Balıkesir Gönen pirinci, Türkiye'nin Balıkesir ili Gönen ilçesi sınırları içinde üretilen, 6 Mayıs 2025 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti ile tescillenmiş coğrafi işaretli pirinç çeşididir. Oryza sativa L. türüne ait çeltiğin kavuzları soyulduktan sonra değirmenleme işlemleri uygulanarak elde edilir. Ürün, Gönen Ovasına özgü iklim ve toprak özellikleri ile uzun taneli, camsı ve mat görünümlü nitelikler gösterir.
Ayırt Edici Özellikleri
Balıkesir Gönen pirinci üretiminde Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne kayıtlı Gönen tohumu kullanılır. Bu tohumlar yalnızca coğrafi sınırdaki yetkili firmalar tarafından sağlanır. Gönen Ovası'nda Temmuz ayında 512,8 cal/cm², Ağustos ayında 447,5 cal/cm² olan güneşlenme, pirincin danelerinde kuru madde birikimini artırır.
Fiziksel ve kimyasal özellikleri:
- Tane uzunluğu: 6,80-7,05 mm
- Uzunluk/genişlik oranı: 2 ≤ - ≥3
- Bin tane ağırlığı: 28,80-30,98 g
- Jelatinleşme sıcaklığı: 51,99-61,20°C
- Hektolitre ağırlığı: 82,20-86,80 kg/hl
- Protein: 7,00-7,30 g/100 g
- Nem: 9,38-14,51 g/100 g
Ürün beyaz taneli olup tebeşirimsi bölge içermez. Uzun taneli pirinç (tip A) grubunda yer alır ve 120-125 günde olgunlaşır.
Üretim Metodu
Balıkesir Gönen pirinci üretim süreci aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- Toprak hazırlığı: 15-30 Eylül tarihleri arasında yapılır.
- Tohum çimlendirme: 1-20 Nisan arasında, su içinde bekletilerek gerçekleştirilir.
- Ekim: 30 Nisan-15 Mayıs tarihleri arasında tava usulüyle yapılır.
- Sulama: Kesik sulama yöntemi uygulanır.
- Gübreleme: Kardeşlenme döneminde azotlu gübreler kullanılır.
- Yabancı ot ve zararlılarla mücadele: Kültürel, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle gerçekleştirilir.
- Hasat: 1 Eylül-15 Ekim tarihleri arasında biçerdöver ve orak kullanılarak yapılır.
Hasat sonrası işlemler:
- Temizleme, yıkama, kurutma,
- Kabuk soyma, parlatma,
- Sınıflandırma, ambalajlama ve depolama işlemleri tamamlanır.
Ambalajlama işlemi %12-14 nem oranında yapılır. Polietilen torbalar veya karton kutular kullanılır. Ürün, 20-25°C sıcaklıkta, kuru ve hijyenik koşullarda depolanır.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken İşlemler
Balıkesir Gönen pirincinin üretim, işleme ve ambalajlama süreçlerinin tamamı Gönen ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilir.
Denetim
Denetimler Gönen Ziraat Odası koordinasyonunda; Gönen Borsası, Gönen Çeltik Üreticileri Birliği ve Gönen İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan dört kişilik denetim mercii tarafından yılda en az bir defa gerçekleştirilir. Denetimler şu hususları kapsar:
- Fiziko-kimyasal özelliklerin uygunluğu,
- Üretim metoduna uygunluk,
- Hasat ve ambalajlama koşullarının uygunluğu,
- Mahreç işareti ve logo kullanımının uygunluğu.
