojik koşullar nedeniyle her iki uçak da geceyi Hırvatistan’daki Rijeka Havaalanı’nda geçirdi. Ertesi gün, 13 Kasım 2025 Perşembe günü Türkiye saatiyle 17.38’de Zagreb Havaalanı’na doğru yeniden havalanan uçaklar, hava muhalefeti nedeniyle geri dönüş kararı aldı. Dönüş sırasında uçaklardan biri güvenli şekilde Rijeka Havaalanı’na iniş yaparken, diğer uçakla Türkiye saatiyle 18.25’te telsiz irtibatı kesildi.

Telsiz irtibatının kesilmesinin ardından, Hırvatistan makamlarıyla koordineli olarak başlatılan arama kurtarma çalışmaları sonucunda, kaybolan uçağın enkazına Hırvatistan’ın Senj kenti yakınlarında ulaşıldı. Kazada görevli pilot hayatını kaybetti.