Aviyonik Mühendisliği, hava taşıtları (uçaklar, helikopterler, insansız hava araçları) ve uzay araçlarında kullanılan elektronik sistemlerin tasarımı, geliştirilmesi, entegrasyonu, testi ve bakımını konu alan disiplinlerarası bir mühendislik dalıdır. "Aviyonik" terimi, havacılık ("aviation") ve elektronik ("electronics") kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur.

Bu mühendislik alanı, bir hava veya uzay aracının operasyonu için kritik öneme sahip çok çeşitli elektronik sistemleri kapsar.

Başlıca aviyonik sistemler ve ilgili çalışma alanları

• Haberleşme Sistemleri: Hava araçları ile yer istasyonları, diğer hava araçları veya uydular arasındaki sesli ve veri iletişimini sağlayan sistemlerdir. VHF, HF, uydu iletişimi ve veri bağlantıları bu kapsamdadır.
• Navigasyon Sistemleri: Hava aracının konumunu, hızını, yönünü ve irtifasını belirlemek için kullanılan sistemlerdir. Küresel Konumlandırma Sistemleri (GPS), Ataletsel Seyrüsefer Sistemleri (INS), radar tabanlı navigasyon sistemleri ve seyrüsefer veri tabanları bu alana girer.
• Uçuş Kontrol Sistemleri: Pilot girdilerini veya otomatik pilot komutlarını alarak hava aracının uçuş yüzeylerini (kanatçıklar, dümen, elevatörler) kontrol eden sistemlerdir. Geleneksel mekanik sistemlerden dijital fly-by-wire sistemlerine kadar çeşitlilik gösterirler.
• Gözetim Sistemleri: Hava aracının çevresini izlemek, diğer hava araçlarını tespit etmek ve hava trafik kontrolüne bilgi sağlamak için kullanılan sistemlerdir. Radar, Transponderlar (Mode S, ADS-B) ve çarpışma önleme sistemleri (TCAS) bu kategoriye dahildir.
• Gösterge ve Bilgi Sistemleri: Uçuş ekibine hava aracının durumu, performansı, seyrüsefer bilgileri ve çevresel veriler hakkında bilgi sunan sistemlerdir. Kokpit ekranları (cam kokpit), uçuş yönetim sistemleri (FMS) ve acil durum uyarı sistemleri bu kapsamda yer alır.
• Görev Sistemleri: Askeri hava araçlarında hedefleme, elektronik harp, keşif ve silah sistemleri gibi görevlere özgü elektronik sistemlerdir.
• Güç Dağıtım Sistemleri: Aviyonik sistemler için gerekli elektriksel gücün yönetimi ve dağıtımını sağlayan sistemlerdir.

Aviyonik Mühendisliğinin Önemi

Aviyonik Mühendisliği, Elektrik Mühendisliği, Elektronik Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği ve Kontrol Mühendisliği gibi farklı mühendislik disiplinlerinin bilgi ve tekniklerini bir araya getirir. Güvenilirlik, emniyet ve performans, aviyonik sistemlerin tasarımında en üst düzeyde önem taşır, zira bu sistemlerin arızalanması ciddi sonuçlara yol açabilir. Modern hava araçlarının artan karmaşıklığı ve otomasyon seviyesi, aviyonik mühendisliğinin rolünü giderek daha kritik hale getirmiştir.