Behzad-ı Veli Camii, Tokat il merkezinde yer alan tarihî bir ibadethanedir. Adını, bölgenin önemli dinî şahsiyetlerinden biri olan Behzad-ı Veli’den alan bu cami, yerel dini hayatın tarihsel sürekliliğini yansıtan önemli yapılardan biridir. Caminin ismi, çevresindeki türbe ve yatır geleneğiyle ilişkili olarak bir ziyaretgâh işlevi de taşıdığını göstermektedir.

Konum ve Tarihî Bağlam

Cami, Tokat il merkezinde konumlanmakta olup, tarihî şehir dokusu içinde yer alır. Yapının Behzad-ı Veli ismini taşıması, onun halk nezdinde “veli” sıfatıyla anılan bir din büyüğü olduğunu ve çevresinde bir kült merkezinin oluştuğunu göstermektedir. Tokat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından da belirtildiği üzere, bu tür yapılar yalnızca ibadet yeri olarak değil, aynı zamanda manevî otoritenin simgesi olarak da önem taşır. Caminin ne zaman inşa edildiğine dair açık bir tarihsel belge bulunmamakla birlikte, mimari özellikleri ve çevresindeki geleneksel dokuyla uyumu, Osmanlı dönemi sonrasına işaret etmektedir.

^{Behzad-I Veli Cami (Kültürportalı)}

Mimari Özellikler

Behzad-ı Veli Camii, tek kubbeli ve sade bir mimari plana sahiptir. Kareye yakın dikdörtgen bir taban üzerine inşa edilen yapı, taş ve tuğla malzemelerin birlikte kullanıldığı bir teknikle inşa edilmiştir. Giriş cephesi oldukça sade olup, geometrik oranlara dayalı simetrik düzen dikkat çekicidir. İç mekânda mihrap ve minber gibi ana unsurlar geleneksel anlayışa uygun biçimde konumlandırılmıştır. Aydınlatma, duvarlara yerleştirilmiş pencereler aracılığıyla sağlanmaktadır.

Minare yapının güneybatı köşesinde yer almakta olup, gövdesi yuvarlak ve tek şerefelidir. Minareye çıkan taş merdivenler, yapıya hem görsel denge hem de dikey hacim kazandırır. Caminin içindeki bezeme unsurları son derece sade tutulmuş, yoğun süslemecilikten kaçınılmıştır. Bu da caminin işlevselliğe ve ibadet mekânının huzuruna öncelik verdiğini göstermektedir.

Dinî ve Kültürel Önemi

Behzad-ı Veli Camii, sadece bir ibadet mekânı değil, aynı zamanda yerel halk arasında manevî bir merkezdir. Caminin ismini taşıdığı Behzad-ı Veli, halk arasında “evliya” olarak tanımlanmakta ve ziyaret kültürünün bir parçası olarak anılmaktadır. Cami, özellikle belirli dinî gün ve gecelerde ziyaretçi akınına uğramakta ve yerel dinî pratiklerin sürdürülmesinde önemli rol oynamaktadır.

Koruma ve Günümüzdeki Durumu

Yapı, Tokat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü envanterinde yer almakta ve kültürel miras kapsamında değerlendirilmektedir. Koruma altında olan cami, dönemsel olarak restore edilmekte ve ibadete açık tutulmaktadır. Yerel yönetim ve ilgili kurumların gözetiminde sürdürülen bakım çalışmaları sayesinde yapı, tarihî dokusunu büyük ölçüde muhafaza etmektedir.