Bir Cinayetin Tahlili (İngilizce özgün adı: Anatomy of a Murder), yönetmenliğini Otto Preminger’in üstlendiği, senaryosu Wendell Mayes tarafından yazılmış 1959 yapımı bir Amerikan filmidir. John D. Voelker’in eserinden uyarlanan film, dedektiflik ve mahkeme gerilim unsurlarını bir arada barındıran dramatik bir yapıma sahiptir. Başrollerinde James Stewart, Lee Remick ve Ben Gazzara yer almaktadır. Film, bir tecavüz iddiası ve ardından işlenen bir cinayet üzerine şekillenen mahkeme sürecini konu edinir.

Konu

Film, Michigan eyaletinin küçük bir kasabasında yaşayan eski savcı ve avukat Paul Biegler’in, bir ordu mensubu olan Frederick Manion’un cinayet davasında savunmasını üstlenmesini konu alır. Manion, eşine tecavüz ettiğini iddia ettiği bir bar sahibini öldürmüş ve suçunu inkâr etmemiştir. Ancak savunması, eylemin haklı gerekçelere dayandığı yönündedir. Dava ilerledikçe, sanık ve eşinin kişilik özellikleri ve geçmişleri sorgulanır; Manion’un kıskanç ve sahiplenici tavırları ile Laura’nın flörtöz imajı savunmanın seyrini etkiler. Paul Biegler, zayıf görünen savunmayı güçlendirmek için deliller arar.

^{Bir Cinayetin Tahlili Fragmanı (Sony Pictures Entertainment)}

Tema

Film, hukuk sisteminde adaletin sınırlarını, avukatların etik sorumluluklarını ve mahkemede kullanılan stratejilerin etkisini sorgular. Sanığın suçunu işlemiş olması ile bunu haklı çıkaran gerekçelerin oluşturduğu gri alan, hikâyenin merkezinde yer alır. Masumiyet, suçluluk, ahlaki doğruluk gibi kavramların sabit sınırlar içinde değil, çeşitli yorumlara açık şekilde işlendiği bir anlatı sunulur.

Oyuncular ve Karakterler

• James Stewart – Paul Biegler: Küçük kasabada yaşayan, davayı üstlenen avukat.
• Lee Remick – Laura Manion: Tecavüz edildiğini öne süren ve eşinin davasında önemli tanıklık yapan kadın.
• Ben Gazzara – Lt. Frederick Manion: Tecavüz suçlamasının ardından cinayet işleyen sanık.
• Arthur O'Connell – Parnell Emmett McCarthy: Biegler’in dostu ve meslektaşı.
• Eve Arden – Maida Rutledge: Biegler’in sekreteri.
• Kathryn Grant – Mary Pilant
• George C. Scott – Claude Dancer: Davanın iddia makamı avukatı.
• Orson Bean – Dr. Matthew Smith: Dava sürecinde yer alan tanıklardan biri.
• Ayrıca Ken Lynch, Brooks West, Russ Brown, Howard McNear, John Qualen gibi isimler yardımcı rollerde yer alır.

Ödüller ve Adaylıklar

Film, toplamda 10 ödül kazanmış ve 18 adaylık elde etmiştir.

Oscar Adaylıkları (1960):

• En İyi Film – Otto Preminger
• En İyi Erkek Oyuncu – James Stewart
• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Arthur O'Connell
• En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – George C. Scott
• En İyi Uyarlama Senaryo – Wendell Mayes
• En İyi Kurgu
• En İyi Ses

Diğer önemli adaylık ve ödüller:

• BAFTA Adaylıkları (1960): En İyi Film, En İyi Yabancı Erkek Oyuncu (James Stewart), En İyi Yeni Oyuncu (Joseph N. Welch)
• Altın Küre Adaylıkları (1960): En İyi Film (Drama), En İyi Yönetmen (Otto Preminger), En İyi Erkek Oyuncu (James Stewart), En İyi Kadın Oyuncu (Lee Remick), En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Joseph N. Welch)
• Grammy Ödülü (1959): En İyi Film Müziği – Duke Ellington
• Laurel Ödülleri (1960): En İyi Drama, En İyi Erkek Oyuncu (James Stewart), En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Arthur O'Connell)
• New York Film Eleştirmenleri (1959): En İyi Erkek Oyuncu (James Stewart), En İyi Senaryo (Wendell Mayes)
• Venedik Film Festivali (1959): En İyi Erkek Oyuncu – James Stewart (Volpi Kupası)
• Ulusal Film Arşivi (2012): Koruma altına alınan filmler arasında yer aldı
• Writers Guild of America: En İyi Amerikan Draması (adaylık)
• Online Film & Television Association (2019): Film Onur Listesi’ne alındı

Gişe Hasılatı

Filmin dünya çapındaki toplam gişe geliri 194 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Filmin bütçesine dair bilgi verilmemekle birlikte, uzun süreli gösterimde kalan klasikler arasında yer almıştır.

Filmin Önemi

Bir Cinayetin Tahlili, mahkeme salonu draması türünde değerlendirilen ve hukuk sistemine dair derinlemesine etik sorgulamalar içeren bir yapımdır. James Stewart’ın avukat Paul Biegler rolüyle sunduğu performans, film boyunca işlenen suç, ceza, savunma stratejileri ve insan psikolojisinin karmaşık ilişkileri ile öne çıkmıştır. O dönem için alışılmadık kelimelerin diyaloglarda yer alması nedeniyle sansür tartışmalarına yol açmıştır. Film, gri alanlara odaklanan yapısı, jazz müzikleriyle desteklenen atmosferi ve çok katmanlı karakter yapılarıyla dikkat çekmiş ve sonraki mahkeme filmleri için etkili bir örnek olmuştur.