Beck anksiyete ölçeği (BAI/Beck Anxiety Inventory), Aaron T. Beck ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş, anksiyete belirtilerini ölçmeyi amaçlayan bir envanterdir. Ölçek, 21 maddeden oluşur. Ölçek, anksiyetenin özellikle bilişsel bileşenlerini belirlemeye odaklanmıştır. Temel amacı, psikiyatrik hasta örnekleminde anksiyete düzeyini somut bir puanla ölçebilmektir. İlk çeviri çalışmaları Nesrin H. Şahin (1992) tarafından yapılmış ve Mustafa Ulusoy (1993) tarafından Türk psikiyatri hasta örnekleminde ilk geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yürütülmüştür. Çalışmalar, Beck anksiyete ölçeğinin Türk psikiyatrik popülasyonlarında güvenilir ve geçerli bir anksiyete ölçümü olarak kullanılması lehine sonuçlar elde edilmiştir.
Ölçeğin İçeriği ve Maddeleri
Beck anksiyete ölçeği (BAI), anksiyete belirtilerini ölçmeye odaklanmış 21 maddeden oluşan standardize bir kişisel bildirim envanteridir. BAI, anksiyetenin genel olarak bilişsel, duygusal, davranışsal ve fizyolojik bileşenlerden oluştuğu kabulü ile geliştirilmiştir.
Ölçeğin içeriği, Aaron T. Beck'in anksiyete konusundaki bilişsel modeli ile uyumludur. Bu model, anksiyöz bireylerin yaşadıkları bedensel duyumları bir durumun riskini veya ciddiyetini gerçekliğin çok ötesinde, abartılı algılama biçimde yorumlama eğilimi gösterdiği varsayımına dayanır. Ölçek, bu bilişsel ve somatik belirti yelpazesini kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Maddeler, anksiyete bozukluğunun ayırt edilmesi ve anksiyete düzeyinin somut bir puanla belirlenmesi amacına hizmet eder.
Ölçekteki maddeler, kişinin bugün dâhil son bir haftadır yaşadığı belirtilerin şiddetini değerlendirmeye odaklanır. Ölçekte yer alan maddeler şunlardır:
- Bedeninizin herhangi bir yerinde uyuşma veya karıncalanma
- Sıcak/ateş basmaları
- Bacaklarda hâlsizlik, titreme
- Gevşeyememe
- Çok kötü şeyler olacak korkusu
- Baş dönmesi veya sersemlik
- Kalp çarpıntısı
- Dengeyi kaybetme duygusu
- Dehşete kapılma
- Sinirlilik
- Boğuluyormuş gibi olma duygusu
- Ellerde titreme
- Titreklik
- Kontrolü kaybetme korkuşu
- Nefes almada güçlük
- Ölüm korkuşu
- Korkuya kapılma
- Midede hazımsızlık ya da rahatsızlık hissi
- Baygınlık
- Yüzün kızarması
- Terleme (sıcaklığa bağlı olmayan)
Ölçeğin Puanlama Sistemi
Beck anksiyete ölçeği puanlama sistemi, anksiyete belirtilerinin yoğunluğunu nicel bir puanla belirlemek üzere standardize edilmiştir. Ölçek, 21 maddeden oluşur; bireyin anksiyete şiddetini değerlendirmek için dört seçenekli bir derecelendirme kullanır.
Ölçekteki her bir madde, bireyin belirtiyi son bir hafta içinde ne ölçüde deneyimlediğini sorar. Kişinin uygun olan dört seçenekten birinin işaretlenmesi istenir. Ölçekte kişinin işaretleyebileceği seçenekler şunlardır:
- 0 (Hiç): Belirtinin hiç yaşanmadığını ifade eder.
- 1 (Hafif düzeyde): Belirtinin hafif şiddette olduğunu ifade eder.
- 2 (Orta düzeyde): Belirtinin hoş olmamasına rağmen katlanılabilir düzeyde olduğunu ifade eder.
- 3 (Ciddi düzeyde): Belirtinin yoğun olduğunu ve dayanmakta çok zorlanıldığını ifade eder.
Ölçekten toplam 0-63 arası puan alınabilir. Toplam puanın artması, bireyin anksiyete belirtilerinin şiddetinin yükseldiğini göstermektedir. Toplam puan üç düzeyde kategorize edilir:
- 8-15 puan: Hafif düzeyde anksiyete belirtileri
- 16-25 puan: Orta düzeyde anksiyete belirtileri
- 26-63 puan: Şiddetli düzeyde anksiyete belirtileri
BAI'nin Klinik Değerlendirmedeki Konumu
Beck anksiyete ölçeği, anksiyete düzeyinin şiddetini belirlemek için kullanılan tarama ve nicel değerlendirme aracıdır. Ancak ölçek, tek başına bir anksiyete bozukluğu tanısı koymak için yeterli değildir.
Ölçek, klinik değerlendirmelere yardımcı bir veri sağlaması bağlamında kullanılabilir. Tanının konulması sürecinde ölçekten elde edilen nicel skorlar, uzman tarafından yürütülen kapsamlı klinik değerlendirmelere ek olarak destekleyici bir unsur olarak ele alınabilir. BAI, bu bağlamda uzmana danışanın belirti şiddeti hakkında bir ön bilgi sağlayarak tanı ve tedavi planında katkıda bulunur.
Uyarı: Bu maddede yer alan içerik, yalnızca genel ansiklopedik bilgi amacı taşımaktadır. Buradaki bilgiler tanı koyma, tedavi etme ya da tıbbi yönlendirme amacıyla kullanılmamalıdır. Sağlıkla ilgili konularda karar vermeden önce mutlaka bir hekime veya uzman sağlık personeline danışmanız gerekmektedir. Bu bilgilerin tanı veya tedavi amacıyla kullanılması sonucunda doğabilecek durumlardan madde yazarı ve KÜRE Ansiklopedi herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
