Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 10.000. toplantısı, 18 Eylül 2025 tarihinde New York’taki BM Genel Merkezi’nde gerçekleştirilen ve ana gündemi Gazze'deki insani durum olan toplantıdır.

Toplantıda Gazze Şeridi’ne ilişkin yeni bir karar tasarısını oylamaya sunmuştur. Söz konusu tasarı, Gazze’de derhal, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkesin sağlanmasını, Hamas ve diğer silahlı gruplar tarafından alıkonulan tüm rehinelerin koşulsuz biçimde serbest bırakılmasını ve İsrail’in bölgeye yönelik tüm insani yardım kısıtlamalarını kaldırmasını öngörmüştür. Tasarı, Konsey’in 15 üyesinden 14’ünün lehte oyuna karşılık, yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nin olumsuz oyuyla reddedilmiştir.

_{Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 10.000. toplantısı, 18 Eylül 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Tasarının Hazırlık Süreci

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 10.000. toplantısında görüşülen Gazze’ye yönelik ateşkes ve insani yardım tasarısı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin on geçici üyesi tarafından hazırlanmıştır. Tasarının sahipleri arasında Cezayir, Danimarka, Yunanistan, Guyana, Pakistan, Panama, Kore Cumhuriyeti, Sierra Leone, Slovenya ve Somali yer almıştır.

Bu ülkeler, farklı bölgeleri temsil ettiklerini ve Genel Kurul tarafından seçildikleri için tüm BM üyelerinin iradesini yansıttıklarını belirtmişlerdir. Danimarka temsilcisi Christina Markus Lassen, tasarının haftalar süren istişarelerin ardından ortaya çıktığını ifade etmiştir. Bu metnin amacının yalnızca Gazze’deki insani acıları hafifletmek ve savaşın sona ermesine katkıda bulunmak olduğu vurgulanmıştır.

Hazırlayıcı ülkeler, Gazze’de kıtlığın artık resmi olarak teyit edildiğini, annelerin çocuklarını beslemek için yaprak kaynattığını, yiyecek bulmaya çalışan kişilerin yaşamını yitirdiğini ve bütün bir neslin kaybedilme riskiyle karşı karşıya olduğunu rapor etmişlerdir. Bu bağlamda, “insani ve beşerî bir başarısızlık” nedeniyle tasarının acilen gündeme getirildiği dile getirilmiştir.

_{Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 10.000. toplantısı, 18 Eylül 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Karar Tasarısının Oylamaya Sunulması ve Sonuçları

18 Eylül 2025 tarihinde gerçekleştirilen oylamada, Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesinden 14’ü tasarıya “evet” oyu vermiştir. Yalnızca Amerika Birleşik Devletleri “hayır” oyu kullanmış, çekimser oy ise çıkmamıştır.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin işleyişine göre daimi üyelerden birinin olumsuz oyu, karar tasarısının kabul edilmesini engellemektedir. Bu nedenle ABD’nin vetosu tasarının reddiyle sonuçlanmıştır.

Bu durum, 2023 yılında başlayan Gazze saldırıları sürecinde ABD tarafından kullanılan altıncı veto olmuştur. Oylamanın sonucu, Gazze’de ateşkesin sağlanması, rehinelerin serbest bırakılması ve insani yardımların engelsiz girişine ilişkin Konsey düzeyinde bağlayıcı bir kararın alınmasını engellemiştir

ABD’nin Veto Gerekçesi

Amerika Birleşik Devletleri temsilcisi Morgan Ortagus, oylama öncesinde yaptığı açıklamada Washington’un muhalefetinin “kimse için sürpriz olmayacağını” belirtmiştir. ABD tarafı, tasarının Hamas’ı açıkça kınamaması ve İsrail’in meşru müdafaa hakkını tanımaması nedeniyle kabul edilemez olduğunu savunmuştur.

Ortagus, tasarının Hamas’ın yararına olan yanlış anlatıları meşrulaştırdığını, İsrail’in güvenliğini tehlikeye attığını ve bu şekilde Hamas’ın yeniden güçlenmesine imkan tanıyacağını iddia etmiştir. Ayrıca ABD temsilcisi, Gazze’de açlığın teyit edildiğine ilişkin uluslararası raporların yöntemini sorgulamış ve kıtlık değerlendirmelerinin “hatalı metodolojiye” dayandığını öne sürmüştür.

Filistin’in Tepkisi

Birleşmiş Milletler’de Filistin Daimi Gözlemcisi Riyad Mansur, ABD’nin vetosunu “derin üzüntü verici” olarak nitelendirmiştir. Mansur, karar tasarısının insanlığın, hukukun ve vicdanın asgari gereği olduğunu, ancak vetonun Güvenlik Konseyi’nin sivilleri koruma sorumluluğunu yerine getirmesini engellediğini belirtmiştir

Mansur, Gazze’deki şiddetin ve sivillere yönelik saldırıların durdurulması için ateşkes çağrısının hiçbir koşul, gerekçe veya erteleme ile sınırlandırılamayacağını vurgulamıştır. Ayrıca “İsrail’in Filistinlileri katletmeye, soykırım işlemeye, etnik temizlik yapmaya ve aç bırakmaya hakkı yoktur” ifadelerini kullanmıştır.

Filistin tarafı, vetonun Güvenlik Konseyi’nin otoritesini ve inandırıcılığını zedelediğini, böyle durumlarda veto hakkının kullanılmaması gerektiğini dile getirmiştir. Mansur, uluslararası toplumun Konsey dışında harekete geçmesi gerektiğini ve İsrail’i caydıracak somut adımlar atılması zorunluluğunu vurgulamıştır. Ayrıca yaklaşan BM Genel Kurulu oturumunda Filistin meselesinin merkezi bir gündem maddesi olacağını ifade etmiştir.

İsrail’in Tepkisi

İsrail’in Birleşmiş Milletler temsilcisi, tasarıyı “tiyatro” olarak nitelendirmiştir. Temsilcinin iddiasına göre oylamaya sunulan metin, İsrail’in Gazze’de açlığı bir politika olarak uyguladığı yönünde “Hamas propagandasını” yansıtmıştır. İsrail tarafı, Gazze’ye yönelik geçiş noktalarının açık olduğunu, insani yardımın bölgeye ulaştığını ve “aç bırakma politikasının hiçbir zaman izlenmediğini” iddia etmiştir.

Ayrıca İsrail temsilcisi, karar tasarısında Hamas’ın terör örgütü olarak tanımlanmamasını, 7 Ekim 2023 saldırılarının kınanmamasını ve Hamas’ın silahsızlandırılması ile yönetimden dışlanması yönünde açık bir talep bulunmamasını eleştirmiştir.

^{Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 10.000. toplantısı, 18 Eylül 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Üye Devletlerin Tepkileri

Karar tasarısının ABD vetosu ile reddedilmesinin ardından çok sayıda ülke temsilcisi Güvenlik Konseyi’nde söz alarak tepki göstermiştir.

Cezayir temsilcisi Amar Bendjama, oylama sonrası “Bizi affedin” sözünü tekrarlayarak Gazze’deki ağır can kayıplarına dikkat çekmiştir. Açıklamasında 18.000’den fazla çocuğun, 12.000’den fazla kadının, 4.000’den fazla yaşlının, 1.400’den fazla doktor ve hemşirenin, 250’den fazla gazetecinin ve 500’den fazla insani yardım çalışanının İsrail saldırılarında öldüğünü ifade etmiştir. Ayrıca kıtlığın yayıldığını, Konsey’in bunu dahi kınayamadığını, İsrail’in uluslararası hukukla değil “uluslararası sistemin taraflılığı” sayesinde korunduğunu belirtmiştir.

Pakistan temsilcisi Asim Ahmad, vetonun “bu salonun karanlık bir anı” olduğunu söylemiş, Konsey’in işlevsiz bırakılmasının milyonlarca insanın hayatının “gözden çıkarılabilir” olduğu mesajını verdiğini ifade etmiştir. Bu durumun aynı zamanda rehinelerin güvenliğini de tehlikeye attığını dile getirmiştir.

Somali temsilcisi, kararın geçmemesini “derin bir ahlaki başarısızlık” olarak tanımlamış, bazı insanların acılarının diğerlerine kıyasla daha tolere edilebilir görülmesinin BM’nin temellerini zedelediğini vurgulamıştır. Ayrıca bunun, uluslararası düzenin eşitlik ilkesini tehlikeye soktuğunu belirtmiştir.

Çin temsilcisi, ABD’nin veto hakkını “istismar ettiğini” açıklamış, Rusya temsilcisi ise ABD’nin yaklaşımı değişmedikçe Konsey’de ilerleme kaydedilemeyeceğini dile getirmiştir. Rusya ayrıca ABD’nin “sessiz diplomasi” iddiasının, sahadaki İsrail’in fiilî adımlarıyla çeliştiğini belirtmiştir.

Birleşik Krallık temsilcisi, Gazze’deki kıtlığın “tamamen insan eliyle yaratılmış” olduğunu söylemiş, açlıktan ölen Filistinlilerin ve özellikle yeni doğan bebekler ile diyaliz tedavisi gören çocukların bombardıman altında yaşamaya zorlandığını vurgulamıştır. Ayrıca İsrail’in askeri operasyonlarının ateşkese yönelik anlaşma ihtimalini daha da uzaklaştırdığını belirtmiştir.

Fransa temsilcisi, Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırılarını bir kez daha kınadığını, Hamas’ın silahsızlandırılması ve yönetimden dışlanması gerektiğini, buna karşılık İsrail’in uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi ve insani yardımların engelsiz biçimde Gazze’ye girişine izin vermesi gerektiğini vurgulamıştır.

Sierra Leone temsilcisi, soykırımı önlemenin tüm devletler için bağlayıcı bir yükümlülük olduğunu hatırlatmıştır. Uluslararası Adalet Divanı’nın Bosna-Hersek v. Sırbistan kararına atıf yaparak, harekete geçilmemesinin Konsey’i soykırıma ortak hale getireceğini ifade etmiştir. Ayrıca devletlerin, soykırımın işlendiğini veya işlenmek üzere olduğunu bildikleri hâlde faillere yardım edemeyeceğini vurgulamıştır.

İnsani Durumun Arka Planı

Toplantıda gündeme getirilen karar tasarısı, Gazze’de giderek ağırlaşan insani koşullar temelinde hazırlanmıştır. Uluslararası raporlarda Gazze’de kıtlığın resmi olarak teyit edildiği ve bu durumun yayılma eğiliminde olduğu belirtilmiştir. Açıklamalara göre, annelerin çocuklarını doyurmak için yaprak kaynattığı, gıda arayışı sırasında sivillerin yaşamını yitirdiği ve temel ihtiyaçların karşılanamadığı aktarılmıştır.

Sivillerin karşı karşıya kaldığı kayıplar da tartışmalarda öne çıkmıştır. Gazze’deki can kayıpları ciddi boyutlara ulaşmıştır. 2025 yılı itibarıyla Gazze’de 65.000’den fazla Filistinlinin öldüğü bildirilmiştir. Gazze’deki sağlık sistemi ve yaşam koşullarının çökme noktasına geldiği de kaydedilmiştir. Konsey’de yapılan konuşmalarda, bebeklerin kuvözlerde, diyaliz hastalarının ve çocukların bombardıman altında kaldığına vurgu yapılmıştır. Ayrıca, insani yardımın ulaştırılmasının önündeki engellerin kaldırılmaması hâlinde felaketin daha da derinleşeceği ifade edilmiştir.