logologo
ÂYİNHAN
(آيين خوان)
fav gif
Kaydet
viki star outline
Avatar
Ana YazarCİNUÇEN TANRIKORUR20 Kasım 2024 07:48
Mevlevî âyininin icrası sırasında âyîn-i şerif okuyanlara verilen ad.
badge borderhover badge border
avatar
İslam Ansiklopedisi Kategorisi
Kurulları tarafından
onaylanmıştır.

ÂYİNHAN

Board Main İcon

“Âyin okuyan” mânasında Farsça bir kelimedir. Mevleviyye tarikatının toplu zikri olan semâ sırasında âyîn-i şerif okuyanların her biri bu adla anılmaktadır. Âyinhanlar, semâhânenin nisbeten yüksekçe bir yeri olan ve mutrip (veya mutriphâne) denilen yerde sazlarla beraber oturur ve âyin okurlar. Buna “mutribe çıkmak” da denir. Mevlevîlik dışındaki diğer tarikatlarda “zâkir”, Arabistan’daki tekkelerde “münşid” adını alan âyinhanlara Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî zamanında “gûyende” veya “kavvâl” denirdi. Semâ esnasında okunacak eserler, önce kudümzenbaşının idaresinde kudüm ve halîlenin de iştirakiyle âyinhanlar tarafından meşkedilir, iyice öğrenildikten sonra mukabele günü adı da verilen âyin günlerinde son olarak semâdan evvel neyzenlerin de katılmasıyla genel prova mahiyetinde tekrar edilirdi.

Kaynakça

Eflâkî, Menâkıbü’l-ʿârifîn (nşr. Tahsin Yazıcı), Ankara 1976-80, I, 99, 173, 175, 182, 222; II, 588, 593, 794, 823.

, I, 125.

, III, 85, 101-102.

Abdülbâki Gölpınarlı, Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik, İstanbul 1983, s. 370, 464.

Halil Can, “Mevlevî Âyini”, Hz. Mevlânâ ve Mevlevî Âyinleri: 1, İstanbul 1969, s. 21, 25.

Efdalüddin, “Âyin-i Şerif”, , I, 675.

https://islamansiklopedisi.org.tr/ayinhan

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme
KÜRE'ye Sor