logologo
Ai badge logo

Bu madde yapay zeka desteği ile üretilmiştir.

Aroma

Kimya+1 Daha
fav gif
Kaydet
viki star outline

Aroma; bir ürünün tat ve koku bileşenlerinin birlikte algılanmasıyla oluşan duyusal bir özelliktir. Aroma, başlangıçta gıda olmak üzere kozmetik ve ilaç sanayisi gibi çeşitli sektörlerde faaliyet göstermektedir. Tat ve koku duyuları birlikte aromanın algılanmasına katkı sağlar. Aromanın birçok çeşidi vardır ve temelde gıda endüstrisinde tat ve koku verme amacıyla kullanılır. Hindistan cevizi, limon, çilek, elma gibi birçok ürünün aroması mevcuttur.

Aroma Maddelerinin Kaynakları

Aroma maddeleri, doğal veya sentetik kaynaklı olabilir.

  • Doğal aroma maddeleri; bitkisel, hayvansal, mikrobiyolojik, fiziksel veya enzimatik yöntemlerle elde edilir ve doğal kaynaklarla gıdalara tat ve koku verirler.
  • Sentetik aroma maddeleri, kimyasal olarak laboratuvar ortamında üretilir.

Her iki aroma türü, yasal düzenlemelere uygun olarak kullanılır.

Aroma Üretiminde Kullanılan Yöntemler

  • Distilasyon (Damıtma): Uçucu maddelerin ısı ile parçalanması işlemidir. Bitki içeriği buharlaştırılır ve buharlaştırılan yapılar daha sonra yoğunlaştırılarak aroma maddeleri elde edilir.
  • Ekstraksiyon: Aroma maddeleri, uygun çözücüler (su, etanol gibi) kullanılarak bitkilerden veya meyvelerden ayrılır.
  • Mikrobiyolojik Yöntemler (Fermantasyon): Özellikle gıda sektöründe aroma bileşenlerinin üretimi için kullanılır. Meyve, sebze ve diğer organik maddelerde bulunan şekerler, mikroorganizmalar tarafından fermente edilir ve bu işlemde çeşitli aromatik modeller ve alkol gibi yan ürünler açığa çıkar. 
  • Enzimatik Yöntemler: Enzimler, aroma ürünlerinin sentezini hızlandıran biyokatalizörlerdir. Bu yöntem, özellikle meyve ve bitki köklerine dair uygulamalarda kullanılır. Enzimler, aroma öncüllerini daha küçük maddelere dönüştürerek tat ve kokuyu serbest bırakır.

Kullanım Alanları

  • Gıda Endüstrisi: Aroma maddeleri en çok gıda sektöründe kullanılmaktadır. Tat ve koku özelliklerini artırmak amacıyla; şekerlemeler, süt ürünleri, et ürünleri, unlu mamullerde ve hazır çorbalarda doğal aroma çeşitlerine genellikle yer verilir.
  • Kozmetik ve Kişisel Bakım Endüstrisi: Bitkisel kökenli aromatik ürünler parfüm, krem, şampuan ve losyon gibi ürünlerde yaygın olarak kullanılır. Bu ürünlerde aroma, hem hoş koku hem de marka kişiliği açısından önem taşır.
  • İlaç Endüstrisi: Doğal aromalar özellikle şuruplar olmak üzere birçok ilaçta hoş olmayan tatları maskelemek için kullanılır.
  • Temizlik ve Ev Ürünleri: Deterjanlar, sabunlar, hava temizleyiciler ve oda kokularında da doğal aromalar tercih edilir.

Aroma Vericiler

Doğal aroma maddeleri, bitkisel, hayvansal ya da mikrobiyal kaynaklardan fiziksel, enzimatik veya mikrobiyolojik yöntemlerle elde edilen ve gıdalara tat ile koku kazandıran maddelerdir. Türkiye'de aroma maddelerinin üretimi ve kullanımı, Türk Gıda Kodeksi çerçevesinde yasal düzenlemelere tabidir.


Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Gıda Bileşenleri Yönetmeliği’ne【1】  göre, aroma maddeleri; doğal, doğala özdeş ve yapay aroma olarak üç ana gruba ayrılır. Yönetmelik, aromaların kaynaklarını, elde edilme yöntemlerini, kullanım sınırlarını ve etiketleme kurallarını açıkça tanımlar. Bu düzenlemeler, tüketici sağlığının korunmasını, haksız rekabetin önlenmesini ve gıda güvenliğinin sağlanmasını amaçlamaktadır.


Doğal aroma ifadesi, yalnızca aroma maddesinin tamamı doğal kaynaklardan elde edilmişse kullanılabilir. Etiketlemede, aromanın doğasına uygun şekilde bilgilendirme yapılması zorunludur. Ayrıca, aroma maddelerinin üretimi ve ithalatı da Türk Gıda Kodeksi'ne uygunluk açısından denetime tabidir.

Kaynakça

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı.Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 29 Aralık 2011, sayı 28157 (3. Mükerrer). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111229M3-2.htm. Son Erişim: 10 Mayıs 2025.

ScienceDirect. “Aroma.” ScienceDirect Topics: Medicine and Dentistry . Son Erişim: 10 Mayıs 2025. https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/aroma

Kıvanç, Merih. “Doğal Aroma Maddeleri Üretimine Biyoteknolojik Yaklaşım."  Dergipark. Son Erişim: 10 Mayıs 2025. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/78369

Akgül, Atilla. "Gıda Aroması: Doğal Ne Kadar Doğaldır?” Dergipark, 2008. Son Erişim: 10 Mayıs 2025. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/77934

Dipnot

[1]

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı.Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 29 Aralık 2011, sayı 28157 (3. Mükerrer). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111229M3-2.htm.

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme

Yazar Bilgileri

Avatar
Ana YazarZeynep Ahmetbeyoğlu10 Mayıs 2025 13:37
KÜRE'ye Sor