Baksı Müzesi, Bayburt’un Bayraktar köyünde, Çoruh Vadisi'ne bakan bir tepe üzerinde yer alan, çağdaş sanatla geleneksel sanatları bir arada sunan bir kültür kompleksidir. 45 kilometre mesafedeki bu müze, doğayla iç içe bir konumda olması ve sunduğu sanatsal içerik ile hem bölgeye hem de ülke kültürüne katkılar sağlamaktadır. 2010 yılında sanatseverlere kapılarını açan müze, sadece bir sanat galerisi olmanın ötesinde, eğitim, sosyal projeler ve çevre bilinci gibi alanlarda da adımlar atmaktadır.
Bayburt Baksı Müzesi (Kaynak: Turkish Museums)
Kuruluş ve Hüsamettin Koçan’ın Vizyonu
Baksı Müzesi, Bayburt doğumlu sanatçı ve akademisyen Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’ın uzun yıllar süren hayalinin bir ürünü olarak doğmuştur. Koçan, çocukluğunda ailesinin göç etmesi nedeniyle köyünden ayrılmak zorunda kalan bir birey olarak, köyüne geri dönmeyi ve bölgedeki insanlara sanatı, kültürü ve eğitimi sunmayı arzulamıştır. Müze fikri ilk olarak 2000'li yıllarda Koçan’ın zihninde şekillenmeye başlamış, 2005 yılında ise Baksı Kültür Sanat Vakfı kurularak projeye adım atılmıştır. Koçan, bu projeyi devlet desteği almadan, kişisel birikimiyle finanse ederek hayata geçirmiştir. Müze, Bayburt’a kültürel katkı sağlamak amacıyla inşa edilmiştir ve bölgedeki sanatsal potansiyeli ortaya koyma amacını taşır. Bu bağlamda, Koçan'ın müzeyi kurarken öncelikli hedefi, geleneksel Türk sanatları ile çağdaş sanatları birleştiren bir merkez oluşmasıdır.
Prof. Dr. Hüsamettin Koçan (Kaynak: 10 Haber)
Mimari Tasarım ve Doğayla Uyum
Baksı Müzesi’nin tasarımı, bulunduğu coğrafyanın fiziksel ve kültürel özelliklerini göz önünde bulundurarak yapılmıştır. Çoruh Vadisi’nin yüksek kesimlerinde yer alan müze, bölgenin doğal yapısıyla uyumlu olarak tasarlanmıştır. Müze, çelik ve beton kullanılarak inşa edilmiştir ve geleneksel yerel taşlardan yapılmış ek binalarla çevrelenmiştir. Bu yapılar, yerel mimariyle uyumlu bir şekilde konumlandırılmış ve doğa ile bütünleşmiştir. Müzenin çatısı, bölgedeki yoğun kar yağışlarını göz önünde bulundurularak özel olarak tasarlanmış, dışbükey eğrisel hatlarla kardan arınmayı kolaylaştıran bir yapı formu kullanılmıştır. Bu tasarım, sadece estetik bir unsur değil, aynı zamanda çevresel koşullara duyarlı bir çözüm sunar. Müze, çevresindeki doğa ile uyumlu bir şekilde varlık gösterirken, modern sanatın sergilendiği bir alan olarak da kendini farklılaştırır.
Bayburt Baksı Müzesi (Kaynak: Turkish Museums)
Eğitim ve Sosyal Katkılar
Baksı Müzesi, sadece bir sanat galerisi değil, aynı zamanda eğitim ve kültürel etkileşim alanıdır. Müze, atölyeler, seminerler, konserler ve söyleşiler gibi etkinliklerle bölgedeki insanlara eğitim fırsatları sunmaktadır. Müzede düzenlenen halk sanatları atölyeleri, geleneksel el sanatlarının yaşatılmasına yardımcı olmakta ve yerel kadınların bu alanda eğitim alarak istihdam yaratmalarına imkan tanımaktadır. Ayrıca, müze, bölgedeki çocuklar için sanat ve kültürle tanışma fırsatları sunmakta, yaz tatillerinde sanatla iç içe bir eğitim süreci gerçekleştirmektedir. Baksı Müzesi, bu yönüyle yerel halkın kültürel kalkınmasına katkıda bulunurken, aynı zamanda göçün önüne geçmeyi hedeflemektedir. Yeni iş kolları yaratmayı amaçlayan müze, bölgedeki ekonomik canlılığı artırmayı planlamaktadır.
Bayburt Baksı Müzesi (Kaynak: Turkish Museums)
Çevresel Farkındalık ve Projeler
Baksı Müzesi, çevre bilincini artırmayı amaçlayan projelere de imza atmaktadır. 2022 yılında başlatılan "Çoruh Nehri'ni Sanatla Yıkamak Projesi", müzenin çevreye duyduğu sorumluluğu ve toplumsal farkındalığı yansıtan bir girişimdir. Bu proje, öğrencilerle birlikte Çoruh Nehri’nin kenarlarında çöp toplayarak çevre kirliliğine dikkat çekmeyi hedeflemiştir. Toplanan çöpler, sanat eserlerine dönüştürülmüştür. Bu proje, doğanın korunması gerektiği bilincini çocuklar ve gençler arasında kökleştirmeyi amaçlamakta ve gelecek nesillerin çevreye duyarlı bireyler olarak yetişmesine katkı sağlamaktadır.
Bayburt Baksı Müzesi (Kaynak: Turkish Museums)
Uluslararası Tanınma ve Ödüller
Baksı Müzesi, 2014 yılında Avrupa Konseyi Müze Ödülü'ne layık görülerek uluslararası alanda bir tanınma elde etmiştir. Bu ödül, müzenin sanat dünyasında hak ettiği yeri bulmasına yardımcı olmuş ve ziyaretçi sayısının artmasına olanak sağlamıştır. 2019 yılında 30 bine yakın ziyaretçiyi ağırlayan müze, hem yerel hem de uluslararası kültür turlarının rotasında önemli bir durak haline gelmiştir. Avrupa Konseyi Müze Ödülü, Baksı Müzesi’nin özgünlüğünü ve sanatsal katkılarını uluslararası bir platformda onaylamış ve müzeyi dünyada tanınan bir kültür merkezi yapmıştır.
