Bir Zamanlar Amerika’da, New York’un Yahudi göçmen mahallelerinden gelen çocukluk arkadaşlarının, zamanla organize suç dünyasının merkezine doğru ilerleyen hayatlarını ve bu süreçte yaşadıkları dostluk, ihanet, aşk ve pişmanlıkları konu alır. Filmin merkezinde, geçmişin hayaletlerinden kaçamayan bir adam olan David “Noodles” Aaronson yer alır.

Film, farklı zaman katmanları arasında gidip gelerek Noodles’ın çocukluk, gençlik ve yaşlılık dönemlerini işler. Geçmişin anımsandığı, ancak hiçbir zaman tam olarak yüzleşilemeyen bir hafıza ile örülmüş bu yapı, klasik suç anlatılarının ötesine geçerek epik bir yaşam portresi sunar.

^{Senaryo okuması sırasında Robert De Niro -Frame Rated}

Temalar ve Analiz

1. Zaman, Hafıza ve Pişmanlık

Film, doğrusal olmayan bir anlatı kurgusuna sahiptir. Noodles’ın hatırladıkları, film boyunca bir rüya atmosferinde sunulur. Bu anlatım biçimi, zamanın göreceliğini ve geçmişin ancak öznel biçimde hatırlanabileceğini vurgular. Pişmanlık ve kayıp duygusu, ana karakterin tüm yaşamına damgasını vurur.

2. Dostluk ve İhanet

Noodles ve Max arasındaki ilişki, filmin dramatik omurgasını oluşturur. Birlikte büyüyen bu iki karakterin idealleri zamanla çatışmaya başlar. Noodles, dostluğa ve sadakate daha bağlıyken, Max güç ve kontrol arzusuna yenik düşer. Bu çatışma, ihanetin en trajik biçimde gerçekleşmesine neden olur.

3. Amerikan Rüyası’nın Çöküşü

Film, gangster anlatısı üzerinden Amerikan rüyasının karanlık yüzünü gösterir. Göçmen kökenli çocukların “başarı” için seçtikleri yol, ahlaki değerlerin, ilişkilerin ve nihayetinde kimliklerinin çürümesine yol açar. Leone, hayal edilen Amerika’nın yerine bozulmuş ve yozlaşmış bir toplum resmi çizer.

4. Kadın Temsili ve Aşk

Deborah karakteri, Noodles için hem saf aşkın hem de ulaşılmazlığın sembolüdür. Ancak aralarındaki ilişki, duygusal bağlılıktan çok, güç ve arzu dengesizliğine dayanır. Bu durum, Noodles’ın Deborah’a yönelik şiddetiyle birlikte filmde çokça tartışılan ve eleştirilen bir mesele hâline gelir.

Filme ait ikonik bir sahne -Frame Rated

Yapım Süreci ve Teknik Özellikler

Sergio Leone, Bir Zamanlar Amerika’da ile yalnızca bir gangster filmi değil, Amerikan tarihine, göçmenliğe ve bireysel trajediye dair görsel bir ağıt yaratmıştır. Film, New York, Paris, Venedik ve Florida gibi farklı lokasyonlarda çekilmiştir. Ennio Morricone’nin besteleri, filmin duygusal tonunu belirleyen başlıca öğelerdendir. Özellikle “Deborah’s Theme”, sinema tarihinin en etkileyici müziklerinden biri olarak kabul edilir. Görüntü yönetmeni Tonino Delli Colli, filmin üç farklı dönemini ton ve renk açısından ayırarak zaman sıçramalarını belirginleştirir.

Oyuncu Performansları

Robert De Niro, Noodles karakterine içsel çatışma, pişmanlık ve ağırbaşlılık kazandıran nüanslı bir performans sunar. James Woods, Max’in hırslı ve manipülatif doğasını ustalıkla yansıtır. Elizabeth McGovern, safiyet ile mesafe arasındaki gelgitte Deborah’ı duygusal olarak güçlü bir karaktere dönüştürür. Genç oyuncular, özellikle Jennifer Connelly’nin performansı, filmdeki geçmişin kırılganlığına katkı sağlar.

Etkisi ve Önemi

Bir Zamanlar Amerika’da, yalnızca bir gangster filmi değil; pişmanlık, zamanın geçiciliği ve hatıraların gölgesinde bir ömür geçiren insanların anlatısıdır. Sergio Leone, Hollywood kalıplarını yıkan bir anlatı kurgusuyla Amerikan suç sinemasına görsel ve duygusal derinlik katmıştır. Film, zamanla kült statüsüne ulaşmış, sinema tarihçileri ve eleştirmenlerce modern epik anlatının en çarpıcı örneklerinden biri olarak değerlendirilmiştir.

Aldığı Ödüller ve Adaylıklar

BAFTA Ödülleri (1985)

En İyi Kostüm Tasarımı – Gabriella Pescucci

En İyi Müzik – Ennio Morricone

En İyi Kurgu – Adaylık

En İyi Sinematografi – Adaylık

En İyi Sanat Yönetimi – Adaylık

David di Donatello Ödülleri (İtalya)

En İyi Yabancı Yönetmen – Sergio Leone

En İyi Yabancı Oyuncu – James Woods

Cannes Film Festivali

1984’te yarışma dışı gösterilmiştir. ABD’de yapımcıların filmi kısaltarak piyasaya sürmesi büyük tartışmalara neden olmuş, Avrupa versiyonu daha sonra “orijinal” hâliyle restore edilerek yeniden gösterime girmiştir.