Bamya çorbası, Orta Anadolu mutfağında olan geleneksel bir yemektir. Özellikle Konya ve Kayseri gibi şehirlerde farklı tariflerle hazırlanan bu çorba, genellikle kurutulmuş çiçek bamya ve et kullanılarak yapılır. Konya’da klasik menülerde ara yemeği olarak sunulan bamya çorbası, ekşi tadıyla tatlıdan sonra verilerek ikinci tertip yemekler için iştah açıcı bir rol oynar. Düğün ve davet yemeklerinde pilav ile birlikte “kara yemek” geleneğinin bir parçasıdır. Kayseri’de ise kuru bamya çorbası, kendine özgü bir lezzet ve hazırlık yöntemiyle öne çıkar. Aşağıda, her iki şehirden gelen tarifler esas alınarak bamya çorbasının özellikleri ve hazırlanışı detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Bamya Çorbası (Konya Valiliği)
Konya Usulü Bamya Çorbası
Konya’da bamya çorbası, kurutulmuş çiçek bamyalar ve kuşbaşı koyun etiyle hazırlanır. Ekşi lezzetiyle bilinen bu çorba, ortalama 1 saatlik bir pişirme süresine sahiptir ve 4 kişiden fazla için uygundur.
Malzemeler:
- 3 su bardağı su (bamyaları haşlamak için)
- Yarım su bardağı kuru çiçek bamya
- Yarım limon (dilimlenmiş)
- Yarım su bardağı kuyruk yağı (bamyaların büyüklüğünde doğranmış)
- 1 su bardağı koyun eti (bamyaların büyüklüğünde doğranmış)
- 1 yemek kaşığı sadeyağ (tereyağı)
- 2 soğan (çok ince kıyılmış)
- 1 yemek kaşığı domates salçası (mevsim yaz ise isteğe bağlı 3 kırmızı domates)
- 5 su bardağı et suyu veya su
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 2 çorba kaşığı limon suyu
Hazırlanışı:
- Kuru bamyaların tüylerinin dökülmesi için kalburda veya bez arasında yıkanır. Ardından, sünmesini önlemek için üç-dört limon dilimi eklenmiş 3 su bardağı suda yarı haşlanır ve ipleri çıkarılır.
- Bir tencereye koyun eti ve kuyruk yağı konularak kapağı kapatılır. Et, bıraktığı suyu çekene kadar arada bir karıştırılarak kavrulur.
- Sadeyağ ve ince kıyılmış soğanlar eklenir, soğanlar sararıncaya kadar kavrulmaya devam edilir.
- Domates salçası (veya yaz mevsiminde ince doğranmış 3 kırmızı domates) ilave edilip çevrilir.
- 5 su bardağı et suyu veya su eklenir, tencerenin kapağı örtülür ve etler pişene kadar yaklaşık 30 dakika kaynatılır. Bu sırada tuz atılır. Eğer su azalmışsa, 5 su bardağına tamamlanır.
- Haşlanmış bamyalar ve limon suyu (veya koruk suyu) tencereye eklenir. Kaynamaya başlayınca ateş çok hafif bir seviyeye alınır ve bamyalar yumuşayana kadar 20-30 dakika pişirilir.
- Çorba, sıcak olarak servis edilir.
Kayseri Usulü Kuru Bamya Çorbası
Kayseri’de bamya çorbası, kuzu eti ve sirke ile zenginleştirilmiş bir tarifle hazırlanır. Daha kısa bir pişirme süresiyle (yaklaşık 15-20 dakika) dikkat çeker ve kendine has baharat kullanımıyla lezzet kazanır.
Malzemeler:
- 200 g kuru bamya
- 250 g kuzu eti
- 1 adet kuru soğan
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 1 tatlı kaşığı biber salçası
- 2 adet limon
- 3 yemek kaşığı sirke
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- 1 çay kaşığı karabiber
- 1 çay kaşığı tuz
- Yeterince su
Hazırlanışı:
- Kuru bamyalar, 5 su bardağı su, sirke ve tuz ile 5-7 dakika haşlanır. Ardından soğuk suyla yıkanır.
- Yemeklik doğranmış kuru soğan, tereyağında pembeleşene kadar kavrulur.
- Ufak doğranmış kuzu etleri eklenerek kavurma işlemine devam edilir. Etler, soğanla birlikte 7-8 dakika daha kavrulur.
- Domates salçası, biber salçası, haşlanmış kuru bamyalar, limon suyu ve baharatlar (karabiber ve tuz) tencereye ilave edilir.
- Üzerine yeterince su eklenerek karışım 15-20 dakika kısık ateşte pişirilir.
- Çorba, sıcak olarak servis edilir.
Kültürel Önemi
Bamya çorbası, Orta Anadolu’nun yemek kültüründe hem besleyici hem de iştah açıcı bir yemek olarak değer görür. Konya’da düğün ve davetlerde “kara yemek” geleneğinin bir parçası olarak sunulan çorba, ekşi tadıyla tatlıların ardından yenilen yemeklere geçişi kolaylaştırır. Kayseri’de ise sirke ve biber salçası gibi yerel dokunuşlarla farklı bir karakter kazanır. Her iki tarifte de kuru bamyanın özenli hazırlanışı ve etle uyumu, çorbanın lezzetini belirleyen temel unsurlardır.
