Balıkesir Kaymaklısı, Balıkesir ilinin Altıeylül ve Karesi ilçelerine özgü, manda sütünden elde edilen kaymağın ince yufkalar arasında kullanılarak hazırlanan geleneksel bir tatlıdır. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından 23 Mart 2022 tarihinde yapılan başvuru sonucunda, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 24 Kasım 2022 tarihinde Mahreç İşareti (Tescil No: 1264) olarak tescillenmiştir .
Coğrafi İşaret Süreci ve Kullanım Koşulları
- Başvuru Tarihi / No: 23 Mart 2022 / C2022/000108
- Tescil Tarihi / No: 24 Kasım 2022 / 1264 (Mahreç İşareti)
- Tescili Yapan: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi
- Coğrafi Sınır: Balıkesir ili içindeki Altıeylül ve Karesi ilçeleri sınırları içerisinde üretim yapılmalıdır
- Kullanım Şartı: “Balıkesir Kaymaklısı” adı ve mahreç işareti ürün veya ambalaj üzerinde yer almalı; ambalaj bulunmadığında işletmede görünür şekilde sergilenmelidir.
- Denetim: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi koordinasyonuyla Balıkesir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, manda yetiştiriciliği birlikleri ve ilgili esnaf odalarından oluşan en az dört kişilik komisyon tarafından yılda en az bir kez denetim yapılmaktadır .
Teknik Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
- Ürün Grubu: Tatlı / Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri
- Temel İçerikler: Buğday unu, yumurta, buğday nişastası, ayçiçek yağı, kaymağı ayrılmış manda sütü ile hazırlanan ince kuru yufkaların tereyağında veya margarinle kızartılması; orta kısmına manda kaymağı yerleştirilmesi; soğuk şerbetle tatlandırılması
- Ayırt Edici Özellik: Manda kaymağı yüksek yağ içeriği sayesinde tatlının kremsi doku ve yoğun aromasını oluşturur. Yufkaların hazırlanması ve pişirilmesi ustalık gerektirir; coğrafi sınırla ün bağı kurulmuş bir gelenek söz konusudur .
Üretim Metodu
- Yufka Hazırlığı: 30–35 cm çapında, 5 mm kalınlığında ve toplam 10 adet olacak şekilde; 0,3 kg buğday unu, 1 yumurta, 10 g nişasta, 33 ml yağ, 330 ml manda sütten hazırlanır. Hamur yoğrulur, dinlendirilir, sacda tek yüzlü veya çift yüzlü şekilde pişirilerek kuru yufkalar elde edilir .
- Şerbet Hazırlığı: Yaklaşık 150 °C’de şeker ve su (2 l su, 3 kg şeker), limon suyu ilavesiyle kaynatılır, soğumaya bırakılır .
- Montaj: Tepsiye margarin veya tereyağı eritilir; yufkalar katmanlanarak yerleştirilir. Orta katmandaki kaymak eklenir ve üzerine soğuk şerbet dökülür. Tatlı en az bir saat dinlendirilir; servis için kare dilimler halinde sunulur .
Bölgesel Kimlik ve Kültürel Değer
Balıkesir Kaymaklısı, Balıkesir mutfağının geleneksel tatlıları arasında yer alır ve özellikli üretim süreci nedeniyle coğrafi işaretle koruma altındadır. Yöreyle özdeşleşmiş bu tatlı, yerel gastronomi kültüründe önemli konuma sahiptir.
