Bafra Nokulu, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Samsun ilinin Bafra ilçesine özgü, şerbetsiz ve mayalı hamurdan yapılan geleneksel bir tatlı çörek türüdür. Özellikle dini bayramlarda, düğünlerde ve özel günlerde ikram edilen bu lezzet, hem kültürel hem de coğrafi olarak yöreyle özdeşleşmiştir. Şekil itibariyle rulo yapılarak kesilen ve fırınlandıktan sonra sunulan bu ürün, içerdiği malzeme ve üretim tekniği açısından ayırt edici özellikler taşır.

^{Bafra Nokulu ( Kültür Portalı )}

Köken ve Kültürel Değer

Bafra Nokulu, Bafra’nın çok kültürlü toplumsal yapısının mutfağa yansımasıdır. Türk, Rum ve Çerkes kültürlerinin izlerini taşıyan bu tatlı çörek, yöre halkı tarafından nesilden nesile aktarılan bir tarif olarak günümüze ulaşmıştır. Bayramlarda komşulara ikram edilmesi, hac dönüşlerinde hediye edilmesi gibi geleneklerle sosyokültürel yaşamda özel bir yer edinmiştir. Aynı zamanda, Bafra Zembili adı verilen yerel bir sepet türünde sunulmasıyla yöresel sunum geleneğini de yaşatır.

Ayırt Edici Özellikler

Bafra Nokulu’nu diğer benzer tatlı çöreklerden ayıran başlıca özellikler şunlardır:

• Hamurunda yumurta ve kabartma tozu kullanılmaz.
• Hamura sirke katılması, nokulun piştikten sonra gevrek bir doku kazanmasını sağlar.
• İç harcında iri dövülmüş ceviz, kuru sarı üzüm ve toz şeker bulunur.
• Tatlı ve baharatlı aromalar barındıran bu iç harç, hamura rulo şeklinde sarılarak yaklaşık 10 cm aralıklarla kesilir ve fırında pişirilir.
• Yufkaların üzerine yumurta sarısı, sıvı yağ ve şeker karışımı sürülerek nar gibi kızarması sağlanır.
• Ürün şerbetsizdir, bu özelliğiyle birçok tatlıdan ayrılır.

Üretim Süreci

10 kişilik (yaklaşık 30 parçalık) Bafra Nokulu üretimi için temel malzemeler şunlardır:

• Hamur için: Un, yoğurt, sıvı yağ, maya, sirke, tuz, su ve az miktarda şeker.
• İç harç için: 1 kg iri dövülmüş ceviz, 250 g şeker, 525 g kuru sarı üzüm.
• Yağlama için: Sıvı yağ ve tereyağı karışımı.
• Üzeri için: 3 yumurta sarısı, sıvı yağ ve az miktarda şeker.

Yoğrulan hamur dinlendirildikten sonra oklava ile ince yufkalar açılır. Her bir yufkaya yağ karışımı sürülür ve iç harç serpilir. Yufkalar rulo haline getirilip kesildikten sonra üstlerine yumurta ve yağ karışımı sürülür ve 180°C’de önceden ısıtılmış fırında kızarana kadar pişirilir. Soğutulduktan sonra genellikle yöreye özgü Bafra Zembili içinde sunulur.

Bafra Zembili ile Sunum

Bafra Zembili; Kızılırmak Deltası’nda yetişen “kındıra otu” ve mısır somağından yapılan, geleneksel örgü sepet biçimindeki bir servis aracıdır. Nokulun bu sepet içinde sunulması, yemeğin kültürel bağlamını güçlendiren geleneksel bir uygulamadır.

Coğrafi İşaret ve Denetim

Bafra Nokulu, 06 Kasım 2017 tarihinde mahreç işareti ile Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiştir (Tescil No: 227). Tescil ettiren kurum Samsun Büyükşehir Belediyesi’dir. Ürünün üretimi ve coğrafi işaretin kullanımına ilişkin denetim faaliyetleri, Samsun Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda; Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Bafra Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü ve Bafra Ticaret ve Sanayi Odası temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından yürütülmektedir.

Ekonomik ve Sosyokültürel Önemi

Bafra Nokulu, hem evsel üretim hem de yerel pastane ve fırınlar aracılığıyla üretilmektedir. Yöresel ürün pazarlarında ve gastronomi festivallerinde sergilenen bu tatlı çörek, Bafra’nın yerel ekonomisine katkı sunmaktadır. Ayrıca memleketten götürülen hediye ve ikramlık bir yiyecek olarak gurbetçiler arasında da kültürel bir bağ kurar.