Bayram ikramiyesi, Türkiye’de sosyal güvenlik sistemine tabi emekliler ve bazı diğer hak sahiplerine Ramazan ve Kurban bayramları öncesinde devlet tarafından yapılan nakdi ödemeyi ifade eder. Bu uygulamanın temel amacı, emeklilerin bayram dönemlerinde artan harcamalarına destek olmak, sosyal devlet anlayışı çerçevesinde yaşam kalitesini artırmak ve aynı zamanda iç piyasada ekonomik hareketliliği teşvik etmektir.
Yasal Dayanak ve Başlangıç
Bayram ikramiyesi uygulaması ilk olarak 2018 yılında yürürlüğe girmiştir. 7143 sayılı Kanun’un 23. maddesi ile yasal zemine oturtulan bu düzenleme, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki emeklilere, dul ve yetim maaşı alanlara, malullere, gazilere, şehit yakınlarına ve bazı diğer sosyal yardım hak sahiplerine yılda iki kez ikramiye verilmesini hükme bağlamıştır. Uygulama, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde emeklilere yönelik ilk düzenli ve doğrudan bayram ödemesi olması bakımından önemlidir.
Yıllara Göre Bayram İkramiyesi Tutarları
Bayram ikramiyeleri ilk olarak 2018 yılında hayata geçirilmiş ve bu yıl içinde Ramazan ve Kurban bayramlarının her biri için 1.000 TL, toplamda 2.000 TL ödeme yapılmıştır. 2019, 2020 ve 2021 yıllarında da bu miktar değiştirilmemiştir.
2022 yılında ise sınırlı bir artış gerçekleştirilmiş, bayram başına ödeme 1.100 TL, yıllık toplam ödeme ise 2.200 TL olarak belirlenmiştir. 2023 yılına gelindiğinde, ikramiye önce 2.000 TL olarak açıklanmış, daha sonra bu tutar 3.000 TL’ye çıkarılmış, aradaki 1.000 TL fark ayrı bir tarihte hak sahiplerinin hesaplarına yatırılmıştır. Böylece yıllık toplam ödeme 6.000 TL olmuştur.
2024 yılında da bu uygulama sürdürülmüş, Ramazan ve Kurban bayramları öncesinde her biri için 3.000 TL, toplamda 6.000 TL ödeme yapılmıştır. 2025 yılı için ise Ramazan Bayramı ikramiyesi 4.000 TL olarak belirlenmiştir.
Kimler Faydalanır?
Bayram ikramiyesi, SGK kapsamında gelir veya aylık alan çok çeşitli grupları kapsar. Bunlar arasında:
• SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı emeklileri
• Malulen emekliler
• Dul ve yetim maaşı alan hak sahipleri
• Sürekli iş göremezlik geliri alanlar
• Şehit yakınları ve gaziler
• 65 yaş aylığı alanlar (duruma bağlı olarak)
sayılabilir. Ölüm aylığı gibi oranlı paylaşılan gelirlerde, ikramiye tutarı hak sahiplerinin payına göre bölüştürülmektedir.
Ödeme Takvimi ve Uygulama Şekli
Bayram ikramiyesi ödemeleri, genellikle bayramlardan bir hafta ila on gün önce gerçekleştirilir. TC kimlik numarasının son hanesine göre belirlenen tarihlerde, SGK tarafından otomatik olarak banka hesaplarına yatırılır. SGK’nın resmi internet sitesi ve basın duyuruları aracılığıyla ödeme tarihleri kamuoyuna açıklanır. Ödemeler doğrudan ve kesintisiz yapılır; ayrıca başvuru gerektirmez.
Ekonomik ve Sosyal Etkiler
Bayram ikramiyesi, yalnızca bireysel düzeyde bir destek olarak değil, aynı zamanda ekonomik sistemde kısa vadeli bir canlanma aracı olarak da görülmektedir. Emeklilerin harcama eğilimi yüksek bir grup olması nedeniyle bu ödemeler; perakende, gıda, giyim ve ulaşım gibi sektörlerde artan bir talep yaratmaktadır. Bu durum, bayram dönemlerinde iç tüketimi destekleyici bir unsur olarak değerlendirilir.
Sosyal açıdan ise, emeklilerin bayramda torunlarına harçlık verebilmesi, aile bireyleriyle dayanışmasını sürdürmesi gibi manevi yönü güçlü etkiler ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle ikramiye, hem ekonomik hem de toplumsal aidiyet duygusunu besleyen bir uygulamadır.
