Antakya simidi, Hatay iline özgü bir fırıncılık ürünüdür. Un, yaş maya, karbonat ve suyla hazırlanan sert kıvamlı hamurun, susama batırılarak taş fırında pişirilmesiyle elde edilen bu ürün, hem şekli hem de pişirme yöntemiyle diğer simit türlerinden ayrılır. Hatay mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olan Antakya Simidi, sabah saatlerinde ayran eşliğinde tüketilmesiyle yörede karakteristik bir tüketime sahiptir. Coğrafi işaretle tescillenmiş bu ürün, "bukle" olarak adlandırılan halkalar hâlinde şekillendirilir ve belirli ölçü standartlarına sahiptir.
Ayırt Edici Özellikler
Antakya simidi; ekmeklik buğday unu, yaş maya, karbonat ve suyla hazırlanan, ince tekerlek şeklinde ve susam kaplı geleneksel bir simittir. Çapı yaklaşık 20 ± 2 cm, kalınlığı ise 1,5–2 cm’dir. Pişirilmeden önce ortalama 130 g olan ürün, pişirildikten sonra 110 ± 5 g ağırlığındadır. Susamları, üretimden bir gün önce suda bekletilerek ürün yüzeyine daha iyi yapışmaları sağlanır. Taş fırında, odun ateşiyle yüksek sıcaklıkta (yaklaşık 300 °C) pişirilen simit, genellikle tuz ve kimyon karışımına batırılarak sıcak tüketilir.
Üretim Metodu
Antakya simidinin üretiminde aşağıdaki bileşenler kullanılır (120 adetlik üretim baz alınarak):
- 10 kg ekmeklik buğday unu
- 80 g yaş maya
- 6 litre su (yaklaşık 25 °C)
- 10 g karbonat
Üzeri için:
- Susam (önceden 10–12 saat suda bekletilip süzülmüş)
Un, yaş maya ve karbonat karıştırıldıktan sonra yavaş yavaş su ilave edilir. Hamur, 9–10 dakika boyunca yoğrularak sert ve homojen bir yapı elde edilir. 30 dakika mayalanmaya bırakılır. Dinlenen hamurdan yaklaşık 130 g’lık parçalar alınır ve fitil şeklinde (yaklaşık 40 cm) elle yuvarlanarak hazırlanır. Fitilin uçları birleştirilerek halka oluşturulur. Bu halkalara yörede “bukle” adı verilir ve yaklaşık 9–10 cm çapındadır.
Buklelerin yalnızca ön yüzü ıslatılmış susama batırılır ve tahta pasalara dizilir. Ardından iki elle döndürülerek 20 ± 2 cm çapında son şekli verilir. Simitler, tahta kürekle taş fırına sürülerek yaklaşık 300 °C’de 4–5 dakika boyunca pişirilir. Pişirme esnasında eşit dağılmış renk ve kıvam için ara ara çevrilir. Geleneksel olarak, tüketim sırasında tuz ve kimyon karışımına batırılır.
Coğrafi Sınır ve Üretim Bağlantısı
Antakya simidi, Hatay ilinde uzun geçmişe sahip olan bir üründür. Özellikle sabah saatlerinde, sokak satıcıları tarafından ayran eşliğinde satışa sunulmasıyla yörede özel bir tüketim biçimi gelişmiştir. Coğrafi sınır ile kurduğu güçlü kültürel bağ sayesinde ürünün tüm üretim aşamaları yalnızca Hatay ili sınırları içinde gerçekleştirilmektedir.
Denetim Mekanizması
Antakya simidinin üretimi, Hatay Valiliği koordinasyonunda oluşturulan üç kişilik uzman denetim mercii tarafından kontrol edilmektedir. Mercii, Hatay Valiliği ve Hatay İl Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez yapılmakla birlikte ihtiyaç hâlinde veya şikâyet üzerine her zaman gerçekleştirilebilir.
Denetim kriterleri şunlardır:
- Kullanılan bileşenlerin uygunluğu
- Üretim metodu ve şekil standartlarına uyum
- Coğrafi işaret logosu ve ibaresinin uygun şekilde kullanımı
Gerekli durumlarda kamu veya özel sektörden uzman kişiler görevlendirilebilir. Hatay Valiliği, tescil ettiren kurum olarak, ürünün yasal korunmasından da sorumludur.
