Başarı hikayeleri, genellikle ilham kaynağı olur ve insanlar üzerinde derin bir etki bırakır. Ancak, bu hikayelere odaklanırken başarısız olanları göz ardı etme eğilimi, önemli bir yanılgıya yol açabilir: Başarının Büyüsü. Bu kavram, hayatta kalanların başarılarına odaklanarak çok büyük bir eksik değerlendirme yapılmasını ifade eder.
“Başarının Büyüsü”, başarısız olan çalışmaların analiz dışında bırakıldığı durumlarda ortaya çıkan bir mantık hatasıdır. Bu, yalnızca başarılı sonuçlara odaklanarak yanlış çıkarımlar yapmamıza neden olabilir. Örneğin, başarılı girişimcilerin hikayelerini dinlerken, aynı yolu izleyip başarısız olanları genellikle göz ardı ederiz. Bu yanılgı, eksik veriler nedeniyle yanlış ve önemli sonuçlara yol açabilir.
En erken örneği, Antik Yunan filozofu Diagoras’ın hikâyesinde görülür. Bir grup gemici, deniz kazalarından kurtulanların tanrılara şükranlarını sundukları tabloları Diagoras’a göstererek, tanrıların koruyuculuğunu kanıtlamaya çalışır. Diagoras ise şu yanıtı verir: “Peki ya boğulanların tabloları nerede?” Bu yanıt, sadece hayatta kalanların hikâyelerine odaklanmanın yanıltıcı olabileceğini ve başarısızlıkların da dikkate alınması gerektiğini vurgular.
Bu durum yalnızca tarihsel olaylarla sınırlı değildir. Günlük hayatımızda da sıkça karşımıza çıkar:
• Girişimcilik: Başarılı şirketlerin hikayelerine odaklanıp, başarısız olan binlercesini unutarak hatalı çıkarımlar yapabiliriz. Örneğin, Elon Musk’ın başarı hikayesine odaklanıp, aynı sektörde başarısız olanları göz ardı edip yanlış bir yol seçebiliriz.
• Kariyer Tavsiyeleri: “Başarı için şunları yaptım” diyen kişilerden ilham alırken, aynı yolları deneyip başarısız olanları dikkate almayabiliriz. Örneğin, bir kafe açmak isteyen kişi, Ünlü kahve zincirlerinin başarı hikayesini inceleyip, başarısız olan firmaları ve onların hatalarını göz ardı edebilir.
• Sağlık ve Fitness: Sosyal medyada sadece başarılı sonuçlarını paylaşanlara bakarak kendi başarımızı yetersiz hissedebiliriz.
Bu kavramdan kaçınmak için şu adımlar atılabilir:
1. Eksik Verilerin Farkına Varın: Sadece görünür olan başarıları değil, görünmeyen başarısızlıkları da dikkate alın.
2. Veri Analizi Yapın: Karar verirken tüm verileri göz önüne alın.
3. Başarısızlıkların Hikayelerini Araştırın: Başarısızlıkların nedenlerini anlamak, daha dengeli bir bakış açısı sağlar.
