Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşimlerinin İsrail’e ilhakını öngören yasa tasarısı, İsrail Parlamentosu’nun 22 Ekim 2025 tarihli oturumunda ön oylamada kabul edilen bir tasarıdır. Tasarı, işgal altındaki Filistin topraklarında yer alan Yahudi yerleşimlerinin İsrail yasalarına tabi kılınmasını öngörmekte ve bu yönüyle fiili bir ilhak düzenlemesi niteliği taşımaktadır.
İsrail ordusu, Batı Şeria'da Filistinli çiftçilerin zeytin hasadına engel oluyor, 23 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)
Tasarının Niteliği ve Meclis Oylaması
Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşimlerinin İsrail’e ilhakını öngören yasa tasarısı, 22 Ekim 2025 tarihinde İsrail Parlamentosu’nda yapılan ön oylamada kabul edilmiştir. Tasarı, işgal altındaki Filistin topraklarında yer alan bu yerleşimlerin İsrail yasalarına tabi kılınmasını öngörmüş ve bu yönüyle fiili bir ilhak girişimi olarak değerlendirilmiştir.
Oylama, 120 sandalyeli İsrail Parlamentosu’nda 25 “evet” ve 24 “hayır” oyuyla sonuçlanmıştır. Kabul edilen bu tasarının yürürlüğe girebilmesi için üç ayrı oylamadan daha geçmesi gerekmektedir. Aynı oturumda, Batı Şeria’daki Maale Adumim yerleşiminin İsrail’e ilhakını öngören ikinci bir yasa tasarısı da 32’ye karşı 9 oyla kabul edilmiştir. Oylama, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in İsrail ziyareti sırasında yapılmıştır.
Tasarının ön oylaması, İsrail’in 1967 yılından bu yana işgal altında tuttuğu Batı Şeria’da yer alan Filistin topraklarını kapsamakta ve bu toprakların statüsüne ilişkin uluslararası hukukta “işgal altındaki bölge” tanımına aykırı bir hukuki zemin oluşturmaktadır. Söz konusu girişim, İsrail kanunlarının Batı Şeria’da uygulanması anlamına gelmekte olup, bu durum uluslararası hukuk açısından ilhak niteliği taşımaktadır.
İsrail basınına göre yasa teklifinin sahibi Noam Partisi lideri Avi Maoz’dur. Maoz, tasarının “İsrail’in egemenliğini vurgulamak için uygun bir zaman” olduğunu belirtmiş, ancak Başbakan Binyamin Netanyahu, oylamanın mevcut diplomatik ortamda yapılmaması gerektiği yönünde uyarıda bulunmuştur. Netanyahu ve partisi Likud, oylamaya katılmamış veya çekimser kalmıştır.
Oylama sonrasında Netanyahu, ABD’nin sert tepkilerinin ardından koalisyon hükümetine Batı Şeria ilhak tasarısına dair “bir sonraki duyuruya kadar hiçbir adım atılmaması” talimatını vermiştir. Netanyahu’nun bu kararı, Washington yönetiminden gelen diplomatik uyarılar sonrasında alınmıştır.
Uluslararası Tepkiler
ABD Yönetiminin Tepkileri
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in işgal altındaki Batı Şeria’yı ilhak etmesi durumunda Washington yönetiminin desteğini çekeceğini açıklamıştır. Time dergisine verdiği röportajda Trump, “Bu olmayacak, bu olmayacak. Arap ülkelerine söz verdiğim için bu olmayacak. Bunu şimdi yapamazsınız. Böyle bir şey olursa İsrail, ABD'nin tüm desteğini kaybeder.” ifadelerini kullanmıştır. Trump ayrıca daha önce yaptığı bir konuşmada, “Batı Şeria konusunda endişelenmeyin, İsrail orada hiçbir şey yapmayacak.” demiştir.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, İsrail ziyareti sırasında yapılan ön oylamaya tepki göstermiştir. Kudüs’teki temaslarının ardından Tel Aviv’deki Ben Gurion Havalimanı’nda basın mensuplarına konuşan Vance, “Eğer bir siyasi şovsa, çok aptalca bir hamleydi. Ben bunu kişisel bir hakaret olarak da kabul ediyorum. Batı Şeria, İsrail tarafından ilhak edilmeyecek. Trump yönetiminin politikası, Batı Şeria, İsrail tarafından ilhak edilmeyecek. Bizim siyasetimiz bu yönde olmaya devam edecek. Eğer birileri sembolik oylama yapmak istiyorsa yapabilir ama bu durumdan memnun değiliz.” demiştir.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail Parlamentosu’ndaki oylamayı “barış sürecini tehdit eden bir gelişme” olarak nitelendirmiştir. Rubio, “Başkan'ın (Donald Trump) şu anda bunu desteklemeyeceğimizi açıkça belirttiğini düşünüyorum ve bunu, barış anlaşmasına olası bir tehdit olarak görüyoruz.” demiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nın Açıklaması
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, İsrail Meclisinin Batı Şeria’nın ilhakına yönelik attığı adımı “yok hükmünde” olarak nitelendirmiştir. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, İsrail Parlamentosu’nun kabul ettiği yasa tasarısının uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğu belirtilmiş, şu ifadeye yer verilmiştir: "İsrail meclisinin, işgal altındaki Batı Şeria'nın ilhakına yönelik attığı adım uluslararası hukuka aykırıdır ve yok hükmündedir. 1967 yılından bu yana İsrail'in işgali altında bulunan Doğu Kudüs dahil olmak üzere Batı Şeria Filistin toprağıdır. Batı Şeria'da İsrail'in hukuksuz oldubittilerine izin verilmemelidir. Türkiye, Filistin halkının vazgeçilmez haklarını savunmayı ve 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan, coğrafi bütünlüğe sahip, bağımsız ve egemen bir Filistin Devleti'nin hayata geçirilmesi yönündeki çabalara destek vermeyi sürdürecektir."
Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve 15 Ülkenin Ortak Bildirisi
Türkiye, Suudi Arabistan, Ürdün, Endonezya, Pakistan, Cibuti, Umman, Gambiya, Filistin, Katar, Kuveyt, Libya, Malezya, Mısır, Nijerya, Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı tarafından ortak bir yazılı açıklama yayımlanmıştır. Açıklamada, İsrail’in işgal altındaki Batı Şeria’da “İsrail egemenliğini” dayatan iki yasa tasarısını onaylaması kınanmıştır.
Ortak bildiride şu ifadeler yer almıştır: “İsrail Parlamentosu'nun, işgal altındaki Batı Şeria'da ve İsrail'in yasa dışı sömürgeci yerleşimlerinde sözde 'İsrail egemenliği' dayatmayı amaçlayan iki yasa tasarısını onaylamasını, uluslararası hukukun ve özellikle 1967 yılından bu yana Doğu Kudüs dahil işgal altındaki Filistin topraklarının demografik yapısını, karakterini ve statüsünü değiştirmeyi amaçlayan tüm İsrail uygulamalarını kınayan 2334 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının, ayrıca İsrail'in Filistin topraklarındaki işgalinin yasa dışılığını ve Batı Şeria'da yerleşim inşası ile ilhak tedbirlerinin geçersizliğini teyit eden Uluslararası Adalet Divanı'nın istişari görüşünün açık bir ihlali olarak en güçlü şekilde kınamaktadır. Taraflar, İsrail'in işgal altındaki Filistin toprakları üzerinde hiçbir egemenliği bulunmadığını bir kez daha teyit etmektedir.”
Açıklamada ayrıca, Uluslararası Adalet Divanı’nın “İşgal Altındaki Filistin Topraklarında ve Bununla Bağlantılı İsrail'in Yükümlülükleri” başlıklı istişari görüşüne atıf yapılmış ve şu tespit vurgulanmıştır: “Divan, bu istişari görüşüyle, İsrail'in uluslararası insancıl hukuk uyarınca, Gazze dahil işgal altındaki Filistin topraklarında yaşayan halkın günlük yaşam için gerekli temel ihtiyaçlarını temin etme, ayrıca Birleşmiş Milletler ve kuruluşları aracılığıyla yürütülen yardım faaliyetleri dahil her türlü imkanı seferber ederek, izin verme ve kolaylık sağlama yükümlülüğünü teyit etmiştir.”
Aynı bildiride, İsrail’in tek taraflı uygulamalarına son vermesi gerektiği belirtilmiş ve “uluslararası toplumun hukuki ve ahlaki sorumluluklarını üstlenmeye çağrıldığı” ifade edilmiştir. Ayrıca, Filistin halkının 4 Haziran 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız ve egemen devletini kurma yönündeki meşru hakkının desteklenmesinin “bölgede adil ve kapsamlı bir barışın sağlanmasının tek yolu” olduğu belirtilmiştir.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin Açıklaması
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığı, İsrail Parlamentosu’nda Batı Şeria’nın ve Maale Adumim yerleşiminin ilhakına yönelik iki yasa tasarısının ön oylamada kabul edilmesini “tehlikeli bir tırmanış” olarak nitelendirmiştir. Açıklamada şu ifadelere yer verilmiştir: “Bu adım, tehlikeli bir tırmanış ve uluslararası hukukun açık bir ihlali olup, bölgede adil ve kapsamlı bir barışın sağlanmasına yönelik çabaları baltalamaktadır.”
Bakanlık, Birleşik Arap Emirlikleri’nin “işgal altındaki Filistin topraklarının yasal ve tarihî statüsünü değiştirmeye yönelik tüm tek taraflı adımları kategorik olarak reddettiğini” vurgulamıştır. Ayrıca şu uyarıda bulunulmuştur: “Batı Şeria'yı ilhak etmeye yönelik her türlü girişim, iki devletli çözümün temellerini zayıflatacağı için kategorik olarak reddedilecektir.”
Açıklamada, uluslararası toplumun “yasal ve siyasi sorumluluklarını üstlenerek bölgesel güvenlik ve istikrarı sağlamak üzere gerekli tedbirleri alması” çağrısında bulunulmuştur.
Diğer Ülkelerin ve Kuruluşların Tepkileri
Katar Dışişleri Bakanlığı, İsrail Parlamentosu’nun Batı Şeria’nın ilhakına ilişkin oylamasını “Filistin halkının tarihî haklarına açık bir saldırı” olarak nitelendirmiştir. Açıklamada şu ifadeye yer verilmiştir: “Katar, Knesset'in işgal altındaki Batı Şeria ve bir yerleşim bölgesine İsrail egemenliğini dayatmayı amaçlayan iki yasayı onaylamasını en şiddetli şekilde kınamaktadır. Bu, Filistin halkının tarihi haklarının açık bir ihlali ve uluslararası hukuka bir meydan okumadır.”
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, İsrail işgal otoritelerinin “tüm yerleşim ve genişleme ihlallerini” reddettiğini açıklamıştır. Ürdün Dışişleri Bakanlığı da söz konusu tasarıların “uluslararası hukukun açık ihlali” olduğunu bildirmiştir.
Hamas tarafından yapılan açıklamada ise, oylamalar “sömürgeci işgalin çirkin yüzü” olarak nitelendirilmiş ve şu ifadelere yer verilmiştir: "İşgalin, Batı Şeria topraklarını kendine katmaya yönelik telaşlı çabalarının geçersiz ve yasa dışı olduğunu belirtiyoruz."
İsrail güçlerinin Batı Şeria’da patlayıcılarla kullanılamaz hale getirdiği Filistinlilere ait bir ev, 19 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)
Filistin Topraklarındaki Durum
İsrail, 1967 yılından itibaren Batı Şeria’yı askeri yönetim altında tutmaktadır. Bölgede 4 milyondan fazla Filistinli yaşamaktadır. Aynı zamanda, İsrail’in uluslararası hukuka aykırı biçimde Filistinlilerden gasbedilen topraklarda inşa ettiği 250’den fazla yasa dışı Yahudi yerleşiminde yaklaşık 600 bin İsrailli yerleşimci ikamet etmektedir.
