Andoz Kalesi, Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde, Giresun ilinin Espiye ilçesi sınırları içinde yer alan tarihi bir kaledir. Espiye ilçe merkezinin yaklaşık 2–3 kilometre batısında, denize hâkim konumdaki kayalık bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Deniz seviyesinden yaklaşık 250 metre yükseklikte konumlanan kale, doğal yapısı ve stratejik konumu itibarıyla tarih boyunca önemli bir gözlem ve savunma noktası olmuştur.

^{Andoz Kalesi - (Kültür Portalı)}

Tarihçe

Kalenin inşa tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, M.Ö. 1300’lü yıllara, yani Geç Tunç Çağı’na kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bu da kaleyi bölgedeki en eski yerleşim ve savunma yapılarından biri hâline getirmektedir. Kale, 30 Kasım 1990 tarih ve 908 sayılı kararla Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından koruma altına alınmıştır.

Mimari Özellikleri

Andoz Kalesi, Yağlıdere Deresi’nin kenarında, uçurumlarla çevrili ve basamaklı bir görünüme sahip sivri bir tepe üzerinde kurulmuştur. Kalenin yapımında irili ufaklı moloz taşlar ve harç kullanılmıştır. Yapının genel yerleşimi doğu-batı doğrultusunda uzanmakta olup, tepenin topografik yapısına uyumlu dar bir hat üzerinde yer alır.

Giriş kısmı, iki yarım daire planlı burç tarafından korunmaktadır. Kalenin doğu ucunda, 4,80 x 3,72 metre boyutlarında, dörtgen planlı ve tonoz örtülü bir yapı kalıntısı mevcuttur. Bu yapı, yaklaşık 3 metre yüksekliğe kadar iyi korunmuş durumdadır. Güneydoğu köşesinde bir kapı, batı duvarında bir pencere, doğu yönünde ise 1,75 metre genişliğinde bir niş bulunmaktadır. Plan özellikleri bakımından bu yapının sarnıç ya da mezar yapısı olduğu değerlendirilmektedir.

Kalenin çevresi surlarla çevrilidir. Surların bazı bölümlerinde kule kalıntılarına rastlanır. Zamanla tahribata uğrayan kalede, önceki yıllarda yapılan restorasyon çalışmaları sayesinde bazı bölümler aslına uygun biçimde yeniden düzenlenmiştir.

Fonksiyonu ve Konumu

Kalenin bulunduğu alanın dik ve sarp oluşu, sürekli bir yerleşime uygun olmadığını göstermektedir. Ancak yüksek konumu ve çevreye hâkimiyeti, bu yapının antik çağlarda bir akropol (üst şehir) olarak, yani çevredeki muhtemel yerleşimlerin savunma ve gözetleme noktası olarak kullanıldığını düşündürmektedir. Kale, özellikle modern Espiye yerleşimine yakınlığı ile dikkat çeker.

Ulaşım

Andoz Kalesi, Giresun şehir merkezine yaklaşık 32 km, Espiye ilçe merkezine ise yalnızca 2 km uzaklıktadır. Kale, Espiye ilçesinin Sakarya Mahallesi sınırlarında yer almaktadır. Kaleye ulaşım, kuzey yönündeki ana araç yolundan sonra patika bir yol ile sağlanmaktadır.