Aşkın Sonu (Orijinal adı: The End of the Affair), İngiliz yazar Graham Greene tarafından yazılmış bir romandır. İlk basımı 1951 yılında Londra'da Heinemann yayınevi tarafından yapılan eser, Greene'in yoğunlukla Katolik temaları işlediği romanlarından biridir.
Roman, İkinci Dünya Savaşı sırasında ve hemen sonrasında Londra'da (özellikle Blitz dönemi) geçer. Yazarın kendi yaşamından otobiyografik izler taşıyan eser, romancı Maurice Bendrix'in evli bir kadın olan Sarah Miles ile yaşadığı yasak ilişkiyi ve bu ilişkinin ani bitişinin ardındaki felsefi ve dini sorgulamaları merkezine alır.
Eserin Konusu
Roman, ana karakter ve anlatıcı olan romancı Maurice Bendrix'in bakış açısından aktarılır. Bendrix, 1946 yılında, eski sevgilisi Sarah Miles'ın kocası Henry Miles ile tesadüfen karşılaşır. Henry, karısının kendisini aldattığından şüphelendiğini dile getirir. Bendrix, Sarah'nın iki yıl önce kendisini hiçbir açıklama yapmadan aniden terk etmesinin nedenini hâlâ saplantılı bir şekilde merak etmektedir ve kıskançlıkla olayı araştırmaya başlar.
Anlatı, geriye dönüşlerle (flashback) Bendrix ve Sarah'nın 1944'teki ilişkilerinin zirve noktasını gösterir. Bir hava saldırısı sırasında Bendrix'in evine bomba düşer ve Bendrix bilincini kaybeder. Sarah, Bendrix'in öldüğünü düşünerek, eğer sevdiği adam hayata dönerse onu terk edeceğine ve Tanrı'ya inanacağına dair bir yemin eder. Bendrix'in kendine gelmesi üzerine Sarah, bu yemine sadık kalarak ilişkiyi bitirir. Roman, ateist olan Bendrix'in, Sarah'nın günlüğünü ele geçirmesiyle bu yemini öğrenmesini ve kendisini terk eden "rakibinin" bir insan değil, Tanrı olduğunu fark etmesiyle yaşadığı manevi çatışmayı inceler.
Karakterler
- Maurice Bendrix: Romanın anlatıcısıdır. Saplantılı, kıskanç ve ateist bir yazardır. Olayları kendi hafızası ve yorumları üzerinden aktarır. Roman, Bendrix'in Sarah'ya duyduğu sevgi-nefret ikileminden, Tanrı'ya duyduğu "ilahi kıskançlığa" evrilen manevi yolculuğunu takip eder.
- Sarah Miles: Henry Miles'ın eşi ve Bendrix'in sevgilisidir. Başlangıçta tutkulu ve özgür ruhlu bir karakterken, Bendrix'in hayatı için ettiği yeminin ardından kendini dine adar. Roman içinde zamanla bir "azize" figürüne dönüşür ve etrafında mucizevi olaylar gerçekleşmeye başlar.
- Henry Miles: Sarah'nın kocası olan üst düzey bir memurdur. Sadık, sevecen ancak sıkıcı ve duygusal olarak mesafeli bir karakter olarak tasvir edilir.
Temalar
- Din, İnanç ve Katolisizm: Roman, Greene'in Katolik inancının merkezinde yer alan temaları (günah, kefaret, mucize, azizlik) sorgular. Ateist olan Bendrix'in, Sarah'nın inancıyla ve Tanrı'nın varlığıyla mücadelesi, metnin ana felsefi çatışmasını oluşturur.
- Aşk ve Nefret: Eser, sevgi ve nefretin birleşik doğasını inceler. Bendrix'in anlatımı, Sarah'ya duyduğu saplantılı aşkın aslında yoğun bir kıskançlık ve nefretle iç içe geçtiğini göstermeyi amaçlar.
- İlahi Müdahale ve Mucizeler: Hikâye, Sarah'nın yeminiyle başlayan ve onun etrafında gerçekleşen mucizevi olayları (veya mucize olarak yorumlanan olayları) ele alır. Roman, Bendrix'in ateist bakış açısıyla Tanrı'nın "kıskançlığı" arasındaki çatışmayı işler.
- Hafıza ve Anlatı: Roman, Bendrix'in anılarını geriye dönüşlerle aktardığı, doğrusal olmayan bir yapıya sahiptir. Anlatıcının (Bendrix) güvenilmezliği ve olayları kendi kıskançlığı üzerinden filtrelemesi, eserin yapısal bir temasıdır.


